​"Бэрхэ бүлэдэ - алдар соло!"

«Хүн болохо багаhаа,

Хүлэг болохо унаганhаа»

гэһэн арадаймнай сэсэн мэргэн оньhон үгэ мүнөөнэй хүмүүжүүлгэдэ шухала зандаа. Бага балшар наhанhаа эхэ, эсэгынгээ hургаалhаа үндэhэлжэ, хүн бүхэн өөрынгөө ажабайдалай hуури табижа, зол жаргалайнгаа эхи абана бшуу. Жаргалтай, эбтэй гэр бүлэ нютагай, Эхэ ороной найдамтай тулга гэжэ мэдээжэ.

Хүндэтэ уншагшадаа элдин хонгор Эгэтын-Адаг нютагайнгаа (Ярууна) Булад Дамбиевич, Сэбэгма Пунсуковна Доржиевтанай үнэр баян гэр бүлэтэй танилсуулая. Эдэ хоёр халуун дуранай ольбондо абтан, хуби заяагаа ниилүүлжэ, хорёод гаран жэл соо суг хамта эбтэй эетэйгээр, ан-бун ажаhууна. Дүрбэн үхибүүдэй эжы аба хоёрые аша хүбүүхэн мүндэлжэ баярлуулба, үнэхөөрөөшье Доржиевтанай бүлэ үнэр баян, жаргалтай даа!

Доржиевтан Эгэтынгээ-Адагай hургуулида сугтаа хүдэлдэг юм. Булад Дамбиевич - ажалай багша, Сэбэгма Пунсуковна - эхин һургуулиин багша. Багшын ажал хүндэтэй, багшын ажал харюусалгатай, багша ерээдүйн хүниие hургана, ерээдүйе хүмүүжүүлнэ. Булад Дамбиевич эрэ хүнэй шэнжые алдангүй, холые хараадаа абаhан ухаатай, эрхим зангаараа жэшээ харуулдаг, ажалдаа оролдосотой, үнэн сэхэ нүхэр, үри бэедээ гамтай эсэгэ юм. Сэбэгма Пунсуковна багшынгаа ажалаар дээдын нэрэ зэргэдэ хүртэhэн: аймагайнгаа «Эрхим багша - 2015» мүрысөөндэ 1-дэхи hуурида гаража, республикадаа Яруунаяа хамгаалжа, мүрысөөнэй 3-дахи шатын Дипломдо хүртөө.

Доржиевтанай гэр бүлын шухала хүмүүжүүлгын гол зорилго - буряад арадайнгаа соёл, уг гарбалаа, ёhо заншалаа сэгнэжэ ябаха гэhэн нангин уялга болоно. Хүмүүжүүлгэ гээшэ нэн түрүүн гэр бүлэhөө, эхэ эсэгэ хоёрhоо эхитэй гэжэ мэдээжэ. Ехэ хүбүүн Аюр айл болонхой, Улаан-Υдэдэ ажаллана. Суранзан, Сарюна басагадынь балшар багаhаа хатар нааданда дуратай, hургуулияа алтан медальтай дүүргэжэ, Томскын политехническэ университедэй эрхим оюутад юм. Түрэл «Ая-ганга» ансамбльтаяа Бүгэдэ буряадуудай «Алтаргана - 2012» нааданда хабаадаха золтой байhандаа баясан ябадаг даа. Басагадайнь нэрэ соло дурдамаар: Суранзан 5-дахи ангиин (2007он), Сарюна 10-дахиин (февраль 2012 он) hурагшад ябахадаа, аймагайнгаа «Дангина – Гэсэр» конкурсдо илаhан байна. Таба наhатай одхон Соёлма ухаансар, бэрхэхэн, сэбэрхэн, ахай абгайнарhаа дутуугүй, гэр бүлынгөө найдал юм. Мартын дүрбэндэ hургуулиин наhа хүсөөгүй үхибүүдэй дунда «Эдир Дангина» гэhэн конкурсдо 2-дохи hуури Соёлма Доржиева эзэлээ. Тэрэуг гарбалаа, ёhо заншалаа орой дээрээ одон болгожо, олоной урда сортоотойхоноор няжаганаса хэлээ:

Буряад дэгэлээ үмдөөд,

Ерэжэ танаа золгоходоо,

Ехэл омог баяртайб.

Эгэтын-Адаг тоонтотой,

Хори буряад хуасай угтай,

Бар жэлтэй, юhэн сагаан

мэнгэтэй,

Хурса сэбэр хэлэтэй,

Аялга hайхан дуутай

Эхэ, эсэгын одхон дангина

Соёлма Доржиева би – Буладай, Булад Дамбиин, Дамбии Доржын, Доржо Цэдэбэй, Цэдэб Сэнэгэй.

Угаа уhанда хаянгүй,

Гарбалаа газарта булангүй,

Түрэл хэлэеэ үргэжэ,

Буряад заншалаа үзэжэ,

Бэрхэ зон болоёл даа.

Хуушанайнгаа заншалаар

Хамаг зондоо үреэнэб:

Талаар дүүрэн табан

хушуу малтай,

Табагаар дүүрэн сагаан эдеэтэй

Ан-бун ондо ороёл даа,

Амгалан мэндэ ябаял даа.

Гараhан жэлдээ

Гайтай томонууд болыт!

Мүнөө жэлдээ мандагар

ехэнүүд болыт!

Энэ гэр бүлэдэ бэеын тамирта тон ехэ анхарал табигдадаг, элдэб харалгануудта, аймагайнгаа депутадуудай зүблэлэй «Аба, эжы болон би – тамирта дуратай гэр бүлэ» гэhэн мүрысөөндэ хабаададаг. Булад Дамбиевич морин хүлэгтэ эльгэтэй, жэл бүхэндэ үнгэргэгдэдэг аймагайнгаа мори урилдаанда хабаададаг байhандань урмашамаар.

Аха дүү Доржиевтанай бүлэ мартын 29-дэ дайнай, ажалай ветеран Дамби Доржиевич Доржиев эсэгынгээ 90 наhанайнь ойдо дашарамдуулан, сүлөөтэ барилдаанай республиканска турнир үндэр хэмжээндэ үнгэргэбэ. Чемпионой нэрэ зэргэдэ 10-дахи ангиин hурагша Амгалан Доржиев (Дондок ахайнь хүбүүн) хүртэжэ, нютагайнгаа зониие баярлуулба.

Гэр бүлөөрөө hургуулиингаа болон хүдөөгэйнгөө номой сангуудай эгээл эдэбхитэй уншагшад, «Буряад үнэн», «Ярууна» сонинуудаа таhалгаряагүй захижа, hонирхон уншажа байдаг. 7-дохи ангиин hурагша байхадаа, Суранзан басаган «Ном - минии бүлын ажабайдалда» гэhэн найруулга соогоо: «Ном хадаа хүн бүхэндэ шэнэ бодол, шадал, зориг түрүүлдэг. Уншаhан ном бүхэн hургаал заабари үгэдэг, хүниие урма зоригоор баяжуулдаг. Тиимэhээ номтой нүхэсэжэ, улам шуналтайгаар уншаха ёhотойбди», - гэжэ зүб тобшолол хээ һэн. 2008 ондо «Самая читающая семья Еравнинского района» гэhэн конкурсдо Буряадай Толгойлогшо В.В. Наговицынай дипломдо хүртэhэн байна. Доржиевтанай гэр бүлэ ехэ, багагүй дуушад хадаа нютагайнгаа арадай театрта болон дуунай ансамбльда ехэ дуратайгаар хабаададаг.

Ажал хүдэлмэриингөө уялгаар, сэдьхэлэйнгээ дуудалгаар түрэл нютагайнгаа энхэ байдалай, ажабайдалай, бүхы hалбаринуудай талаар горитой хубитаяа оруулжа байдаг Доржиевтан Яруунынгаа 80 жэлэй ойдо зорюулагдаhан «Семья Еравны - 2006» гэhэн конкурсдо илажа гараа hэн. Мүнөө «Алтарганада» «Буряад хүнэй нэгэ үдэр» гэhэн номинацида хабаадалсана.

Ким Цыденовэй нэрэмжэтэ уран бэлигтэнэй мүрысөөн дээрэ тогтоё. Тус мүрысөөн 3-дахияа Үльдэргын Цокто Номтоевой нэрэмжэтэ hургуулида үнгэргэгдэжэ, ерээдүйн шүлэгшэ, уран зохёолшо Ким Цыденовүүд толорхо бэзэ гэжэ найдагдана. Сэбэгма Пунсуковна Ким Цыденовэй «Зургаадахи океан»гэhэн поэмынь уншаад: «Ямар хурсаар, зүбөөр, хүнгөөр, уран үгын хүсөөр олон юумэ маанадта, уншагшадта, ойлгуулан дамжуулнаб. Энээндэнь ехэ баяртай байнаб», - гэжэ hурагшадайнгаа туршалгануудаар урмашан, өөрөөшье зүрхэнэйнгөө сохисые шагнаархан байхадаа, Арюна Найданова hурагшынгаа «Уянгын сэсэрлиг» гэhэн найруулгаарнь омогорхоно (манай “Хонходо” толилогдохо).

Мүнөөнэй багшада эрилтэнүүд ехэ. Эдэбхитэй Сэбэгма Пунсуковна багшын шабинар жэлhээ жэлдэ аймагайнгаа болон республикын олимпиадануудта, конференцинүүдтэ заатагүй түрүү hууринуудые эзэлдэг. 2012 ондо эрдэм шэнжэлэлгын «Бэлигэй туяада» Наран Бурхиева, Дулмажап Дамбиева, Аюна Болотова, 2013 ондо 4-дэхи ангиин Дулмажап Дамбиева, Саша Танганов, Наран Бурхиева, Гынден Цыденов «Умники - умницы» гэhэн олимпиадада илалта туйлаа; 2014 ондо «Экология родного края» НПК-да Дарина Доржиева, Арюна Найданова, Чимита Дондокова, «Живая классикада» Денис Казаков, 2013 ондо «Байгалай hэбшээндэ» Адиса Цыренова, Аюна Цыбикова, Дулмажап Дамбиева; 2014 ондо Уласхоорондын «Эдир Будамшууда» Майдар Дымбрылов; «Эдир Гэсэрэй» ба «Эдир Дангинын» дипломантнууд: Наран Бурхиева, Сарюна Доржиева, Майдар Дымбрылов; 2013, 2015 онуудта «Чудесный клад Бурятии» конкурсын дипломантнууд: Саша Танганов, Майдар Дымбрылов, Арюна Найданова; «Летопись моей семьи в зеркале войны от Первой мировой до Великой Отечественной войны» республиканска конкурсдо Дарина Доржиева; 2015 ондо - регионууд хоорондын уран бэлигтэнэй мүрысөөндэ – Аюна Болотова; 2016 ондо республиканска «Дэлхэй – манай гэр» конференцидэ Арюна Найданова. Эгэтын-Адагай үхибүүд Буддын шажанай заншалта Сангхын эмхидхэhэн «Эхэ хэлэн - манай баялиг» нааданда эрхим командын тоодо орожо, телевизионно нааданда 3-дахи һуури эзэлһэндэнь, манай багшын үүргэ ехэл даа. Эдэ бэлигтэй үхибүүдэй ажалнууд эрдэм бэлигэй суглуулбаринууд соо, “Буряад үнэндэ” хэблэгдэжэ, олоной анхаралда табигдана.

Эхэ, эсэгын hайхан hургаалтай Булад, Сэбэгма Доржиевтанай бүлэ 2014 ондо Ким Цыденовэй «Урихан эжым шарайhаа» конкурсдо:

«…Эжынгээ хэлэдэг үгые,

Хөөрэдэг, заадаг захяае

Хододоо hанажа ябанам.

Хүбүүдтээ, басагадтаа заанаб.

Мүнхэ зула бадараанаб», - гэжэ илалта туйлаа.

Энээхэн зураглалдаа Сэбэгма Пунсуковнагай үгэнүүдээр тобшолол хэе:

- Үхибүүдэй хүмүүжүүлгэдэ, hуралсалда гэр бүлэшье, hургуулишье, эмхи зургааншье адли хабаадалсажа, суг хамта ажалаа бэелүүлжэ байбал, хэрэгнай зүбөөр шиидхэгдэжэ, урагшатай үрэ hайнтай байха.

Эжы, абын хүмүүжүүлгээр,

Эрдэмтэ багшын hургаалаар,

Орон нютагай үргэмжөөр

Хүүгэднай хүн болохо болтогой!

Энэ эбтэй гэр бүлын урда үшөө олон дабаанууд байха, тиин бата бэхи бүлэдэ элүүр энхэ байдал, ута наhа, удаан жаргал хүсэе! Ашата ехэ алтан дэлхэй дээрэ гэр бүлын нангин гуламта хододоо бадараг лэ!