​Зоной зулай, олоной орой

Сансарын хүрдэ соо хүмүүнэй бэе оложо, үлгэн дэлхэйн хүрьһэ гэшхэжэ ябаһан хүн бүхэн энэ наһан соогоо Эхэ зургаан зүйл, хамаг амитанай түлөө оролдожо, айл бүлэ болоод, ажабайдалайнгаа уурхай зохёожо, үнэн сэхээр ажал хэжэ, эжы абынгаа һургаал һанан, арад зоной нюдэн дээрэ хүндэтэй ябахые оролдодог гээшэ.

Нютаг дээрээ Зунды Базарович Лхасаранов болон Долгоржаб Жамбалова гэжэ ажалша малша айлай 7 үхибүүдэй 2-дохи үринь боложо үндыһэн Геннадий (нютаг соогоо - Зоригто) Зундуевич Лхасарановай бага наһан жараад-наяад онуудай хүдөөгэй юрын лэ хүбүүд, басагад соо наадаһаар үнгэрөө. Тэрэ сагай үхибүүд ажалай хүлһэнэй “амтые” бэе дээрээ нилээд үзэжэ, өөдөө бордойлдоһон байха. Гэртэхи газаахияа хэхэһээ эхилээд, совхозой хони малай шэбхэ малтаха, хони адуулха, үбһэндэ ябаха, таряанда хамһалсаха - эдэ бүгэдые Зоригто хүбүүн улаан гараараа амсаһан ааб даа.

Хүдөөгэй зоной байдал һайн мэдэхын хажуугаар өөрөө ямаршье ажалһаа тунхарихагүй, үдэр һүнигүй үргэһэ нойргүй ябадаг бүхэриг бэрхыень, шадамар нэтэрүүень, зондо үгөө дуулгажа шададагыень мэдэхэдээ, Загаһата нютагайхидынь 2005 ондо Чисаан һомоной засаг даргаар нэгэн дуугаар шахуу һунгаһан байна. Эндэ хүдэлхэ үедөө тэрэнэй һайн абари зан, хэлэһэн үгэдөө хүрэжэ шадаха, хүтэлбэрилхы шанар шэнжэнь гансата элирээ бэлэй. 20-ёод гаран жэлэй туршада харша хорёогоо һэльбэн шэнэлхэ аргагүй дээрэһээ зоной гэрэйнь газаахи түхэл байдал, хорёо хотонь, нютагай үйлсэ бүхэндэ һандаршаһан, орхигдошоһон буусануудые харахада, хэнэйшье сэдьхэлдэ шэртэһэн шаагдаһан шэнги байдаг һэн. Нютагаа шэнэ түхэл шарайтай болгохын, һайжаруулхын тула залуу толгойлогшо ямараар оролдооб даа! Хэдыхэн жэлэй туршада Геннадий Зундуевичай хүсөөр хуушан буусанууднай һэльбэн шэнэлэгдэжэ, олон шэнэ гэрнүүд баригдажа, нютагнай жэншэдгүй гоё һайхан түхэлтэй боложо, хүн зонииешье, холоһоо бууһан айлшадыешье угтахада зохид дээрэһээ нютагаймнай хүн бүхэнэй зосоо зориг, омогорхол түрөө һэн даа. Соёлой байшан, бэе тамираа һорихо танхим, эмнэлгын газар гэхэ мэтэһээ эхилээд, хэһэн, эрхилһэн ажалынь тоолохо болоо һаа, олон даа.

2011 ондо Хэжэнгын аймагай засаг даргаар һунгагдажа, бүри харюусалгатай тушаалда Геннадий Зундуевич ажалаа үргэлжэлүүлээ бэлэй. Улас дотор аймагаймнай табан жэлэй хугасаада алишье һалбаринуудта туйлаһан дүнгүүдынь ехэ олон. Жэшээлхэдэ, Буряад Уласай эдэй засагай яаманай мэдээгээр, Хэжэнгын аймагай промышленна үйлэдбэриин хэмжээн 1,6 дахин нэмээ, хүдөө ажахын үйлэдбэриин хэмжээн –1,3 дахин, худалдаа наймаан – 1,5 дахин, бюджедэй оршо - 1,5 дахин, ажалгүйшүүлэй тоо 11,5%-һаа 8,2% болотор үсөөн болоһон байна.

Хэжэнгэ тосхондо 100 һууритай сэсэрлиг нээгдээ, нэгэ халаанда 100 хүүгэдэй амархаар «Хэжэнгэ» гэһэн зуһалан баригдажа байнхай. Хэжэнгэ, Новокижингинск, Загаһата, Хүртэй һууринуудта хүүгэдэй 4 сэсэрлиг заһабарилагдаа. Хэжэнгын хүүгэдэй зохёохы түбтэ, Дээдэ Хэжэнгын, Чисаанын, Үлзытын, Могсохоной, Новокижингинскын, Хүртэйн дунда һургуулинуудта, тиихэдэ Ородой-Адагай, Сулхарын, Леоновкын, Дээдэ Худанай, Ородой, Доодо Худанай эхин шатын һургуулинуудта, Хөөрхын эхин шатын сэсэрлиг-һургуулида заһабарилгын хүдэлмэринүүд хэгдээ. Мүн лэ аймагта 5 автобусууд абтаа. Һурагшадай дунда үнгэргэгдэдэг Бүхэроссиин олимпиадын нютаг можонуудай шатада Улаан-Yдын һургуулинуудай һүүлээр илагшадайнгаа тоогоор Хэжэнгын аймаг 2-дохи һуурида гараһан байна.

Аймаг дотор хилээмэ барилгын 7 үйлэдбэри, үшөө бууза, банша гэхэ мэтэ мяханай бэлдэбэри хоол буйлуулха 6 үйлэдбэри нээгдээ, томо ба жэжэ эбэртэ бодо малай 16 ажахы тогтоогдоо. 2013 ондо “ТаВиДа” гэһэн хизаарлагдамал харюусалгатай бүлгэм 3000 толгой “бүүбэй” үүлтэрэй хони үсхэбэрилжэ эхилээ. Тиихэдэ ниигэмэй (социальна) 4 отара байгуулагдаа.

«Эхилжэ байһан фермер» гэһэн уласай хүтэлбэридэ таряашадай 10 ажахы хабаадаа. Аймагай толгойлогшын үүсхэлээр һайн үүлтэрэй 23 буха худалдан абтажа, мүнөө аймагай һуурин бүхэндэ тараагданхай.

Хэжэнгын элүүр мэндын һалбари тухай хэлэхэ болоо һаа, эмшэлэлгын 6 түб, тиихэдэ 3 амбулатори заһабарилгада ороо. Мүнөө Хэжэнгын түбэй эмнэлгын газарта заһабарилгын хүдэлмэри ябуулагдажа байна.

Буряад Уласай Эдэй засагай яаманай мэдээсэһээр, һүүлэй 15-16 жэлнүүдэй хугасаада Хэжэнгын аймаг түрүүшынхиеэ үриһөө гаража, һүүлшын хоёр жэлэй туршада зээли гүрэнһөө абаагүй. Ниигэмэй-эдэй засагай талаар Хэжэнгын аймаг 2013 ондо - 4-дэхи һуури, 2014 ондо - 2-дохи һуурида гараа. 2014 ондо улас дотор хүдөө ажахын хүгжэлтын талаар “Хэжэнгын аймаг” гэһэн нютагай засагай байгууламжа 1-дэхи һуурида гараа. Харин 2015 оной дүнгөөр, Хэжэнгын аймаг нютагай засагай мүнгэ зөөри ашаглаха талаар һайн дүнгүүдые туйлаа гэжэ онсолон тэмдэглэгдээ юм.

Үдэр hүни һэлгэжэ, он жэлнүүд ошожол байна… Энэ наhан соогоо Геннадий Зундуевичай аймагтаа, нютагайнгаа зондо хэжэ ябаhан ажалынь сэнтэйл байдаг. Табан жэлэй хугасаа соо аймагай хараа байса hэргээ, олон юумэн шэнэлэгдээ, зохид шарай шэнжэтэй болоо. Эндэ аймагай засаг даргын, тэрэнэй орлогшонорой үүргэ тон ехэ. Юундэб гэхэдэ, Геннадий Зундуевич Загаһатадаашье хүдэлхэдөө, аймагаашье толгойлжо ябахадаа, зоной зулайда, олоной оройдо одон мэтэ яларан, хэндэшье жэшээ болон ябадагынь мэдээжэ.

Хүтэлбэрилхы ажалай хажуугаар юрын зондо hайн хандасатай, нигүүлэсхы сэдьхэлтэй, ехэ hүзэгтэй хүн гэжэ тэмдэглэхэ шухала. Буян үйлэдэжэ ябахадань, ажал хэрэгынь, гэр бүлэнь дэмбэрэлтэй, хэшэгтэй байдаг. Ямаршье зондо зөөлэн зохидоор хандадаг, дээрэлхүү зан гаргахагүй, танхимдаа ямаршье зиндаагай зониие урин шарайгаараа угтан абадаг Геннадий Зундуевич Лхасаранов наһанайнгаа нүхэр болохо Хэжэнгын 1-дэхи дунда һургуулиин англи хэлэнэй багшаар хүдэлдэг Лариса Цыреновнатаяа гурбан эрдэниин тоогоор баатар хүбүүдэй гарыень ганзагада, хүлыень дүрөөдэ хүргэжэ байнхай.

Сахижа ябаһан сахюусадтнай, тахижа байһан бурхадтнай хододоо Танаа харалсажа байг лэ гэжэ хүсөөд, нютагай зоной зүгһөө баярые хүргөөд, хүтэлбэрилжэ ябаhан ажалдатнай үшөө үндэр амжалта, гэр бүлын жаргал, урдаа табиhан зорилгонуудтнай дүүрэн түгэс бүтэхэнь болтогой гэжэ үреэнэбди