​Сагаа алхаха сагнай ойртобо гү?

Сагаалха һайндэрнай арбан нэгэ ойртожол байна. Сагаал­ганай һайндэр аяар 14 хоног үргэлжэлдэг. 15 үдэрэй туршада Будда Шэгэмүни бурханай туйлаһан буянта үйлэ хэрэгүүдтэ зорюулагда­жа, дасан дугангуудта ехэ хуралнууд хурагдадаг гээшэ.

Сагаан һарада шэнэ жэл, шэнэ байдал эхилдэг

Һүүлэй үедэ Сагаан һарын һайндэрэй удха, сахиха ёһо заншалнууд бүгэдэндэ мэдээжэ болонхой. Тиигэбэшье Сагаан һарын һайндэрнүүдтэ хайшан гэжэ бэл­дэхэб, ямар үйлэ хэрэгүүдые бүтээхэб, хайшан гэжэ бурхандаа һүзэглэн мүргэхэб болон бусад заншалта ёһо гу­римууд тухай хэлсэел даа. Саарһан дээрэ бэшэгдэһэн юумэн хэзээ нэгэтэ, саашан­хи үеын залуушуулда аша туһатай байха бэзэ гэжэ hанагдана.

Сагаан һарын һайндэртэ бэлдэжэ, гэртэхи газаахияа сэбэрлэдэг, бурхан та­хилаа һэргээдэг, гэр байраяа арюудхадаг заншалтайбди. Дүтын түрэл гаралдаа, аха захатандаа болон багашуулдашье бэлэг сэлэгүүдые бэлдэдэгбди. Эндэ за­абол үнэтэй бэлэг бэлдэжэ, үри шэридэ орожо байһанай хэрэггүй. Юуб гэхэдэ, үритэй хүн өөдэлхэгүй гэһэн буряад ара­дай сэсэн үгэ бии ха юм даа. Тиимэһээ шэнэ жэлээ үри шэригүйгөөр угтахада, саашанхи ажабайдалнай баян дэлгэр, эл­бэг байха гэжэ хүн бүхэн найдадаг.

Бүтүү үдэр

Сагаан һарын шэнын нэгэнэй урдахи үдэр бүтүү үдэр гэдэг. Энэнь хадаа хаал­татай гэhэн удхатай. Энэ үдэр Сагаан һарын һайндэртэ бэлэдхэл дүүрэдэг. Энэ үдэр ехээр эдеэлхэ, архи тамхи ууха яба­дал хорюултай. Һанал бодолоо, бэе махабадаа арюудхаха, сагаан сэдьхэлээ арь­бадхаха, ажаһуудалайнгаа тэгшэ байдал тухай бодомжолхо, шэнэ жэлээ угтахаяа бэлдэхэ ёhотой.

Дүгжүүбэ

Дүгжүүбые зарим зон Cагаан hарын һайндэрэй гол үйлэ гэжэ тоолодог. Теэд энэ тиимэ бэшэ. Энэ үйлын гол удха, хайшан гэжэ бүтээгдэхэб гэжэ хэды оло дахин мэдээсэгдэбэшье, олон зон дасан ерээд, энэ үдэр алдуу эндүү гаргадаг.

Носожо байһан Сор - гал руу муухай саарһа, бэеэ аршаһан бүд, зурам хаяхагүй гэжэ ламанар һэргылдэг. Теэд хүн зон талхаар гү, али саарһаар бэеэ аршаад, асаржа гал руу шэдэдэг. Сор хайлуулжа байхада, муу муухай юумэнтэй холижо болохогүй. Энэ үедэ юрэ хүн ухаагаараа, бүхы сэдьхэлээрээ шүтэжэ, бүхы муу му­ухай юумэн хуушан жэлтэй хамта хоб­хоржо ошобо, шэнэ жэлдэ һайн һайхан, амгалан тэнюун байдал ерэхэ гэжэ бодо­жо, хүсэжэ байха хэрэгтэй.

Бэеэ аршаад, саарһаяа дасанда асар­жа шатааха ябадал Сагаан һарын да­хин һэргээгдэжэ байха сагта үзэгдэдэг болоо бэлэй. Харин тэрэ мүнөө буруу­шаагдадаг болонхой. Манай хүн зоной тэрээниие ойлгожо үгэхэгүйдэнь гү, али ойлгохоёо һанахагүйдэнь гү, дасанда ла­манар гол Сорой хажууда багахан түүдэг табижа, тэрээн руу муу муухайгаа хаяг­ты гэжэ хүн зоной сэдьхэл амаруулдаг лэ хаш. Тиимэһээ бэеэ аршажа, муу муухай­гаа асаржа, Сорто шатааха хэрэггүй.

Үүрэй сайхада, Шэнэ жэл эхилдэг

Сагаан һарын гол үйлэ хадаа Балдан Һама бурханай заларжа, айл аймагаа эрье­жэ, арад түмэндөө амгалан тэнюун байдал үршөөлгэ болоно. Үүрэй сайжа эхилхэлэ­эр, галаа түлижэ, хүншүү гаргадаг, сагаан эдеэгээ үргэдэг заншалтайбди. Энэ үдэр үүрээр бодохо хэрэгтэй гэжэ булта мэ­дэнэбди. Балдан Һама бурханай заларха үедэ унтажа байхагүй. Юуб гэхэдэ, Һама бурхан амиды мэндэ хүн зоноо тооложо, арад зомнай хэр ондо оробо гээшэб гэжэ эрьен шалгана ха юм. Хэрбээ унтаатай байгаа һаа, амиды хүн гэжэ тоологдохогүй ушартай.

Дасанда ехэ уншалганууд үнгэрдэг

Шэнэ жэлэй түрүүшын 15 үдэрнүүд шэдитэ уншалгануудта зорюулагдадаг. Һарын шэнэ байхада, маани мэгзэм ун­шажа, жэлэйнгээ хэрэг бүтээхэ, Будда бурханай үршөөлдэ хүртэхэ гэдэг. Эдэ үдэрнүүдтэ буян үйлэдэбэл, тэрэ оло да­хин арьбадхагдадаг юм.