Үнгэрэгшэ амаралтын үдэрнүүдтэ Улаан-Үдэ хотын Пионер-2 гэдэг худалдаа наймаанай болон амаралгын түбтэ Максим Дашинимаевай «Юрэ бусын түрэһэн үдэр» (Необыкновенный день рождения) гэжэ баримтата фильмын түрүүшын харалга болоһон байна. Энэ кино буулгахада хабаадаһан, туһа хүргэһэн зон, мүн олондо мэдээсэл тараадаг эмхинүүдэй түлөөлэгшэд анха түрүүшын харагшад болобод. «Юрэ бусын түрэһэн үдэр» гэжэ нэрлэгдэһэн баримтата фильмын гол герой Б. Бат-Энэрэл хүбүүхэн монгол арад түмэндэ тон мэдээжэ юм.
Һаяхана Ширап-Жамсо Раднаевай зурагуудай ном иран хаража байтараа, зосоомни ехэ хүлгөөтэй мэдэрэл түрөө. Аяар холын балшар бага наhанаймни үе саг гэнтэ ухаандамни тодороод, өөрын жаргалай орон руу ниидэжэ ошоhон шэнги болооб. Зурагуудыень хараад уяржа, энэ хүнэй намтартай дүтэ танилсаха хүсэл досоомни түрөө, мүн олониитэ зондо энэ хүн тухай хөөрэхэ гэжэ шиидээб.
Үргэлжэлэл.
Зунай ааяма халуунай бууража, намарай ольбоной орожо байһан сагта кино-найруулагша Баир Уладаев түрэл нютагһаа холуур ябажа байгаа. Хара далайн эрьедэ бэеэ нюсэгэлэн хэбтэгшэ Анапа хотодо «КиноШОК» гэжэ уласхоорондын кинофестивальда хабаадаа. Гадна Татар Уласай ниислэл Казань хотодо эмхидхэгдэгшэ «Жэгүүртэ барас» («Крылатый барс») болон Оренбург хотодо зарлагдаһан мүн лэ уласхоорондын зиндаатай «Дурна – Үрнэ» («Восток – Запад») гэжэ кинофестивальһаа бусажа ерэһэн кино-найруулагша Баир Уладаев Буряад Уласай Үндэһэтэнэй номой сангай уужам һаруул танхимуудай нэгэндэ олондо мэдээсэл тараадаг эмхинүүдэй сурбалжалагшадые урижа, асуудалнуудтань харюусаба.
Буряадай арадай ирагуу найрагша Нина Ленхобоева-Артугаевагай 70 наһанай ойдо
Сентябриин 15-һаа октябриин 15 болотор Улаан-Үдэ хотодо «Алас Дурна» гэжэ нэрэтэй уран һайханай үзэсхэлэн ажалаа ябуулхань. Соёл урлалда, уран зурагуудта дуратайшуул Ц. Сампиловай нэрэмжэтэ Уран һайханай музей, Буряадай Уран
зураашадай байшан, «Залуу» гэһэн мүнөө сагай эрилтэдэ таарама соёл урлалай түбтэ ерэхэ аргатай.
Улаан-Үдэ хотодо монгол, мүн уран бэшэгэй (каллиграфия) студи байгуулагдаад, түрүүшынгээ алхамуудые амжалтатай хэжэ байна. Босоо бэшэгэй дүрим, гоёор бэшэхэ аргануудые энэ һургуулида заажа үгэнэ. Тэнгэриин бэшэгэй һургуули байгуулһан зонтой уулзажа, ажалаарнь һонирхоһон байнабди.
Эхэнэрнүүдтэ «туhатай» зүбшэлнүүд
Данзанай Дабаа Эсэгын дайнай хатуу шэрүүн замуудые гаталаад, гэртээ бусажа ябаба. Зэдэ станциһаа харгын машина бариха һанаатай хойшо урагшаа һүндэлэн ябатарынь нютагтаа хошонгууша суутай Балмаашхын Нимбуу дайралдашаба.
Хүн бүхэн өөрын тоонто нютагаа, Буряад ороноо магтан дууладаг ха юм даа. Юундэб гэхэдэ, тоонто нютагhаа hайхан газар үгы гээшэ. Манай Хориин аймагта мэдээжэ, хүндэтэй хүнүүд олон юм ааб даа, харин уран зохёолшод хомор, илангаяа буряад хэлэн дээрэ үхибүүдтэ зорюулжа бэшэгшэд. Тиимэhээ би тоонто нютагаа, Хориингоо аймагаа, Буряад ороноошье суурхуулжа байhан мэдээжэ, хүндэтэй хүнүүдэй нэгэн, уран зохёолшо Эрдэни Чимитович Дугаров тухай бэшэхэеэ hананаб.
Уржадэр соёлой «Феникс» түбтэ Виктория Орбодоевагай хубиин тоглолто үнгэрөө. Урихан басаганай уянгата дуунуудые харагшад халуун альга ташалгаар угтан абаа. Залуу дуушанай «Голос» гэжэ шоудо оролсожо, 1-дэхи телесубагаар дуу дуулаһан тухай дуулгаа бэлэйбди.
(Үргэлжэлэл. Эхиниинь урдахи дугаарта).
(Үргэлжэлэл. Эхиниинь урдахи дугаарта). Тэрэ хэсүү сагта һаяхан түрэһэн нялха хүбүүн «шаад» гэжэ шангаар шашхаад, «ерээдүйн агуу баатар Бабжа-Барас бэеэрээ ерээб» гэжэ мэдүүлһэндэл, Хүхэльбын хүбшөөр дүүрэн сууряатуулаа, дохёолоо бэлэй.
XIII зуун жэлэй тэнһээ хойшо Толуйн гурбадахи хүбүүн Хүлэгү хари холын баруун-урда зүгэй туйлай ехэ газар дайдые эзэмдэн абаа. Инд мүрэнһөө Дундада ба Хара далай хүрэтэр, Энэдхэгэй далайһаа Кавказ ба Дунда Ази туласа Чингис хаанай аша Хүлэгү хун тайжын мэдэлэй газар болобо. Хожомынь Хүлэгү ильхаан гэгдээ (ильхаан – гүрэнэй нэгэ хубиие эзэлэгшэ).
Байгалай хатарай фестивалиин үедэ августын 12-то «Байгалай хатар. Буряад орон» гэһэн далайн эрьеын тоглолто үнгэрөө. Онсо һонин түлэб республикын ажаһуугшадта болон айлшадта хатарай баяр баясхалангай оршондо шунган хабаадаха арга олгоо.
Амарсана Улзытуев Москва хотодо ажаhуудаг, А.М.Горькиин нэрэмжэтэ литературна институдай уран hайханай оршуулгын танхимай ахамад багшын тушаалда хүдэлдэг. Тэрэнэй хажуугаар үргэн ехэ ниитын ажаябуулгануудые эмхидхэхэ уялгануудтай. Россиин Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, Буряад Уласай уран зохёолой талаар Гүрэнэй шангай лауреат, уласхоорондын Пен-Түбэй Ородой таhагай гэшүүн, «Образ. Ленинск-Кузнецкий» гэжэ Россиин альманахай редакциин, «Байкал» хэблэлэй редколлегиин, Бүхэроссиин залуу уран шүлэгшэдэй П.А.Филатовай нэрэмжэтэ фестивалиин жюриин гэшүүн, Этигылов хамбын уласхоорондын фестивалиин уран шүлэгшэдэй мүрысөөнэй жюриин түрүүлэгшын хүндэтэ үүргэтэй.
Энэ хадаа шэнэ үеын Буряад ороной эгээ амжалтатай зохёохы түсэлнүүдэй нэгэн байһан юм.