​Аршаанай һургуулиин амжалта

Түнхэн аймагай Аршаанай юрэнхы болбосоролой һургуулиин шабинар болон багшанар Монголой Хүбсэгэл аймагай һургуулинуудай урилгаар уласхоорондын хэмжээнэй олимпиадада хабаадажа, нютагаа бусаба. Аршаанай hурагшад зургаан медальда хүртэбэ, мүн хоёр багшанар шангай һууринуудые эзэлээ. 

“21 дүгээр зуун жэлэй ерээдүйн һургуули” гэһэн нэрэтэй эблэлэй бүридэлдэ Хүбсэгэл аймагай Мүрэн сомоной табан һургуули ородог юм. Тус сомоной Ханх һууринай һуралсалай гуламтатай Аршаанай һургуули нягта харилсаа холбоотойгоор хүдэлхэ тухай хэлсээ баталһан байна. Захирал Дашима Гылыковна Дамдинова үшөө 2016 оной намарай амаралтада Монгол ошожо, хоёр хэлэн дээрэ зохёогдоһон данса дээрэ гараа табяа hэн. Эгээл тиихэдэ уласхоорондын олимпиадада хабаадаха тухай дурадхал ороо. 

Аршаанай дунда һургуулиин захиралай орлогшо Ханда Доржиевна Суходаевагай хэлэһээр, иимэ олимпиада аяар наймадахи жэлээ үнгэргэгдэнэ. Энэ жэлдэ аршаанайхид эндэ түрүүшынхиеэ хабаадаба гээшэ. Тэдэ мүн лэ хүршэнэрэйнгөө дүй дүршэлтэй танилсаба. 

- Һонирхолтойнь гэхэдэ, тус hургуулида үхибүүд 12 жэл соо эрдэм шудалдаг байна. Эхин һургуули 1-дэхиhээ 5-дахи анги хүрэтэр. 12-дохи класс дүүргэхэдээ, хүүгэд һургуули түгэсхэhэн тухай үнэмшэлгэ абана. Тэндэ нэгэдэхи классһаа IQ (айкью) гэһэн тусхай предмет үхибүүд үзэнэ, - гэжэ Ханда Доржиевна хөөрэнэ. 

Энэ олимпиадын аяар 10 гаран предмедээр үнгэргэгдэдэг байһаниинь һайшаалтай. Тус хэмжээ ябуулгада ганса һурагшад бэшэ, мүн багшанар хабаададаг байна. Мүнөө жэлдэ 435 хүн хабаадаа, тэдээнэй 127-иинь – багшанар. 

- Хари гүрэнэй түлөөлэгшэд хабаадана гэжэ эмхидхэгшэд хараадаа абажа, бүхы даабаринуудые ород, англи болон монгол хэлэнүүд дээрэ дурадхаа. Телефон болон элдэб саарһануудые нюусаар абаад орохоёо һанаһан нэгэшье һурагшые хараагүйбди. Хабаадагшад ганса гансаараа һууна. Бүхы даабаринууд оройдоол нэгэ сагай туршада дүүргэгдэхэ ёhотой. Олимпиадын дүнгүүдээр шангай һуури эзэлэгшэдтэ алтан, мүнгэн болон хүрэл медальнууд зүүлгэгдэнэ. Манай Ород гүрэндэ ганса спортдо шалгарһан хүнүүдтэ медаль үгтэдэг бшуу, - гэжэ Ханда Доржиевна хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ. 

Тус хэмжээ ябуулгада Аршаанай һургуулиин 25 түлөөлэгшэ ошоһон байна. Эмхидхэгшэд олимпиадада хабаадагшадта һонирхолтой аяншалга дурадхаа. Урилдаанай урда тээ бултадаа Хүбсэгэл далайһаа холо бэшэ оршодог хүшөө ошожо хараа. Эгээл эндэ монгол һурагшад, багшанарай эндэһээ гоёор харагдаһан Мүнхэ-Һарьдагта хандажа, “уу- хай, уухай” гэжэ хашхаралдаһые манай нютагаархин гайхаа. Тэдэнэй хэлэһээр, монголшууд иигэжэ оршон тойронхи байгаалиһаа хүсэ эридэг юм ха. Аршаанай шабинарта энэ хэмжээ ябуулга мартагдахагүй байха. Хүбсэгэл аймаг ошоһоноо тэдэ һонирхолтойгоор хөөрэнэд. 

- Бидэ ород-монголой хилэ дээрэ нилээд удаан тогтообди. Хилын нүгөө таладань маанадые багахан автобус хүлеэн абаа. Нэгэ сагай туршада ябаад, бусад хабаадагшадые хүлеэгээбди. Тиигээд лэ Хүбсэгэл далайн эрьедэ оршодог байрадаа хүрөөбди, - гэжэ наймадахи ангиин һурагша Буда Шенхоров хөөрэнэ. 

- Тэндэхи байгаали ехэ гоё. Хүбсэгэл нуур хараха аргатай байһандаа баяртайбди. Үдэр бүри хүйтэн һалхин буубашье, һанамжамнай тэрэ зандаа— үзэсхэлэн hайхан газар даа, - гэжэ 9-дэхи ангиин һурагша Светлана Игнаева хөөрэнэ. 

Олимпиадада хабаадаһан 13 үхибүүдэй зургааниинь шангай һууринуудые эзэлээ. Гурбадахи һуури информатикаар, мүн эхин ангиин үхибүүдэй дунда тоо бодолгоор урилдаануудта Аршаанай үхибүүд эзэлээ. Мүн хими болон англи хэлээр тэдэ хоёрдохи һуурида гараа. Светлана Игнаева англи хэлээр ба Буда Шенхоров биологёор түрүүлжэ гараа. 

- Биологёор нилээд хүндэ даабаринууд байгаа. Тест соо дэлхэй дээрэхи амитад, хүнэй бэеын хубинууд болон микробууд тухай асуудалнууд олон байгаа. Гансахан асуудалда – “аксель” гэһэн нэгэ микроб тухай зүб харюу үгэжэ шадаагүйб. Иимэ амжалта туйлаһандаа, биологиин багша Татьяна Бабуевна Цынгужаповада ехэ баярые хүргэнэб, - гэжэ Буда Шенхоров хэлэнэ. 

- Англи хэлээр манай үзөөгүй, ехэ хүндэ асуудалнууд байгаа. Хэды тиигэбэшье, түрүү һуурида гарааб, - гэжэ Светлана Игнаева баяраа мэдүүлнэ. - Сентябриин нэгэнһээ хойшо англи хэлэ гүнзэгыгөөр шудалжа эхилээб. Багшатаяа классһаа гадуур хэшээлнүүдые үнгэргэнэбди. Энэ хабартаа англи хэлээр гүрэнэй экзамен тушаахаб. Олимпиадада шангай һуури эзэлһэн хоёр һурагшые бэлдэһэн англи хэлэнэй багша Галина Шириповна Марактаевае тэмдэглэмээр. Юуб гэхэдэ, тэрэ өөрөө багшанарай дунда хоёрдохи һуури эзэлээ. 

Географиин багша Ольга Александровна Пежемская баһал шангай хоёрдохи һуурида гараа. Ханда Суходаевагай хэлэһээр, “21-дэхи зуун жэлэй ерээдүй һургуули” гэһэн эблэлэй бүхы табан һургуулинуудтай холбоо барисаатайгаар хүдэлхэ тухайгаа аршаанайхид хөөрэлдөө. Энэ харилсааниинь бэхижэхэнь болтогой.