896
Хори аймагай Амгаланта нютагта ажалша бүхэригөөрөө, түргэн мэргэнээрээ, солбон габшагайгаараа холо ойгуур суурхаһан Баяр Жамбалдоржиевай бүлэ ажана түбшэн ажаһууна. Мария хани нүхэртэеэ гэрлэһэнһээнь хойшо арба гаран жэл болобо. Энэ хугасаада Баяр хотын баяшуулай атаархама болбосон түхэлтэй гэр нютаг дээрээ барижа, бүлөөрөө тэндээ түбхинэбэ.
- Ажал хэхэеэ эрмэлзэһэн хүндэ ажал үгы гэжэ байдаггүйл даа, - гэжэ Баяр хөөрэнэ. - Жэжэ болон бодо мал баридаг айлайда бүришье ехэ. Үглөөнэй наранай түрүүшын туяагаа сасахаһаа эхилээд, һүни болотор хэхэ юумэн жэлэй дүрбэн сагта олдоод лэ байха. Нютаг дээрээ түбхинөөд, эжы абынгаа нэгэ наһаараа хэжэ ябаһан ажал үргэлжэлүүлжэ ябахада һайн юм ааб даа. Үхэр мал барииш. Тайгада гаража, модо бэлдыш. Юумэ хэхэеэ һанаһан хүн өөрөө өөртөө ажал олохо..
Сагай ябаса ондоо болоо
Мүнөө сагта хүдөөгэй ажабайдал урданайхида орходоо, тад ондоо болоо. Саг хайшаашьеб яараһан шэнги. Үдэрнүүд түргөөр үнгэрнэ. Ушар иимэһээ шабааһаяашье түүхэдээ, урданайхида орходоо, шамдууханаар хүдэлхэ хэрэг гарана. Техникэдэ шадамар Баяр Баянович үхэр малайнгаа шабааһа, шээһэ гараараа түүжэ зобохоёо үни хада болинхой.
- Мүнөө хорёо соомни дүшөөд үхэр хононо. Шабааһыень хахад час соо иишэ тиишэнь этээд орхигшоб даа. Обоо хүбөө болоходонь, трактораар хашаагаа сэбэрлэдэгби, - гэжэ гэрэй эзэн хөөрэнэ.
Гүрэнэй зүгһөө анхарал
Хүдөөдэ жэлнүүдэй бэе бэедээ адли бэшэ байдагынь харамтай. Ургасатай баян жэл болоһой гэжэ талха таряа таридаг гү, али сабшалантай зон хабарай сагай ерэхэ бүри үнэн зүрхэнһөө этигэн хүлеэдэг гээшэ. Иимэ оршон байдалда гүрэн хүдөөгэй ажалшадта горитой дэмжэлгэ үзүүлхэ шадалтай байна. Баяр Баянович Жамбалдоржиевтан үмсын фермэ байгуулһанайнгаа ашаар гүрэнэй тусхай программануудта эдэбхитэйгээр хабаададаг. Тиин нэгэтэ нэгэ сая табан зуун мянган түхэригэй грант шүүгээ һэн.
- Мал ажахыгаараа конкурсдо оролсоод, грант шүүгээ һэмди. Тэрэ мүнгэндөө шэнэ трактор худалдажа абаад, хажуудань пресс-подборщик, хажуур, тармуур, үбһэндэ гарахада хэрэгтэй тоног зэмсэг абаад, хүдэлжэ байна гээшэбди.
Нёдондо үбһөөр хомор жэл байшоо. Амгалантаархин Кабанскын аймаг ошожо, тэндэ үбһэ бэлдээ. Харин энэ жэлдэ нютагай үбгэд, нугын хүгшэд үхэр малдаа, хүн зондоо мээхэй байхагүй юм гү гэжэ найдагшад олон. Ган гасуурай болоходо, малаа үсөөрүүлхэ хэрэг гарадаг ааб даа. Мяхаяа Баяр Баянович Улаан-Үдэ абаашажа, түбэй дэлгүүртэ тушаадаг байна.
Энэ жэлдэ юу тарилтайб?
Амгалантын дайдын хүрьһэн үрэжэлтэй. Шииг нойтоор һайн жэлдэ һаднаг газарта шаагаа һаа, тэрэнь ургашаха хэбэртэй.
- Таряа тариха гэхэдэмни, ган гасуур һүүлэй үедэ амар заяа үзүүлнэгүй. Иимэ сагта юумэн урганагүй. Орооһо тариһанайшье хэрэггүй. Мүнгэеэ газарта миин булаха дурамни үгы байна, - гэжэ Баяр Баянович Жамбалдоржиев сэхыень хэлэнэ. – Харин хартаабха, морхооб, хапууса, үгэрсэ, помидор заал һаа тарихаб. Худаг байна. Уһан элбэг. Намартаа, үбэлдөө обоо хүбөө мяхан эдеэнэйнгээ хажууда ургамалай эдеэ орожо ерэһэн айлшанайнгаа урда табижа хүндэлхэдэ, зохид байдаг ха юм.
Амгалантадамнай хон-жэн
Баяртан үглөөгүүр эртэ бодоно. Наранай гараадүй байхада, үглөөнэй гаглюунда газаа гаража, үглөөнэйнгөө ажал хэжэ үрдинэ. Юумэеэ хэхэ зуураа Баяр хорёогой газаа юун боложо байнаб гэжэ һонирхон хараашалдаг зантай байна.
- Амгалантадамнай мүнөө айлнууд үсөөн болошоо. Манай багада нютагай үхибүүд үдэшэ үглөөниинь сугларжа, элдэб наада наададаг, дуугаа дуулалдадаг байгша һэмди. Харин мүнөө тиимэ юумэн хомор болошоол даа. Газаа гаража, үйлсэ зубшан харахадаш, нэгэшье һаа хүн харагдахаяа яана гээшэб гэжэ һанахаар байдаг, - гэжэ Баяр хэлэнэ.
Зунай зулгы шэнжэ Амгалантада оробо. Майн хорин найманда нютагаархид обоогоо тахиха. Хүл хөөрсэг боложо, Баяртанай сэргэдэ хүгшэн залуугүй айлшад буужа үнжэбэлтнай, үхэр гаргахаб, хоноболтнай, хони гаргахаб гэжэ хэлсэхэ байха. Нүхэдэйнгөө дулаахан дүхэригтэ найрлажа һуухадаа, тоонто нютаг Амгалантаяа үргэхэ сэлмэг бодолнууд Баярай сэдьхэлые заал һаа жэгнэхэл.
Автор: Баяр ЖИГМИТОВ
