Шара-Азарга нютагта Эсэгэ орондоо үнэн сэхэ, габьяатай нютагаархинаа һайн һайханаар һанан дурсажа байдаг. Үнгэрһэн гарагай долоондо нютаг нугаяа суурхуулһан табан ветерануудайнгаа хүндэлэлдэ волейболоор заншалта мүрысөө юһэдэхиеэ шара-азаргаархин үндэр хэмжээндэ үнгэргөө.
Гурбан дайнда хабаадаһан тагнуулшан, мэргэн буудагша, ахалагша сержант Гарма Николаевич Никифоров Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда эхинһээнь хабаадажа, Берлиндэ Илалта угтаһан юм. Алдарта сэрэгшэ тоонто нютагтаа бусаад, Кировэй нэрэмжэтэ колхозой, hомон зүблэлэй түрүүлэгшээр амжалтатай хүдэлhэн, нютагаархиндаа ехэ хүндэтэй хүн байгаа. Гарма Николаевич Алдар Солын 3-дахи шатын, “Хүндэлэлэй Тэмдэг” орденуудай кавалер юм.
Очир Николаевич Никифоров 1939 ондо Улаан Армида татагдажа, сэрэгэй һайн һургуули гараһандаа, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай эхилхэдэ, Смоленск хамгаалгын байлдаанда миномётчигоор хабаадаа. Ржев, Ельни хотонууд шадархи шанга тулалдаануудта Москва хотые хамгаалалсаад, түрүүшын үбэлэй ехэ добтолгодо түрүү зэргэдэ ябаа. 1942 оной үбэл ехээр шархатажа, хэдэн һара эмшэлүүлһэнэй удаа гэртээ бусажа ерээ. 1944-1945 онуудта фронтовик Очир Николаевич Үлэгшэнэй һургуулида сэрэгэй бэлэдхэлэй багша ябаа. Хяагтада бухгалтерай хоёр жэлэй һургуули дүүргээд, Москвагай һургуулида заочноор һураа. Щетинкинэй нэрэмжэтэ, «Дружба» колхозуудта, Енгорбойн совхоздо ахамад бухгалтераар хүдэлөө. Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай 2-дохи шатын орденоор шагнагдаһан юм.
Чойжинима Занаевич Жалсанов 1942 онһоо 1945 он болотор дайлалдажа гараа. Эрэлхэг тагнуулшан, гвардиин старшина Чойжинима Жалсанов Илалтые Чехословакида угтаа. Дайсанда бүһэлэгдэһэн Ленинградай үхибүүдые Ладогын нуур дээгүүрхи “ами наһанай харгыгаар” гаргажа абарһан баатаршалгынгаа түлөө “Ленинградай хүндэтэ эрхэтэн” гэжэ хүндэтэ нэрэ зэргэдэ хүртэһэн юм. Дайнһаа бусаад, Хужарай, Үлэгшэнэй, Мэлэ-Бортын, Шара-Азаргынгаа һургуулинуудта багшалаа. Парткомой секретаряар, нютагай hомон зүблэлэй түрүүлэгшээр хүдэлөө. Чойжинима Занаевич – Буряадай габьяата багша, гэгээрэлэй отличник, Улаан Одоной, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай 2-дохи шатын орденуудаар, “Шэн зоригой түлөө” болон ондоошье олон медальнуудаар шагнагдаһан. Тэрэнэй аша габьяагаар шара-азаргаархин тамирай зүйлнүүдтэ, илангаяа волейболдо дүршэһэн байна.
Ууган ахынгаа жэшээгээр Нима Занаевич Жалсанов бүхы наһаяа эрдэм гэгээрэлэй хүндэшье, харюусалгатайшье һаа, хүндэтэй ажалда бүхы наһаяа зорюулаа. Нуртын, Сагаан-Мориной һургуулинуудта эрхимээр багшалаа. Аймагай соёлой таһагта, түрэл нютагтаа хүдэлөө. Хаанашье хүдэлхэдөө, хододоол волейбол наададаг байhан. Аймагайнгаа Сурхарбаануудта хабаададаг һэн. Баабайнгаа жэшээгээр хүбүүниинь Аркадий Жалсанов эрхим тамиршан болоо. Буряадай бэе тамирай соёлой талаар габьяата хүдэлмэрилэгшэ Аркадий Нимаевич уласай эрхим волейболистнуудай нэгэн юм.
Жугдур Зинамидорович Очиров далайн сэрэгтэ табан жэлдэ алба хээд, Зэдын комбинадта жолоошоноор, Сахир нютагтаа механигаар хүдэлөө. Удаань наһанайнгаа амаралтада гаратараа, аймагай дотоодын хэрэгүүдэй таһагта ажаллаа. Тамирта дуратай Жугдур Зинамидорович волейбол һайнаар наададаг, һур харбалгаар ехэ мэргэн һэн.
Ёндон Будаевич Ринчинов Финскэ дайнда хабаадаһан габьяатай. Тиимэһээ Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда дүршэл ехэтэй политрук Ёндон Ринчинов эрэлхэгээр дайлалдажа шалгарһандаа, һургуулида эльгээгдээ. 1944 оной октябрьһаа 3-дахи танкова армиин 6-дахи корпусой 1893-дахи үхэр буунуудай полкын управлениин взводой командир Ёндон Ринчинов Прага хүрэтэр дайшалхы зам гаталаа. Эрэлхэг командир хоёр дахин Улаан Одоной болон Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай 2-дохи шатын орденуудаар шагнагдаһан юм. “Эрхыдээ эмтэй, долёобортоо домтой” Ендон Будаевич бултанда хүндэтэй бэлэй.
Тамирай найр
Найр нээлгын баяр ёhололдо аймагай засаг дарга Сергей Гонжитов, Шара-Азаргын засаг дарга Владислав Очиров, эрдэм һуралсалай таһагай мэргэжэлтэ Алдар Жапов гэгшэд амаршалгын үгэнүүдые хэлэжэ, нютагайнгаа ветерануудай хүндэлэлдэ иимэ һайхан найр үнгэргэжэ байдаг шара-азаргаархинда баярые хүргэжэ, хабаадагшадта амжалта хүсэбэд. Очировтанай, Жалсановтанай, Никифоровтэнэй болон Ринчиновтэнэй гэр бүлэнүүдэй түлөөлэгшэд энэ найрые эмхидхэлсэн үнгэргэжэ байдаг нютагаархидтаа, аймагай, нютагай захиргаануудта, холо ойроһоо ерэһэн тамиршадта баяраа мэдүүлээ.
Мүнөө жэлдэ энэ нааданда хабаадахаяа Шара-Азарга hууринда 42 команда буугаа. Тэрэ тоодо Улаан-Үдэһөө гурбан болон Зэдэ аймагһаа нэгэ команда ерээ. Һонирхолтойнь гэхэдэ, үхибүүд, томошуул, ветерануудһаа гадна үшөө басагад, хүбүүдһээ бүридэhэн команданууд наадаа. Тиимэһээ эдэ олоной наадан һүниин харанхы болотор үргэлжэлөө.
Сэнгэ Ринчиновэй гэрэл зураг
Мүрысөөнэй үедэ
Шанга тулалдаануудай дүнгүүдээр эрхимүүд шалгараа. Эдир волейболистнуудай дунда Зэдын хүбүүд эрхимлэжэ, Закаменскын 5 дугаар һургуулиинхид 2-дохи һуури эзэлжэ, 3-дахида Михайловкын хүбүүд гараа. Басагадай дунда Михайловкын тамирша басагадые илажа, хотын 4 дүгээр һургуулиинхид эрхимлээ. 3-дахи һуури 5 дугаар һургуулиин ба- сагад абаа. Эрэшүүлэй дунда Шара- Азаргын хоёр команда эрхимлэжэ, 3-дахи һуури дүтэлүүрээрхин абаа. Эхэнэрнүүдэй дунда Закаменскын хоёр команда эрхимлэжэ, 3-дахида Улаан-Үдын Түргэн туһаламжын больницын басагад гараба. Эгээл һонирхолтойгоор ветерануудай хоорондо нааданууд үнгэрөө. Түгэсхэлдэнь Улаан-Үдын болон Санагын ветеранууд үни удаан тэмсэжэ, санагаархид илаа. 3-дахи һуурида Мэлэ, Сагаан-Морин, Борто, Баянгол hууринуудай суглуулагдамал команда гараа.
Илагшадта болон наадануудта шалгарhан тамиршадта ветерануудай түрэлхид, дүтынхид кубогуудые, дипломуудые, шагналнуудые болон үнэтэ бэлэгүүдые барюулаа. 15 жэлэй туршада үнгэргэгдэжэ байһан энэ заншалта мүрысөөнэй хоёр жэл болоод, 10-дахияа үнгэргэгдэхэдэ, бүри олон команданууд хабаадажа, ехэ найр олониие баярлуулха бэзэ даа.
Сэнгэ Ринчиновэй гэрэл зураг
Илагшадые шагналгын үедэ