​Даша Дугаровай дурасхаалда зорюулагдаһан үдэшэ

Мухар-Шэбэрһээ гарбалтай бэлигтэй уран зохёолшо, оршуулагша Даша Дугаровай 100 жэлэй ойн баярта зорюулагдаһан дурасхаалай үдэшэ түрэһэн Галтай нютагтань үргэнөөр тэмдэглэгдэбэ. 

Даша Дугаров 1917 ондо Мухар-Шэбэрэй Галтай нютагта түрэһэн. Һутайн 7 классай һургуули түгэсхөөд, нютагайнгаа «Улаан Галтай» колхоздо хүдэлөө. Удаань Д. Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай дээдэ һургуулида һуража гараад, Буряадай номой хэблэлдэ редактораар томилогдоһон. 1940 онһоо 6 жэлэй туршада сэрэгэй албанда ябахадаа, япон булимтарагшадтай тэмсээ. Тиигэжэ Хайлар хото сүлөөлһэнэй түлөө олон тоото медальнуудтай нютагаа бусаһан. Саашадаа Даша Дугаров Буряадай номой хэблэлдэ ажалаа үргэлжэлүүлһэн байна. 1960 онһоо Буряадай АССР-эй радио болон телевидениин хороондо оршуулагшаар хүдэлһэн юм.

Гол ажалайнгаа хажуугаар Даша Дугаров уран гуурһаяа мүлижэ, зохёолнуудые «дархалжал» байһан. 1968 ондо «Хүбшэдэ болоһон хүлгөөн» гэһэн шог ёгто рассказуудай суглуулбаринь нара хараа. Хожомынь Африкан Бальбуровай «Зэдэлээтэ зэбэнүүд» гэжэ роман мэдээжэ ирагуу найрагша Гунга Чимитовтэй хамта оршуулһан. «Гэмынь урдаа, гэмшэлынь хойноо» гэһэн һүүлшынь ном авторай наһа бараһан хойно хэблэгдэһэн байна. 

Даша Дугаровай һүүлшын ном

Дурасхаалай үдэшэ нээлгын ёһололой үедэ Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамал Зоригто Цыбикмитов нютагай арадай театрнуудта гарай бэлэг барюулаа. Гадна Галтайн эгээл үндэр наһатан болохо Эхэ-герой, ажалай ветеран Тонирма Жамсарановна Жамсарановада «Буряад Уласай урда аша габьяагай түлөө» гэһэн медаль зүүлгээ. Тиихэдэ Мухар-Шэбэрэй засаг дарга Владимир Молчанов бүхы хабаадагшадта баяраа мэдүүлээ. Даша Дугаровай түрэһэн ахынь хүбүүн абга тухайгаа дурасхаалай һайхан үгэнүүдые хэлээ.

Арадай Хуралай һунгамал Зоригто Цыбикмитов Эхэ-герой, ажалай ветеран Тонирма Жамсарановна Жамсарановада «Буряад Уласай урда аша габьяагай түлөө» гэһэн медаль зүүлгээ

Мухар-Шэбэрэй элитэ зохёолшын дурасхаалда зорюулагдажа, аймагай драматическа коллективүүдэй харалга үнгэргэгдэбэ. Программын ёһоор юһэн коллектив зүжэглэмэл найруулгануудаа харуулба. Тэдэнэй дундаһаа Харгааһатын «Түгнын толон», мүн Галтайн «Талын наран» гэһэн театрнууд «арадай театр» гэһэн нэрэ зэргэеэ баталба. Эдэ театрнуудай наада сэгнэхэеэ Улаан-Үдэһөө Буряад Уласай арадай зүжэгшэн, Ородой Холбоото Уласай габьяата артист Нина Токуренова, РЦНТ-гэй мэргэжэлтэ Эржена Борисова гэгшэд ошоһон байна. Тиихэдэ Мухар-Шэбэрэй захиргаанай соёлой болон аяншалгын таһагые даагша Маргарита Гороховская, мүн энэл таһагай түбэй хүтэлбэрилэгшэ, Даша Дугаровай түрэл болохо Цындыма Цыдыпова жюриин гэшүүдэй тоодо ороһон байна. 

Даша Дугаровай зохёолнуудай дүрэнүүд болохо Мартанхай, Гахай Гахайевич, ажалһаа зугададаг Хүйхэр Дамба гэхэ мэтын хүнүүд мүнөөшье олон ааб даа. Хүнэй абари зан адаглан хаража, айхабтар зохидоор ёгтолон бэшэжэ шадаха гээшэ ёһотой бэлиг болоно. Тиихэдэ бэшэһэн зохёолой удхаар олоной урда зүжэглэн наадаха шадабари баһал ехэ бэлиг гүб даа. Түгнын талада бэлигтэй хүбүүд, басагад, театрта дуратайшуул олон гэжэ энэ дурасхаалай үдэшэ үшөө дахин гэршэлбэ гээшэ. 

Харгааһата нютагай «Түгнын толон» гэһэн театр Саян Черниновэй найруулһан Даша Дугаровай «Мартын найманай хүлгөөн» гэһэн зохёолые шадамар бэрхээр табяа. Мартанхай ноёной аяг ааша, хажуудахи орлогшоноройнь билдагууша ябадал хараад, үнэхөөрөө шүүмжэлмээр байба. Арадай театрнуудай дундаһаа харгааһатынхид түрүүлбэ. Бата-Мүнхэ Гончиковой беларус онтохоной удхаар найруулһан «Үгытэй хара хүн баян паанайда яажа хоол баряаб» гэһэн зүжэг Галтай нютагай «Талын наран» гэжэ арадай театр баһал зохидоор найруулжа харуулаа. Гадна Хошуун-Үзүүрэй «Сэсэг» ансамбль Баир Эрдынеевэй «Автовокзалда болоһон ушар» харагшадта дурадхаа. Наһанайнгаа ханиие Москвада һуралсалаа үргэлжэлүүлхыень табяагүй аад, бэеэ зэмэлхын орондо, нүхэрөө «химэлдэг» эхэнэрэй дүрэ Суулгын Маргарита Норбоева ехэ тааруугаар наадаа. 

Даша Дугаровай «Гэмынь урдаа, гэмшэлынь хойноо» гэһэн зохёолоор энэ зүжэг найруулагдаһан байна. Даша Дугаровай баснинуудые Сарюна Дашиева, Номина Гомбоева, Антон Екимов, Коля Попов, Мэмпэлма Дашиева гэгшэд уншажа, олоной альга ташалганда хүртэбэ. 

Даша Дугаровай гэрэлтэ дурасхаалда зорюулагдаһан үдэшэ дулаахан оршондо үнгэрбэ. Гурбан жэл болоод, арадай театрнуудай урилдаан дахин болохо юм.

Аймагай драматическа коллективүүдэй харалгын үедэ

Сарюуна Эрдынеевагай гэрэл зурагууд