​Ерээдүйн үетэндэ бэшэг

Тимлюйн цементын заводой хүдэлмэрилэгшэд 1967 оной ноябриин 7-ой үдэр Агууехэ Октябриин социалис хубисхалай 50 жэлэй ойдо зорюулагдажа бодхоогдоһон «Балта, хадуур» гэжэ хүшөө дотор ерээдүйн үетэндэ бэшэг хадагалһан байгаа. Үнгэрһэн долооной эсэстэ, августын 11-дэ, 50 жэлэй саана бэшэгдэһэн тэрэ хандалга-бэшэгые гаргажа уншаха тусхай ёһолол үнгэргэгдэбэ. 

Зүблэлтэ засагай үедэ хүсэндөө байһан энэ завод дэлгүүрэй харилсаанда ядамаггүй ороо. Тиимэһээ эндэ, Кабанск аймагай Каменск һууринда, түбхинэжэ, заводто бүхы наһаараа ажаллагшад гэр бүлэнүүдээрээ энэ уулзалгада хабаадаба. Тимлюйн цементын завод мүнөө Москваһаа мэдэлтэй. Тиимэһээ ниислэл хотоһоо «Сибириин цемент» гэһэн холдингово компаниин юрэнхылэгшын уялгануудые гүйсэдхэгшэ Геннадий Рассказов түрүүтэй тушаалтад энэ ушараар айлшаар ерээ. Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшын уялгануудые дүүргэгшэ Борис Ботоев, Буряад Уласай барилгын болон гэр байрын-коммунальна комплексын сайдай орлогшо Сергей Рыбальченко, Кабанск аймагай захиргаанай дарга Алексей Сокольников, аймагай һунгамалнуудай зүблэлэй түрүүлэгшэ Олег Халтуев, Каменск һууринай захиргаанай дарга Василий Левин, һууринай һунгамалнуудай зүблэлэй түрүүлэгшэ Алексей Аверин болон бусад эндэ хабаадаа. 

Баяр ёһолол 

Тимлюйн цементын заводой захирал Владимир Кличко иигэжэ хэлэбэ:

- Мүнөөдэр манай гаргажа уншахаяа байһан бэшэг түрэл заводоймнай, һууринаймнай түүхэдэ, эндэ ажаһуудаг хүн бүхэндэ хабаатай. Сэдьхэлээ хүдэлгэн байжа зогсонобди, ямар нэгэ һайндэрэй мэдэрэл түрэнхэй. Түүхэтэ бэшэг түргэн гаргажа уншаял гэжэ уряалнаб!

- Аха захатанаймнай жэшээ мартагдаагүй. Каменск һуурин мүнөөшье барилгын түб гэжэ алдаршаһаар. Олзын хэрэг эрхилэгшэд нютагай арад зондо туһатай хэмжээнүүдые абана, - гэжэ Кабанск аймагай захиргаанай дарга Алексей Сокольников тэмдэглэбэ. 

Бэшэг гаргаха эрхэ зэмсэгүүдые заһадаг цехэй дарга Валерий Карабанов, транспортын хүдэлмэри хинадаг албанай хүтэлбэрилэгшэ Дмитрий Пестеров гэгшэдтэ олгогдобо. Георгий Свиридовэй «Саг, урагшаа!» гэжэ нэрэтэй мэдээжэ дуунай хүгжэм доро уран гартан хүшөө доторхи хүндыгэй хабхаг нээжэ, табин жэлэй туршада хадагалагдаһан бэшэг одоошье нара хараба. 

Совет үедэ тэрэниие бэшэгшэд ерээдүйдэ ажаһууха хүн зондо иигэжэ хандаһан байна: 

- Бидэ Агууехэ Октябриин хубисхалай 50 жэлэй ойдо зорюулагдажа табигдаһан хүшөө дотор бэшэг хадагалхадаа, таанадта, 2017 ондо ажаһууха шэнэ үеын зондо (эдэ үгэнүүд ехэ үзэгүүдэр бэшээтэй) иигэжэ һануулха байнабди. Цементын завод байгуулха хэрэгтэ хэдэн мянган, хэдэн зуун хүн энэ наһаяа зорюулаа. Гүрэн доторнай иимэ олон завод, фабрика табин жэлэй туршада баригдаа. Энэ хадаа манай Эхэ ороной агуу түүхын нэгэ шата гээшэ. Мүнөө дээрээ манай заводто 1297 хүн ажаллана. Тэдэнэй 606-иинь “Коммунис ажалай ударник” гэһэн үндэр нэрэ зэргэтэй. Үшөө 202 хүн иимэ нэрэ зэргын түлөө оролдоно. Котляр, Власов, Иванов, Кокорин гэгшэдэй ударидадаг цехүүд “Коммунис ажалай коллектив” гэһэн хүндэтэ нэрэдэ хүртэхын тула эрмэлзэнэ. Манай һуурин тухай хэлэлтэй. Ямар гоё, болбосон түхэлтэй, модо, һөөг, сэсэгүүдээр элбэг нютагтайбибди? Гадна эндэмнай «Сибирь» гэжэ нэрэтэй кинотеатр хүдэлнэ, хүүгэдэй хүгжэмэй, баледэй һургуулинууд, дунда хоёр һургуулинууд бии. Эдэ бүгэдые мэдэхэдээ, та манай хэһэн ажал хүсэд дүүрэнээр сэгнэхэ байхат, - гэжэ хандалга соо бэшэгдэһэниие «Сибириин цемент» гэжэ холдингово компаниин хүндэтэ хүдэлмэрилэгшэ, олониитэтэй харилсаа холбооной департаментын захирал Сергей Филенко тордиһогүйгөөр уншажа үгэбэ.

- Аха захатанаймнай найдал хүсэд дүүрэнээр бэелэгдээгүй. Гэбэшье Тимлюйн цементын завод мүнөөшье хүл дээрээ бата зогсоһоор, - гэжэ Сергей Филенко сэдьхэлээ хүдэлгэн байжа хэлэбэ: - Саг хубилаа. Гүрэнэймнай түхэл шэнжэ ондоо болоо. Иимэшье оршондо Тимлюйн цемент нэрэеэ алдаагүй. Эндэ үйлэдбэрилэгдэдэг цемент Буряад Уласай, хүршэ можо нютагуудай барилгада хэрэглэгдэдэг зандаа.

Уулзалгада хабаадажа байһан хүндэтэ айлшадай нэгэн, Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшын уялгануудые дүүргэгшэ Борис Ботоев энэ аймагай Корсаково нютагһаа гарбалтайб гэжэ тэмдэглээд, сааашань ииигэжэ хэлэбэ: 

- Энэ наһандаа олохон хэмжээ ябуулгануудта хабаадааб. Гэбэшье урданай бэшэг задалжа, олоной һонорто уншахые түрүүшынхиеэ хаража байнаб. 

Угаа алдаршуулагшад 

Хүдэлмэриин ямаршье коллективтэ бүлын хэдэн үе зон ажаллаһан байдаг. Тимлюйн цементын заводто тиимэ айлнууд баһа олон. Жэшээнь, мүнөө эндэ Иван Владимирович Свиридов механигаар ажаллана. Тэрэ Ракша гэжэ обогтондо хабаатай. Бүхыдөө энэ угай түлөөлэгшэд Тимлюйн заводто дүн хамта 169 жэлэй туршада хүдэлһэн габьяатай. 

- 2017 ондо гаргажа уншаха бэшэг соо юун бэшээтэйб гэжэ би огто мэдэхэгүй байгааб. Аха захатан манда хэлэдэг байгаа. Сагай ерэхэдэ, энэ бэшэгыемнай задалжа уншахат гэжэ захидаг бэлэй. Тэрэ болотор мэндэ ябаха зон гүбди гэһэн бодолдо эзэлэгдэгшэ һэмди. Элүүр энхэ байбалди даа, - гэжэ заводой ветеран Екатерина Ракша баяртайгаар хөөрэбэ. 

Иван Чирков 1967 оной ноябриин 7-ой үдэр бэшэг хадагалхадань, байлсаһан байна. Тэрэ түрэл заводтоо 51 жэлэй туршада ажаллаа. 

- Тиихэдэ би гушан хоёртой байгааб. Ноябриин 7-ой үдэр амаралта байгаа. Һайндэрэй жагсаал болоо һааб даа. Заводоймнай захиргаан тэрэ үдэр эртэлжэ ерээрэйгты гэһэн байгаа. “Ерээдүй үетэндэ бэшэг бэшэнхэйбди, тэрэнээ баярай оршондо хадагалхабди”,- гэжэ хэлэһэн юм. Тиихэдэ мүнөө байгаашаһаа һураггүй олон зон суглараа һэн. Тэрэ үедэ заводнай аяар 1200 хүдэлмэрилэгшэдтэй байгаа ха юм, - гэжэ Иван Чирков 50 жэлэй саада тээ болоһониие дурсана. 

49 жэлэй туршада Тимлюйн цементын заводто ажаллаһан Юрий Новолоцкий, мүн баһа 40-өөд гаран жэлдэ эндэ хүдэлһэн Екатерина Кобылкина, Фёдор Сахаддинов, Владимир Волков, Екатерина Ракша, Тамара Дебальцева гэгшэд тайзан дээрэ уригдажа, тэдээндэ болохоёо байһан Барилгашадай һайндэртэй дашарамдуулан, баярай бэшэгүүд барюулагдаба. «Абаһанаа бусааха» - гэдэг ёһые һургаалтай хүн бүхэн сахиха ёһотой ха юм. Хүшөөгэй хүндыдэ шэнэ бэшэг хадагалая гэжэ «Сибириин цемент» гэжэ компаниин хүтэлбэрилэгшэ дурадхаба. Тиин мүнөө хадагалха бэшэгээ олоной һонорто уншажа үгэбэ. Эндэ сугларагшад тэрэ бэшэг 25 жэлэй үнгэрһэн хойно гаргахабди гэжэ хэлсээд, үнөөхил «Саг, урагшаа!» гэжэ хүгжэм доро тэрэнээ хүшөөгэй хүнды соо хэжэ, «2042 ондо нээхэ» гэһэн бэшэгтэй шэнэ хабхаг шүрэбдэбэ.