693
Мүнөөдэр, августын 29-дэ, стратегиин үүсхэлэй агентствын түлөөлэгшэдэй эмхидхэгдэһэн мүнгэ һомололгын болон олзын хэрэг эрхилэлгын оршон һайжаруулха талаар сессидэ Буряад Уласай олзын хэрэг эрхилэгшэд шиидхэхэ асуудалнууд тухайгаа хэлэбэ.
Үнгэргэгдэһэн сессидэ улас дотор шиидхэхэ асуудалнуудаар хэлсэхэ тухай олзын хэрэг эрхилэгшэд тэмдэглэбэ.
2017 ондо Ородой Холбоото Уласай 85 можо нютагуудай туйлалтануудай тоо бүридхэжэ, 400 мянган олзын хэрэг эрхилэгшэдэй һанамжа һураһан байнабди гэжэ стратегиин үүсхэлэй агентствын мүнгэ һомололгын оршон болон можо нютагуудай хэб түхэлэй эмхиин хүтэлбэрилэгшэ Андрей Дорошенко тэмдэглэбэ.
«Мүнгэ һомололго оршон байдалһаа болон эдэй засагай арга боломжонуудһаа бүридэдэг. Туйлалтануудай тоо бүридхэхэдөө, улас, можо нютагуудта олзын хэрэг эрхилхэдэ таатай гү гэжэ элирүүлнэбди. Бүхыдөө гүрэн дотор мүнгэ һомололгын оршон һайжаруулагдаа. Буряад уласта тэрэ индекс долоон бааллаар ехэ болоо. Харин ондоо можо нютагуудта эршэтэйгээр ажал ябуулагдаһан байна. Ббайгша ондо түрүүшүүлэй тоодо Чувашия Москва хоёр ороо», - гэжэ тэрэ хэлэбэ.
Можо нютагуудай туйлалтануудай тоо бүридхэлгэ 441 зүйлһөө бүридэнэ. Жэшээнь, барилга, зайн галай түлбэри, хангалгын байгууламжын шанар, олзын хэрэг эрхилэлгэ дэмжэхэ гэхэ мэтэ. Андрей Дорошенкын хэлэһээр, Буряад Уласта эмхинүүдые бүридхэлдэ абаха тоо бага болоо, харин барилга – дээшэлээ.
Улас дотор олзын хэрэг эрхилэгшэдтэ захиргаанай даралта үзэгдэнэ гэжэ мэргэжэлтэд тобшолбо. Тиихэ зуураа хүдэлмэриин нөөсэнүүдэй болон хангалгын байгууламжын шанар уласта дээшэлһэн байна.
«Олзын хэрэг эрхилэгшэдтэй хамта хөөрэлдөө эмхидхэхэ гэжэ суглараабди. Улас дотор шиидхэхэ асуудалнууд тухай хөөрэгты», - гэжэ Андрей Дорошенко олзын хэрэг эрхилэгшэдтэ хандаба.
Буряад Уласай Үйлэдбэриин болон худалдаа наймаанай сайдай орлогшо Алексей Оловянников юридическэ нюурнуудай бүридхэлдэ абтаха саг бага боложо, тэрэнэй ашаар туйлалтануудай тоо бүридхэлгын дүн дээшэлээ гэжэ хэлэхэеэ забдахадань, уласай олзын хэрэг эрхилэшэд тэрэниие хэрэгсээбэгүй.
«Бидэ энээн тухай мэдэнэбди. Федеральна албан ажалаа һайнаар эмхидхэнхэй. Ажалай гурбан үдэрэй гү, али амаралтын үдэрэй тудаа һаа, табан үдэрэй туршада бүридхэлдэ абтаһан тухай данса бүтээхээр. Мүнөө манай асуудалнуудые харая», - гэжэ олзын хэрэг эрхилэгшэд хэлэбэ.
Тиигэбэшье бүридхэлдэ абтаха талаар ддансанууд Улаан-Үдэдэ түргэн бүтэдэг, харин холо оршодог аймагуудта һараар шиидхэдэдэг, банкын үзүүлдэг туһаламжануудай талаар баһал шиидхэхээр гэжэ тэдэнэр тэмдэглэбэ.
Стратегиин үүсхэлэй агентствын түлөөлэгшэдэй хэлэһээр, банкнуудай аймагуудай таһагууд аша үрэгүй гээд хаагдана.
«Үсөөн ажаһуугшадтай холо оршодог аймагууд хохидоно. Энэ нюуса бэшэ. Эдэ гүрэнэй банкнууд. Хубиин банкнууд холо оршодог аймагуудта таһагуудаа нээдэггүй», - гэжэ Андрей Дорошенко хэлэбэ.
Юридическэ нюурнууд болон олзын хэрэг эрхилэгшэд олон үүргэтэ түбтэ бүридхэлдэ абтаха дансануудаа бүтээнэ. Тиимэһээ дансануудай бүтэсэ удаашарна. Аймагуудта нүүдэл олон үүргэтэ түб эмхидхэхэ тухай стратегиин үүсхэлэй агентство дурадхаба.
Нэгэ хэбтэй дансануудые хэрэглэхэ
Түсэлэй-тоололгын дансануудые бэлдэхэ саг болон тэрэнэй сэн олзын хэрэг эрхилэгшэдэй һанаа зобооно.
«Барилга эхилхэ зүбшөөл абахын тула түсэлэй-тоололгын данса хэрэгтэй. Нэгэ хэбтэй түсэлнүүдые бэлдэхээр ха юм. Тиихэдэ олзын хэрэг эрхилэгшэ шэлэжэ абаад, нэгэ хэбтэй түсэлөөр барилгаяа эхилхэ. Тиихэдэ саг, мүнгэншье алмагдаха ха юм»,- гэжэ олзын хэрэг эрхилэгшэд дурадхаба.
«Энэ арга Москва хотодо хэрэглэдэг. Барилга эхилхэдээ, олзын хэрэг эрхилэгшэд шэнээр түсэлэй-тоололгын данса бэлдэдэггүй, харин хэрэглэгдэһэн дансануудаар ажалаа ябуулдаг. Бидэ энэ аргаар хүдэлөөбди, теэд эрилтэнүүд хубилагдажа, тэрэ хэрэглэгдэхэеэ болиһон байна. Һургуули, хүүгэдэй сэсэрлиг болон соёлой байшангуудай барилгада нэгэ хэбэй түсэлөөр ажал эрхилэгдэдэг», - гэжэ Буряад Уласай барилгын болон гэр байрын ажахы хүгжөөлгын сайдай орлогшо Сергей Рыбальченко хэлэбэ.
Буряад Уласта олзын хэрэг эрхилэлгэдэ шиидхэхэ асуудалнуудай нэгэн хадаа мүнгэ һомололгын талмайнуудые барихадаа, хангалгын байгууламжа үзүүлдэг эмхинүүдтэй харилсаан болоно. Буряад Уласай Эдэй засагай сайдай нэгэдэхи орлогшо Тимур Будаевай хэлэһээр, олзын хэрэг эрхилэгшэ мүнгэ һомололгын талмай байгуулха зорилготой барилга эхилхэдээ, хангалгын байгууламжын талаар ехэ мүнгэ гаргаха болодог. Тэрэ гаргашалһан мүнгэниинь саашадаа бусад олзын хэрэг эрхилэгшэд түлэлсэдэг. Тиимэһээ тэдэнэртэ мүнгэнэй иимэ ехэ гаргаша удхагүй.
Стратегиин үүсхэлэй агентстводо энэ асуудалаар хэлсэжэ, зохихо шиидхэбэринүүд абтаха гэжэ Тимур Будаев хэлэбэ.
Анна Огороднигой гэрэл зураг.
