​Эхэ эсэгын буянгаар, нютаг зоной дэмжэлгээр

Агын Буряадай тойрогой хүгжэлтэдэ горитой хубитаяа оруулһан бэрхэ хүтэлбэрилэгшэ, нютагай түрүү хүбүүдэй нэгэн Владимир Рабданов болоно. 

Владимир Рабданович Могойто аймагай Догойhоо уг гарбалтай. “Хаана түрөөбши, тэндээл хэрэгтэйш” гэдэг ород арадай сэсэн үгын ёhоор, тэрэ ажабайдалайнгаа ехэхэн хубииень түрэл нютагтаа үнгэргөө. Дунда һургуулиин hүүлээр хүдөө ажахын техникум, удаань Благовещенск хотын хүдөө ажахын дээдэ һургуули дүүргэһээр лэ, нютагаа бусаһан юм. 

Владимир Рабдановичай наhанай зам тэрэ үеын зонойхидол адли. Балшар бага наһанһаа бухал шэрэжэ, хамтын ажалда хам оролсодог байгаа. Эрдэмтэй болоод, нютагаа ерэһэнһээ хойшо түрэл ажахыдаа экономистаар, агрономоор, гаражые даагшаар, ахамад инженерээр болон колхозой түрүүлэгшээр ажаллаа. 

…Хүдөө ажахыда механизациин нэбтэрүүлэгдэжэ байһан үе саг бэлэй. Үнеэдые гараараа һаахагүй, шабааһашье гараараа түүхэгүй, таряа, үбһэ техникые хэрэглэн хуряадаг, хониной нооһо машинаар хайшалдаг сагта хүдөө ажахыда инженер мэргэжэлтэн тон хэрэгтэй байгаа. Ахамад инженер колхозойнгоо алишье һалбариин ажалда оролсожо, эдэбхитэйгээр ажалладаг һэн. Тиимэhээ гүрэн түрэ Владимир Рабдановые “Хүндэлэлэй Тэмдэг” орденоор шагнаһан байгаа. Түрэл колхозойнгоо ажал хэрэг һайн мэдэхэ, арад зондоо хүндэтэй нютагайнгаа хүниие түрүүлэгшээр томилхо гэжэ нютагайхидынь шиидээ бэлэй. Энэ ажалдаа тон һайнаар ажаллаhанайнь түлөө түрүүлэгшэдэ “Ородой Холбооной хүдөө ажахын габьяата хүдэлмэрилэгшэ” гэһэн үндэр нэрэ олгогдоо бшуу.

- Энэ ганса минии амжалта бэшэ, харин булта колхознигуудай һайнаар ажаллаһанай үрэ дүн болоно, - гэжэ Владимир Рабданович нютагайнгаа зониие магтана. 

Тэрэнэй колхозой түрүүлэгшэ байhан саг тухай нютаг зон тон дуратайгаар дурсадаг. Ушар юуб гэхэдэ, Владимир Рабданович ажалшадтаа нэн түрүүн гэр байра барюулхые оролдодог байгаа. Хонишод, малшадтаа буусадань дулаахан гэр бариха, хурьга абалсахаяа ерэһэн зониие дулаахан байраар хангаха, наһанайнгаа амаралтада гараһан малшадтаа колхозой түбтэ гү, али Могойто hууринда гэрнүүдые барюулха ажал ябуулдаг hэн. Тэрэ үедэ жэлдээ 40 гэрнүүд баригдадаг бэлэй. Ганса малшад, наһатайшуулда бэшэ, мүн ондоошье ажалшадтаа гэр барихадань, колхоз мүнгэ үгэжэ туһалдаг байгаа. 

- Хүн зон гэртээ болоходоо, бариһан, туhалһан хүнүүдтээ ходол баяр хүргэжэ, һайн үгөөр дурсажа, һайхан сэдьхэлээр һанажа байдаг ха юм даа. Тиимэhээл олоной һайн һанаагаар миниишье саашанхи харгымни урагшатай байгаа бшуу, - гэжэ Владимир Рабданович хэлэнэ.

1992 ондо тэрэнэй түрүүлэгшын ажалһаа болижо, Могойтын коммерческэ банкын даргаар ажаллажа байтарынь, тойрогой захиргаан тэрэниие Могойто аймагай толгойлогшоор томилоо һэн. 1994 ондо Агын Дүүмын түрүүлэгшээр һунгагдаа бэлэй. Тиигэжэ Владимир Рабданович Рабданов бүхы наһаяа Агын тойрогой хүгжэлтэдэ зорюулһан хүн болонол даа. 

Мүнөө Владимир Рабданович буряадаараа ная хүрэжэ ябана. Наһатай болооб гээд гэртээ һуунагүй, “Рассвет” гэһэн хүдөөгэй кооперативые хүтэлбэрилнэ. Ниитын ажалда, шажан мүргэлэй хэрэгтэ тон эдэбхитэйгээр хабаададаг юм. Сүүгэл дасаниие һэргээхэ хэрэгтэ хүн зонһоо хандиб суглуулаа, мүн хэдэн субарга, дугангуудые барилгада туһалалсаа. Тэрэ сагта, мүнөөшье дасан дугангуудта ажал ехэ. Хүн зоной хүсөөр лэ энэ бүтэдэг гээшэ. Жиндагуудта тус ажалай удха ойлгуулха, энэ хэрэг ударидаха хэрэгтэй. Владимир Рабданович Сүүгэл дасанай жиндагуудай соведэй түрүүлэгшэ юм.

- Хүн зоной үргэмжөөр, олоной туһаламжаар лэ энэ дэлхэй дээрэ hайн ябанаб, - гэжэ тэрэ хэлэдэг юм. 

Владимир Рабдановай гэр бүлэ найман хүүгэдые хүн болгоһон. Мүнөө 22 аша зээнэртэй, 6 зээнсэрнүүдтэй, үнэр баян бүлэ юм. Yбгэн аба сүлөө сагаа аша зээнэртээ зорюулжа, тэдэнээ дахуулжа, Ага нютагайнгаа аршаанта болон түүхэтэ газарнуудаар ябуулжа, түрэл һайхан дайдадаа, тоонто нютагтаа дуратайгаар хүмүүжүүлхые оролдодог. 

Владимир Рабдановичһаа мүнөө үеын бэрхэшээлнүүд, оршон сагай ажаһуудал тухай һанамжыень асуубаб. 

- Мүнөө сагта зоной байдал тиимэшье һайн бэшэ. Теэд, минии һанахада, хүн бүхэн өөрөө оролдохо ёһотойл даа. Бэеэ даагаад, мал баряад, хоолойгоо тэжээхэ арга бии бшуу даа. Буряад арад урда сагһаа мал харажал ажамидараа ха юм, нэгэшье үйлэдбэри байгаа бэшэ. Би нэгэ залуу хүбүүнэй жэшээ адагладагби. Тэрэ хүбүүн жэл бүри түл абалгын үедэ ажаллаад лэ, хурьгадтай болоһоор байтараа, hүрэг хонитой болоо юм. Тиигэжэ ажалша хүн хүл дээрээ гарахал байна. Хүн гээшэ өөрыгөө тэжээхэ гэжэ оролдоол һаа, ядахагүйл даа, - гэһэн тэрэнэй харюугаар энэ хөөрөөгөө дүүргэе.