1071
Залуу хүхюун, задарюун омог наһандаа нютаг нугаяа суурхуулжа, арад зонойнгоо һүлдыень дээшэнь үргэжэ ябадаг эдир залуухан, шударгы бэрхэ хүбүүд, басагад буурал тоонто Буряад орондомнай олон даа. Тэдэнэй нэгэн Тунгалаг Жигжитова болоно гэхэдэ, алдуу болохогүй хаш.
Тэрэ заха хизааргүй Захаамин аймагай Ёнгорбой һууринда 1995 ондо Чимит Геннадьевич, Валентина Бадимовна Жигжитовтэнэй ажалша бэрхэ, эбтэй гэр бүлэдэ түрэһэн. Абань жолоошон ябаһан, эжынь - эхин һургуулиин багша юм.
“Хүлэг болохо унаганһаа, хүн болохо багаһаа” гэжэ арадай аман зохёол соо дэмы хэлэгдээгүй байха. Тунгалаг бүри һургуулида һурахаһаа һүбэлгэн ухаатай, ямаршье хэшээлдээ (тоо бодолгыншье, хэлэ бэшэгэйш, биологи, химииншье болог) адли тэгшэхэн шуналтай, бүхы багшанарай, түрэлхидэйнгөө омогорхол болодог байгаа. Илдам налгай зантайхан, хүн бүхэндэ туһалха һэдэлгэтэй энэ басагамнай үетэн нүхэдтөө хүндэтэй, түрэл нютагтаа суутай һэн. Хэдэн олон мүрысөөн – олимпиадануудта буряад, ород хэлээр, литератураар, түүхэ, биологёор аймаг соогоо түрүүшын һууринуудта гаража, уласай урилдаануудта амжалтатайгаар хабаадаа.
Теэд Тунгалагнай ганса һуралсалай талаар шалгараагүй. Тэрэнэй эгээл ехэ шунал, татаса, дуран гээшэ шатар болоно. Уншажа, бэшэжэ һурахатайгаа зэргэ энэ аргагүй орёо, һонин, ухаа гүйлгэхэ наада шудалжа эхилээ гэхэдэ болохо. Нэгэдэхи класста һуража байхадаа, шатарай кружогто ябажа захалаа. Багшань, Валентина Лайжитовна Бальжурова, - орон нютагтаа мэдээжэ, урагшаа һанаатай, олон үхибүүдые шатар нааданда һургаһан, дүй дүршэлтэй хүн, түрүүшын үдэрһөө эхилжэ, энэ басаганда онсо анхарал табижа захалаа бэлэй. Тунгалаг хурдан ухаатай, гүнзэгы бодолтой байһанаа гэршэлжэ, бүхы мүрысөөнүүдтэ дээгүүр һууринуудта гаража, һургуулияа, нютагаа магтуулжа эхилээ. Мүн баһа уласай шанга шатаршадтай ана-мана наадажа, илалта туйладаг болоо һэн.
Эдэ олон илалтануудыень омогорхон, бахархан адаглажа байхадаа, би (ород хэлэ, литература зааһан, классайнь хүтэлбэрилэгшэ байһан багшань) энэ басаганай эрэлхэг зоригтойень, хатуу зүрхэтэйень, үсэд нэтэрүүень гайхадаг бэлэйб. Юуб гэхэдэ, Тунгалаг багахан байхадаа хүндөөр үбдэжэ, эмшэдэй харууһан доро удаан соо байдаг, оло дахин эмнэлгын газараар ябадаг, эм дом ходо уужа, бэеэ тарижа ябадаг һэн. Тиибэ яабашье нэгэшье дахин голхоржо, бэеэ хайрлажа, урмаа таһаржа, хүн зондо өөрынгөө ядарал хохидол тооложо ябахыень нэгэтэшье бидэ, багшанар, суг һуража ябаһан үетэн нүхэдынь, хараагүйбди. Хододоо түбшэн зантай, хүхюу зугаатай, хатар дуунда, шог нааданда дуратай, һонин, удхатай хэмжээ ябуулгануудые түргөөр һанажархидаг, тэрэнээ класс соогоо ехэ гоёор үнгэргэдэг, булта байһан үхибүүдые дахуулан эмхидхэдэг байгаа.Үнэхөөрөөшье, энэ хүнһөө жэшээ абахаар лэ һэн!
Һургуулияа амжалтатайгаар түгэсхэжэ, Тунгалаг Буряадай гүрэнэй багшанарай дээдэ һургуулиин социально-психологиин факультедтэ ороо. Ехэл эдэбхитэй, урагшаа һанаатай, һайн һурадаг оюутадай нэгэн гэжэ алдаршаһан байха юм. Һуралсалай талаар олон тоото мүрысөөн, олимпиадануудта хабаадаа. Жэшээнь, Владивосток хотодо психологиин талаар оюутадай хоорондо болоһон олимпиадада хабаадалсаһан, тиихэдэ манай БГУ –гай оюутад тренингээр 1-дэхи һуури, 3-дахи һуури командаараа абаһан байна. Энэ илалтадань Тунгалаг горитойхон хубияа оруулһан, тэрэнэй һонор ухаан бодол, мэдэсэ шадабаринь аргагүй ехэ нүлөө үзүүлээ гэжэ багшанарынь онсо тэмдэглээ һэн.
Оюутан ябахадаа, Тунгалаг эгээл дуратай наадаяа – шатараа мартаагүй, энэ тэрэ турнирнуудта, мүрысөөнүүдтэ хабаадажа, түрүүшын һууринуудые эзэлжэ, нютагаа нэрлүүлһэн зандаа. Тэрэ тоодо уласай чемпион болоһон, хэдэн удаа Сурхарбаанда, Хүдөөгэй ажалшадай спартакиадада, Сангхын заншалта шатарай нааданда амжалтатайгаар хабаадажа, хүндэтэ һууринуудта гараһан юм. Нёдондо жэл Красноярск хотодо Сибириин федеральна тойрогой оюутадай хоорондо үнгэргэгдэһэн шатарай мүрысөөндэ тэрэ 2-дохи һуури эзэлээ һэн. Харин 2017 ондо Новосибирскдэ болоһон иимэл мүрысөөндэ Тунгалаг илалта туйлажа, 1-дэхи һуурида гаража, алтан медаляар шагнагдаа. Хара далайн эрьедэ Севастополь хотодо энэ чемпионадай финалда хабаадаха эрхэтэй болоо һэн. Иимэ үндэр зиндаатай мүрысөөндэ Ородой Холбоото Уласай бүхы тойрогуудһаа олон оюутад хабаадаа. Тунгалаг нютагайнгаа нэрэ доошонь унагаангүй, һүлдыень дээшэнь үргэжэ шадаа: тэрэ 3-дахи һуури эзэлжэ, хүрэл медальтай гэртээ бусаа.
Үнгэржэ байһан 2017 он Тунгалагай ажабайдалда, хуби заяандань ехэ урагшатай, удхатай байгаа. Спортын, тамирай талаар иимэ амжалтануудые туйлахаһаа гадна, дээдэ һургуулиин бакалавриат улаан дипломоор дүүргэжэ, эжы абаяа, түрэл гаралаа баярлуулаа.Үшөө тиихэдэ һаяхана, эдэ үдэрнүүдтэ, “Сибириин федеральна тойрогой эгээл бэрхэ тамиршан” гэһэн Интернет-мүрысөөн үнгэргэгдэбэ. Нэрлэгдэһэн тамиршадай хоорондо манай Тунгалагай нэрэ оролсобо. Олон тоото нүхэдэйнь, түрэл гаралнуудайнь, нютагаархидайнь дэмжэһэнэй ашаар Тунгалаг илажа, финалда гараба гээшэ. Саашадаа хонгоодор угтай, урагшаа һанаатай, эрмэлзэл ехэтэй энэ басагамнай үшөө олон амжалта туйлаха бэзэ гэжэ найдая! Мүнөө Инна Ивахиновагай шатарай һургуулида багшаар хүдэлжэ эхилһэн Тунгалаг Чимитовнада үшөө олон дабаануудые дабажа, илалтануудые туйлажа, орон нютагайнгаа, арад зонойнгоо омогорхол олон жэлдэ боложо ябахыень хүсэе!
Элеонора БАЛЬЖАНОВА
