1142
Бато Михайлович Батуев 1968 ондо Ярууна аймагай Нарһата тосхондо Михаил Батуевай гэр бүлэдэтүрэһэн юм. Нарһатын дунда һургуулида хэшээлэйһүүлээр үхибүүд тамирай элдэб янзын кружогуудтаябажа, сагаа үнгэргэдэг байгаа.
Тэдэнэй дунда шунахайгаар бэеэ һорихоһоо гадна үнэн зүрхэнһөө боксёр, барилдаашан болохо дуратайшуул олон һэн. Бато боксын хэшээлдэ ябаха гэжэ бодоо. Теэд багшань эмшэдэй зүрхэнэй үбшэ һэжэглэһэнһээ боложо, хүбүүнэй физкультурын хэшээлһээ сүлөөлэгдэһэн тухайнь мэдэхэ хадаа, бишыхан Батые гомдохоохогүйн тула барилдаанда яба гээд, дүмүүхэнээр өөрһөө холо болгоо бэлэй.
Талаан болоходоо, Нарһатын хүүгэдэй тамирай һургуулида Хабаровскын дээдэ һургуули дүүргэһэн боксын мастерта кандидат Баир Дандаров хүдэлхэеэ ерэһэн байгаа. Тэрэ Батын һорилго хэхыень хараад, үсэд абари зантайень сэгнэжэ, эдир боксёрнуудай секцидэ абаһан юм. Тиихэдээ хүбүүнэй аргашантай онсо программа табяад, һорилго эхилээ.
Хэдэн һарын үнгэрхэдэ, Бато ба һоригшо Баир Дандаров хоёрой ажалай дүнгүүд гаража эхилээ. Эдир боксёр олохон тулалдаануудта онсо шадабаритай, бэрхэ, эсэхэ сусахагүй, үсэд зантай байһанаа гэршэлхын хажуугаар илалтын туг доро ябаһанаа харуулаа бшуу. Иигэжэ Бато хүбүүмнай ехэ спортын хизааргүй үргэн харгыда гараад, нэгэтэ һэжэглэгдэһэн үбшэнөө диилэжэ, жэл бүхэндэ амжалта туйладаг болоо һэн. Һүүлдэ Зүүн Сибириин гүрэнэй технологическа дээдэ һургуулиин оюутан болоходоошье, боксоо орхингүй, бүри үндэр амжалтануудые туйлаа юм: оройдоол жэлэй үнгэрхэдэ, уласайнгаа суглуулагдамал командада абтаа. Сибириин ба Зүүн хизаарай зонын мүрысөөндэилаад, боксын мастерта кандидат болоо. Yшөө нэгэ жэлэй үнгэрхэдэ, Красноярск хотодо Бүхэсоюзна ба Ородой Холбооной боксын мүрысөөндэ шүүгээд, боксын мастерай нэрэ зэргэдэ хүртэжэ, яруунынхидаа ехэ баярлуулаа.
Тэрэнэй һүүлээр уласхоорондын, гүрэнэйнгөө хэмжээнэй олохон мүрысөөнүүдтэ ялас гэмэ амжалтануудые туйлаа. 1991 ондо Ангарск хотодо үнгэргэгдэһэн Россиин мүрысөөндэ «Чемпионадай эрхим боксёр» гэһэн үндэр нэрэ зэргэдэ хүртөө. 1992 ондо Буряад орондомнай үнгэргэгдэһэн «Бурятия – Россия» гэһэн мүрысөөндэ эрхим боксёр боложо тодороод, «Москвич» гэһэн түмэр хүлэгөөр шагнагдаа һэн. Бато Батуевай шүүһэн мүрысөөнүүдые тоолохо болоо һаа, олон ааб даа. Гүрэнэймнай суглуулагдамал командын гэшүүн олон хари гүрэнүүдэй мүрысөөнүүдтэ хабаадаа. Буряадай бэрхэ боксёрой нэрэ Финлянди, Монгол, Хитад, Хойто Солонгос, Польшо гүрэнүүдэй ринг дээрэ оло дахин зэдэлһэн, буряад боксын һургуулиие магтуулһан, нютагыемнай суурхуулһан юм.
- Бүхы илалтануудни түрүүшын һоригшо Баир Цыренович Дандаровһаа эхитэй, - гээд дүрбэ дахин СССР гүрэнэй чемпионадта хабаадаһан, мүн Австрида дэлхэйн кубогта кик-боксингын мʏрысɵɵндэ амжалта туйлаһан Бато Батуев дурсана.
Мүнөө Бато Михайлович Москва хотодо ажаһууна. Тиибэшье нютагайнгаа тамиршадта бүхы һанаагаа табидаг. Бэрхэ һоригшын гар дороһоо гараһан арба гаран хүн Ородой Холбоото Уласай боксын мастерай нэрэ зэргэдэ хүртэнхэй. Эдэ жэлнүүдэй туршада тэрэ олон тамиршадые Москва хото урижа, һургуулида оруулжа, байраар хангажа түбхинүүлһэн габьяатай.
Һоригшын һүүлэй амжалтануудые дурдабал, тайска боксоор Ксения Бальжинимаева шабинь дэлхэйн чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэһэн байна. Энэ басаган амжалтаяа Бато Михайловичтай хубаалданам гэжэ хэлээ һэн. Бэлигтэй һоригшо Тамир Галанов Георгий Кушиташвили хоёрые, гүрэнэй суглуулагдамал командын тамиршадые һорижо байнхай.
Тамир Галановай боксоор дэлхэйн тэмсээндэ хүрэл медальда хүртэхэдэнь, бидэ ехэ баярлаабди. Юундэб гэхэдэ, манай Яруунын хүбүүн Бато Батуевай үүргэ эндэ нилээд ехэ. Эрилтэ ехэтэй һоригшо ямаршье тулалдаанда шабиингаа алдууе заажа, шүүмжэлжэ, ойлгуулжа шададаг юм. Тамирай оло дахин Ородой чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртөөшье һаань, Европын чемпионадта илалта туйлаашье һаань, өөртөө эрилтэ ехэтэй һоригшын сэдьхэл дүүрэнэгүй.
- Куба гүрэнэй боксёрнууд мүнөө һайн дүнгүүдые харуулна. Теэд ээлжэлхэ түрэ, эрьехэ наран байдаг юм гэжэ найдаад, улам эршэтэйгээр бэлэдхэлэй һорилгонуудые үргэлжэлүүлхэбди, – гэжэ Бато Михайлович Батуев бидэниие найдуулаа.
Эдуард БУДАЕВ
