Талын һалхинһаа халхабша
Тамхитын үбэртэ наруули.
Нараар толорһон һургуули
Ерэн жэлэйнгээ ойе угтана.
13 дугаар Далай ламын багша, санид-хамба Агван Доржиевай нэрэмжэтэ Асагадай дунда интернат-һургуули 90 жэлэйнгээ ехэ ойе ноябриин 24-дэ һүр жабхалантайгаар тэмдэглэбэ.
Буряад гэр нээгдэбэ
Нэн түрүүн найман ханатай заншалта буряад гэрэй нээлгэн болобо. Һургуулиин захирал Жалма Чимитова олоной хүсөөр бүтээгдэһэн энэ гэрнай олон үүргэтэй юм гэжэ онсолоо. Нээрээшье, энэ ехэ түхэреэн гэртэ ороһон айлшад эндэ буряад хэлэнэй хэшээлнүүдышье үнгэргэхэдэ, хизаар ороноошье шэнжэлхэдэ, буряад барилдаашье үнгэргэхэдэ таатай юм байна гэжэ тэмдэглээ. Теэд шэнэ гэр яахаяа ондоо юумээр бүреэ юм ааб даа, модоороо байбал дээрэ һэн гэжэ нэгэ айлшан һанамжаяа, минии ойлгоходо, зүб лэ хэлээ.
Һургуулиин хоёр дабхартай байшангай сэхэ урда табигдаһан, цементээр шудхагдаһан һууритай, дээрээ найдамтай хушалтатай тус гэр бодхоохо талаар хүршэ найзануудай-монголнуудай хэһэн ажалые үндэрөөр сэгнэжэ байһанаа Жалма Дармаевна мэдүүлээ. Энэ түсэл анха түрүүн ирагуу найрагша Хэнтэйн Батхуугай дурадхал юм. Монголой түлөөлэлгэтэ газарта хүдэлжэ байһан С.Энхболд амаршалхадаа, анханайнгаа заншал сахижа байһан Асагадай һургуулиие магтажа, иигэжэл заншалаа алдангүй ябабал, бүхы тээшээ тэгшэ һурагшадые хүмүүжүүлжэ байхат гэжэ хэлээ.
Һургуулиин захирал Жалма Дармаевна Монголой Дархан хотын һургуулитай 2011 онһоо хойшо нягта харилсаа тогтоожо, аша үрэтэйгөөр хүдэлнэбди гэжэ хөөрөө.
Амаршалганууд
Һургуулиин тамирай ехэ ордон соо гол хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдөө. Хүндэтэ багшанар, һургуули дүүргэгшэд, ажалай ветеранууд, холо ойрын айлшад баярай үгэнүүдые, үреэл юрөөлнүүдые табижа, бэлэг сэлэгүүдээ баряа.
Загарай аймагай засаг даргын орлогшо Александр Митыпов, аймагай һунгамалнуудай Зүблэлэй түрүүлэгшэ Анатолий Чмелёв бүхы асагадаархиниие энэ дэмбэрэлтэ ехэ найраарнь халуунаар амаршалаад, мүнгэн бэлэг һургуулиин хүгжэлтэдэ гэжэ баряа. Тиигээд аймагай захиргаанай Хүндэлэлэй грамотануудаар эрхим багшанарые шагнаа.
Буряад Уласай Арадай Хуралай Ниигэмэй бодолгын талаар хорооной түрүүлэгшэ Александр Стопичев Арадай Хуралай зүгһөө, Буряад Уласай Болбосоролой яаманай орлогшо сайд Валерий Поздняков уласай Засагай газарһаа Хүндэлэлэй грамотануудые, Баярай бэшэгүүдые барюулаад, һургуулида автобус үгтэхэ гэжэ найдуулаа. Һургуулиин шэнэ байшан хайшан гэжэ, хэнэй хүсэл оролдолгоор баригдаа һэм гэжэ урдандаа аймаг хүтэлбэрилжэ ябаһан Александр Трофимович хөөрэбэ. Энэ һургуулимнай 7 эрдэни тоодо ехэ дуратай юм гэжэ тэмдэглэбэ: тэрэ 1927 ондо байгуулагдаа, 1937 ондо эхин һургуули эмхидхэгдээ, 1957 ондо долоон жэлэй һургуули болгогдожо, интернат нээгдээ, 1972 ондо дунда һургуули болгогдоо, 1997 ондо Агван Доржиевай нэрэ олгогдоо, 2007 ондо шэнэ байшандаа ороо юм.
Александр Трофимович өөрынгөө зүгһөө мүнгэн бэлэг барюулаа. Загарай аймагай ветерануудай Зүблэлэй түрүүлэгшэ Владимир Тарасов үгэ хэлэхэдээ, аймагай болбосоролой таһагые даажа ябахаһаа хойшо һургуулиин багшанарые һайн мэдэхэб, ёһо заншалаа, буряад хэлэеэ үргэжэ ябадаг аймагаймнай һургуулинуудай зулай юм гэжэ магтаа. Мүнөө хүдэлжэ байһан болбосоролой таһагай дарга Виктор Сластин энэ хэлээшые бүри мүһэн дэмжэжэ байһанаа мэдүүлжэ, баяраа хүргэн амаршалаа.
- Нютагтаа иимэ һайн һургуулитай, иимэ урагшаа һанаатай бэрхэ багшанартай байһандаа омогорхонобди, - гэжэ нютагай сомон дарга Даша-Нима Жамсаранов баяраа мэдүүлээ.
Ирагуу найрагшадай ирагуу амаршалганууд
Буряадай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүд: Галина Дашеева-Базаржапова, Чингис Гуруев, Анна Виноградова, Владимир Бухаев, Матвей Чойбонов түрүүтэй бүлэг зон амаршалжа, шүлэг дуунуудаа бэлэглээ. Матвей Рабданович Асагадай Гандан-Даржалинг дасанда һуража гараһан ехэ-ехэ лама багшанарые, хамбанарые һайханаар дурсажа, шүлэгөө уншажа, хадагуудаар, номуудаар амаршалаа. Галина Хандуевна нангин энэ газар дайдаар ябаһанаа хөөрөөд:
Үбһөөр хангалтаа
Үбэр-Асагадта
Үүлэдынь яашооб?
Үбһэ сабшалгада хужарлаһайб,- гэжэ энэ үзэсхэлэнтэ нютагай үүлэдыншье ехэ удхатай, ушартай юм гэжэ хөөрөө. “Буряад үнэн” Хэблэлэй байшангай зүгһөө “Байгал” сэтгүүлнүүдые, өөрынгөө номуудые бэлэглээ. “Буряад үнэндэ” хүдэлжэ байгаад, энэ һургуулида мүнөө багшалжа байһан Жаргалма Рыгзенова багшые хүндэлжэ амаршалаа.
Уран зохёолшод Асагадай дасанда
Владимир Очирович зохёоһон дуугаа уянгатуулан хангюурдаа. Чингис Цыренович Монголой шэлдэг зохёолнуудые оршуулһанаа хөөрөөд, Ринчинэй Чойномой номуудые бэлэглээ. Тиихэдэнь Хэнтэйн аймагһаа айлшалһан Чойномой ехэ танил хүн байжа байгаа. Энэ һонин намтартай, үндэр наһатай гуайтай Галина Хандуевна һонирхолтой хөөрөө дэлгээ.
Дээдын хүсэнүүдтэ этигэдэг, шүтэдэг Анна Ивановна:
- Ногоон Дара эхые илангаяа дүтөөр мэдэрдэгби. Тарнииень уншаад, һүзэглэн дуудабал, нюдэ сабшаха зуура туһалдаг гэжэ хэлсэдэг ха юм. Дара эхые зүүдэ зүндөөшье харадагби. Тиимэһээл һүүлэй ном соогоо бэрхэшээлдэ ороһон Баяр хүбүүндэ туһалһанииень түүрээгээб, - гэжэ хөөрөөд, һүүлэй үедэ зохёоһон шэдитэ онтохонуудайнгаа номуудые бэлэг баряа.
Дасанай Алдар, Чингис, Баир ламанар Тарба шэрээтэ түрүүтэй гаража, халуунаар амаршалба. Тиихэдээ дүрбэн тэгшэ бэлигтэйгээ мэдүүлжэ, өөһэдынгөө зураһан уран бүтээл бэлэглээ.
- “Буряад үнэнэй” ноябриин 15-ай болон 22-ой дугаарнуудта “Нангин шүтөөнэй Асагадай дасан”, “Ажалаар ба амжалтаар дүүрэн һургуулимнай” гэһэн бүхэли хуудаһануудые хужарлажа уншаабди, - гэжэ 23 жэлдэ таһалгаряагүй Буряад Уласай Болбосоролой яаманда хүдэлһэн Бальжидма Тушинова баяртайгаар хөөрэбэ.
Буряадай багшанарай колледжын захирал Светлана Нимбуева энэ һургуулида олон оюутаднай амжалта түгэс хүдэлнэ гэжэ омогорхолтойгоор тэмдэглээ.
Баярай найрта хүгжэм дууншье, хатар нааданшье үргэнөөр дэлгэгдээ. Илангаяа Буряадай багшанарай колледжын “Тэнгэри” бүлгэмэй залуу зандан хүбүүд ехэ бэрхэ байгаа гэжэ тэмдэглэлтэй. Һургуулииншье һурагшад бага ехэгүй талаан бэлигээ һалбаруулжа ябаһанаа гэршэлээ.
Сэнгэ РИНЧИНОВ
Авторай гэрэл зурагууд