639
Оюутадай хүтэлбэри
Хамтын байрада байгаагүй, сүлөө ажабайдалай амта үзөөгүй оюутан залуу наһанай охииень мэдэхэгүй гэжэ тоологдодог юм. Хамтын лэ байрада байжа, үхибүүд элдэб бэрхэшээлнүүдтэй дайралдана. Хооһо нойтоор ябаха, үдэр һүниеэ алдаха, нэгэ тогоонһоо булта хооллохо гэхэ мэтэ ушарнууд нилээд тудалдадаг.
М.Н. Ербановай нэрэмжэтэ Буряадай аграрна колледждо оюутадые энэ наһан соо эгээ хэрэгтэй, хэрэглэгдэхэ мэргэжэлдэ һургана гэхэдэ, алдуу болохогүй. Нэрлэбэл: нягталан тоологшо, малай аргашан, газарай хэмжээ хэлбэри шудалагша, газар эсхэмжэлэгшэ, нохой һургагша болоно.
Колледжын дэргэдэ оюутадай хамтын байра бии юм. Тэндэ жэл бүхэндэ 200-гаад оюутад байрладаг. Хүмүүжүүлэгшэд оюутадые залан хүтэлбэрилжэ, мүнөөнэй бэлэн бэшэ ажабайдалда дадхаахые, зүб харгы шэлэжэ, алиш талаараа бэрхэ хүнүүд болгохые оролдон хүдэлдэг.
Хамтын байрада оюутадай суглаа хурал, элдэб янзын хэмжээ ябуулгануудые эмхидхэдэг таһалга бии юм. Тэндэнь сүлөө сагтаа зурагта харахада болоно. Гадна компьютерна, мүн хубсаһа хунараа элюурдэхэ таһалганууд хараалагданхай. Оюутад хамтын байрадаа эб хамта эбтэй, хүхюутэй ажамидардаг. Жэл бүхэндэ заншалта болоһон “Эрхим таһалга” болон “Эрхим дабхар” гэһэн урилдаан үнгэргэгдэдэг. Тус шалгалтада оюутад таһалгаяа, дабхараа элдэб һонирхолтой зүйлнүүдээр гоёодог. Тэрээнһээ гадуур ариг сэбэрые шалгагшад хүмүүжүүлэгшэдтэй хамта долоон хоногой нэгэ удаа ябажа, таһалгануудые шалгадаг заншалтай. Тиихэдээ оюутад арюун сэбэрээр, нягта наринаар хамтын байрадаа байжа, гэртээ байдагтал адляар байрлана ха юм. Олонхи оюутад колледжын дэргэдэ байгуулагдаһан бэе тамирай бүлгэмүүдтэ ябадаг. Дулаанай сагта газаа гаража, гар болон хүл бүмбэгөөр наададаг, мүн шэрээгэй теннисээр бэеэ һорихо аргатай.
Оюутадай урилдаанда
9-дэхи анги дүүргээд, колледжын 1-дэхи курсын оюутад болоһон үхибүүдтэ эхэ эсэгэ хоёрой харууһанһаа гараад, томо болохо харгы руу алхам хэжэ, хото руу ерэжэ, танил бэшэ олон хүүгэдтэй хамтын байрада байрлахань хэсүүшэг лэ юм ааб даа. 1-дэхи курсын оюутад бэе бэетэеэ, багшанартаяа, хүмүүжүүлэгшэдтэеэ танилсана, һуралсалай шэнэ түхэлөөр ном үзэдэг болоно. Аха курсын оюутад тэдэндэ зорюулжа, «хамтын байрлагшад» гэһэн хэмжээ ябуулга эмхидхэжэ, элдэб бэрхэшээлнүүдые дабан гарахыень урилдаануудые бэлдэдэг юм.
Ном уншаха дуратайшуул
Хүмүүжүүлэгшэд, кураторнууд, хамтын байрые даагша, харуулшан – эдэ булта оюутадые зүбөөр хүмүүжүүлхын, журамтай болгохын, эрдэм мэдэсын орьёл өөдэ ямаршье һаадгүйгөөр тэгүүлхынь тула хамтын байрада аятай зохид, дулаахан оршон байдал тогтоохые оролдоно ха юм. Жэл бүхэндэ колледждо үхибүүдэй түрэлхидтэ суглаан үнгэргэгдэдэг. Тэрэнэй удаа гэртэхин хамтын байрада ерэжэ, үхибүүдэйнгээ байра байдалтайнь танилсадаг, хүмүүжүүлэгшэдтэй уулзажа, дутуу дунданууд тухай хөөрэлдэдэг.
- Бидэ, оюутад, хамтын байрадаа хүхюун дорюунаар ажабайдагбди. Эндэ бүгэдэ бэе бэедээ туһалдаг, 1-дэхи курсын оюутадтаа угаа анхаралтайгаар хандажа, һуралсалдань хамһалсадагбди. Олонхи оюутад эндэ түрүүшын дурантаяа уулзадаг. Хамтын байрада байдаг оюутаднай ехэ журамтай, үгөөр үхибүүд. Хүмүүжүүлэгшэднайшье бидэндээ һайнаар хандадаг, ходо туһалжа байдаг, мүн бидэнтэй архи тамхинай хорон, энэ наһан соо дайралдадаг элдэб бэрхэшээлнүүд тухай хөөрэлдөөнүүдые, наадануудые үнгэргэдэг юм, - гэжэ 3-дахи курсын оюутан Людмила Сахаева һанамжаараа хубаалдана.
Ямаршье сагта оюутад һуралсалһаа гадуур ажал хэжэ, хоолойгоо тэжээдэг юм ааб даа. Мүнөөнэй оюутад баһал кафе, ресторануудта официантаар, барменээр ажаллана.
Таһалга соо ном шудалха үедөө
- Би администратораар хүдэлнэб. Үглөөгүүр хара эртүүр бододогби, ажалһаа үдэшэ орой ерэдэгби. Тиигэбэшье һайн һурадагби, - гэжэ 3-дахи курсын оюутан Бато Хван хөөрэнэ. - Хамтын байра – хоёрдохи гэрнай. Олон нүхэдтэй болонобди. Дүтөөр харилсажа, бүхыгөөрөө хубаалдажа, хүхюу байдагбди. 1-дэхи курсда һурахада хүнгэн байгаа. Саашанхи курснуудта мэргэжэлээрнай олонхи хэшээлнүүд үнгэргэгдэдэг болоходонь, хэсүүшэг байна. Юуб гэхэдэ, шэнэ юумэ мэдэжэ, шудалжа эхилнэбди. Жэшээлхэдэ, би нохой һургагша мэргэжэлтэй болохоб. Манай колледжын дэргэдэ нохой һорихо талмай бии. Тэндэ бидэ нохойнуудаараа хэшээл үнгэргэдэгбди. Шалгалтын хаһын эхилхэдэ, оюутад һуралсалдаа онсо анхаралаа хандуулжа, габшагай бэрхээр номоо үзэжэ эхилдэг юм. Оюутадай хэлэн дээрэ хэлэбэл: “Шалгалтаһаа шалгалта болотор оюутад хүхюутэйгээр байдаг юм”.
- Манай үедэ хамтын байрада байхань хэсүүшэг юм ааб даа. Оюутанай стипенди бага. Тиигэбэшье зарим оюутад һуралсалайнгаа хажуугаар ажал хэжэ, хоолойгоо тэжээнэ. Хамтын байрада байжа, бүхы бэрхэшээлнүүдтэй танилсажа, бэеэ дааһан ажабайдалай гуримда һуранабди. Юундэб гэхэдэ, хажуудамнай эхэ эсэгэ, хүгшэн эжы, хүгшэн баабайнарнай байнагүй ха юм,- гэжэ 4-дэхи курсын оюутан залуу һүрэгэй ажабайдал тухай һанамжална.
- Ажал һуралсал хоёрые хабсаруулхада хүндэшэг. Тэрэ жэл би хэшээлэйнгээ һүүлдэ һүниин 2-3 саг болотор ажалладаг байгааб. Үглөөгүүр бодожо, хэшээлнүүдтээ ябадаг һэнби. Харин мүнөө жэл гансал амаралтын үдэрнүүдтэ ажалланаб. Юуб гэхэдэ, шалгалтануудаа һайн тэмдэгүүд дээрэ тушаахаяа оролдоноб. Жэл бүри һуралсалнай бүри хүндэ болоно ха юм. Тиигэбэшье һуралсални һайн ябана, дээшэлүүлэгдэһэн стипенди абадагби. Энэ хамтын байрада гэртээ байһандал адляар ажана тэнюун байдагби. Эндэ бидэ эбтэй эетэйгээр ажамидардагбди. Ямар нэгэн эдеэнэй зүйл дуталдаа һаань, заабол эндэ олохоор юм. Хамтын байраяа түлбэригүй “Абсолют” гэжэ шоглон нэрлэдэгбди. Сохом эндэ гэдэһээ үлдэжэ, хооһо нойтоор байдаггүйбди.
"Түүхэ руу аяншалга" гэһэн квестын удаа
Хамтын байра хадаа оюутадай суг хамта ажамидардаг байра ха юм. Үсэгэлдэрэй үхибүүд тэндэ наһанайнгаа түрүүшын алхамуудые хэнэ, элдэб бэрхэшээлнүүдһээ өөрын хүсөөр гарасалдажа, өөрын хараа бодолтой болоно гэхэдэ, алдуу болохогүй. Хамтын байрын заншал, гуримуудые нягта сахин ябана.
Оюутадай хаһа ямар һайхан саг гээшэб! Залуу наһанай охин, залуу һүрэгэй шуһан халуун. Эдэ ургажа ябаа ерээдүйн сагай мэргэжэлтэднай наһанайнгаа зүб харгы шэлэжэ, урагшаа дабшан, Буряад орондоо хэрэгтэй, энэ наһандаа өөрынгөө хубитаяа оруулжа, эхэ эсэгынгээ нэрэ нэрлүүлжэ, нэрэ солотой боложо ябахань болтогой!
Сэсэг ШОЙНХОРОВА
