Шэнэ жэлэй олон хоногой амаралтануудта хүн бүхэн садатараа амаржа, ажал тухайгаа мартан, сэдьхэлээ ханадаг хаш. Харин артистнар амаралта гэжэ мэдэхэгүй, хоёр-гурбан үдэр амараад лэ, бусадай амаралтын үдэрнүүдые шэмэглэхэ уялгатай. Энэшье удаа Буряадаймнай театрнуудта харагшад олоороо ерэжэл байгаа. Гэнтэ сүлөө ороһон түрэлхид үхибүүдээ нэн түрүүн сэнгүүлхэ, хүхюулхэ зорилготойгоор Буряадай филармониин байшан руу Шэнэ жэлдэ зорюулагдаһан “Үльгэр–шоу” гэһэн нааданда ерээ бшуу.
“Үльгэр” театрнай багахан тайзантай, үсөөхэн зониие багтаадаг танхимтайшье һаа, угаа зохидхон, сэдьхэлдэ таарама, аятайхан, дулаахан байдалтай һэн. Ямар нэгэ шалтагаанаар түрэл байшан соогоо наадаяа дэлгэхэ аргагүй болобошье, “Үльгэрэй” артистнар ядалдажа байгаагүй. Үшөө олон харагшадаа суглуулха аргатай болоһондоо урматай.
- Тоглолто-наада дэлгэхэдэ угаа тааруу, харин багахан зүжэгэй ямар нэгэ оньһо харуулжа, харагшадай анхарал татаха арга нэгэ бага һуладанхай. Гэбэшье, хүдэлхэ ёһотойбди, - гэжэ театрай бэлигтэй артист, найруулагша Белигма Улзутуева хэлээ.
Белигма Баторовна Шэнэ жэлдэ зорюулагдаһан “Үльгэр-шоу” гэһэн наада бэлдээ. Найруулагша “Puppet party” гэһэн наада хэдэн жэлэй саана табиһан юм. Мүнөө тэрэнээ үргэдхэжэ, олон үйлэнүүдые нэмэжэ, шэнэлээ гэлтэй.
Ехэ багагүй һонирхомоор наадан
Тайзан дээрэ – үльгэртэ юртэмсын байдал, бүмбэрсэг дэлхэйн эрьелдээн, мүшэдэй ялас гэжэ тохёолгон. Дэлхэй эрьелдэһээр, харагшадаа Мексикэ гүрэнэй оршондо оруулна. Дулаан орон, түргэн, нэрьемэ хүгжэмэй аялга, байра дээрээ һууха-байхын аргагүй эршэтэй, хүдэлэсэ ехэтэй хатар. Элдэб һонирхолтой үйлэнүүдээр харагшадай анхарал татаһаар, Африкын, Америкын гүрэнүүдээр аяншалга үнгэрнэ. Яла-сала толорһон бүмбэрсэг дэлхэй эрьелдэн, Ород гүрэн руу “асарна”. Сагаан саһан таһалгаряагүй адхаржа, тала дайда хүбэн сагаан хүнжэлөөр хушагдана. Сагаан хүүхэлдэй-балерина гоё һайхан хатар дэлгэнэ. Эдэ бүгэдэ артистнарай харанхы соо сагаанаар яларһан бээлэйнүүдые үмдэжэ, гараараа гүйсэдхэһэн наадан гээшэ. Иимэ үйлэ хэзээдэшье һонирхолтой, томошуулайшье, хүүгэдэйшье амяа таташоод, адаглан хаража байхаар.
- Ямар гоё наадан гээшэб!? Иимэ наада харахадаа, өөрөө һуража, артист болохоо һанахаар. Харанхыда яларжа байһан сагаан перчатка үмдөөд, иимэ гоё дүрсэнүүдые гаргаха аргада һурадаг һаа, - гэжэ арбатай Арьяа хүбүүн һанамжаараа хубаалдаба.
Тэрэнэй нүхэр Аюша барилдажа байһан хүүхэлдэйнүүдээр тон ехээр һонирхоо.
- Буряад орон руу эрьелдэн ерэһэн аяншалга. Жаахан барилдаашад “Хатарыш” гэһэн хүгжэм доро угаа гоёор хатаран барилдана. Иимэ наада би үшөө бага байхадаа хараа һэм. Хоёр жаахан хүүгэд барилдажа байһандал. Теэд тэрэ тиимэ бэшэ, нэгэ артист хоёр хүүхэлдэйн хубсаһа үмдөөд, ехэ бэлигтэйгээр наадана, - гэжэ Аюша хөөрэбэ.
Арбан хоёртойхон Таня басаган үльгэрэй ороной шэдитэ үйлэдэ балайшье ехээр үнэншэнэгүй хаш. Гэхэ зуура, томоотойгоор артистнарай бэлиг шадабари тэмдэглээ.
- Ямар бэлигтэй артистнар гээшэб! Одоо ехээр бэеэ һорижо, бэлдэнэ ха даа. Зарим үйлэнүүдые хараад, томошуулшье гайхан һуугаа. Иимэ зүжэг наадан ганса үхибүүдтэ бэшэ, томошье зондо таарахаар, - гэжэ Таня басаган мэдээсэбэ.
Мүнөөнэй үхибүүдэй ухаан бодолой ондоохоноор гүйдэгтэнь гайхахаар.
Зүжэгэй хоёрдохи үйлэ тайзан дээрэ бэшэ, фойе соо үргэлжэлөө. Эндэ дэлгэгдэһэн наадан баһал һонирхолтой болоо. Клоун, Снеговик, Жабар Үбгэн, Саһан хүүхэн болон “Смешарики” мультфильмын геройнууд үхибүүдые хүхеэгээ.
“Үльгэр” театр харагшадтаа шэнэ зүжэг бэлдэнэ
Хүүгэдэй шаг шууяан, энеэлдээн, үльгэрэй нүхэдэй үнэншэмэ наадан тиигэһээр замхана. Бэлэг сэлэгтэ хүртэһэн үхибүүд урматай, түлхисэлдэн, хубсаһаяа үмдэжэ, газаашаа яаранад. Харин артистнарай ажал иигээд лэ дүүрэшэнэгүй. Тэдэ сүлөө забдагүй хубсаһаяа һэлгэнэ, нааданайнгаа хэрэгсэлнүүдые суглуулна... Үшөөл гэртээ ошохо үдыл хаш. Иимэл ха юм даа, артистын ажал!
Нэмэжэ хэлэхэдэ, Шэнэ жэлэй наадануудай түгэсэхэдэ, “Үльгэр” театр үшөө нэгэ шэнэ зүжэг табиха юм. Санкт-Петербургын мэдээжэ уран найруулагша Яна Тумина Александр Пушкинай мэдээжэ “Руслан и Людмила” үльгэр табиха хүсэлтэй. Яна Тумина “Колино сочинение” гэһэн зүжэгэй түлөө “Алтан баг” шанда хүртөө бэлэй гээд һануулая, мүн Зэдэ аймагһаа гарбалтай Санкт-Петербургын театрай артист Александр Балсановай наһанайнь нүхэр юм гэжэ тэмдэглэе.
Шэнэ бүтээлтэй танилсуулга январиин 26-27-ой үдэрнүүдтэ Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын театрай тайзан дээрэ дэлгэгдэхээр хараалагдана.
Цырегма САМПИЛОВА
Авторай гэрэл зурагууд