​Хүүгэдэй эрхим театр

Буряадай гүрэнэй филар­мониин тайзан дээрэ хоёр үдэрэй туршада, мартын 13- 14-дэ, “В гостях у принцессы Алтан Хайша-Золотые ножницы” гэһэн уласай хүүгэдэй театрнуу­дай фестиваль-урилдаан үнгэрөө.

Мүнөө жэл энэ урилдаанда 13 хүүгэдэй театрай бүлгэмүүд хабаада­ба. Аяар холын Байгал шадарай, Бар­гажан, Бабанта, Зэдэ аймагуудһаа эдир зүжэгшэд ерэһэн байна. Мүн лэ Улаан-Үдэ хотодо ойро һуурижадаг аймагууд, хотын хэдэн сэсэрлигүүд баһал бэлиг шадабарияа харуулаа. Энэнь ехэ һайшаалтай. Юуб гэхэ­дэ, соёлой хүдэлмэрилэгшэд, хү- мүүжүүлэгшэд, багшанар болон гэртэхин бага балшар наһанһаа үхибүүдые уран бэлигэй талаар ни­лээд һургана, хүмүүжүүлнэ. Хүүгэд тайзан дээрэ бэеэ харуулжа, гоёор наадажа һурана, эшэхэ гайхахаяа бо­лино, зориг нэмэнэ, зүрхэтэй, омог дорюун болоно ха юм.

Буряад Уласай Соёлой яаман, Арадай уран бүтээлэй түб болон “Үльгэр” театр тус хэмжээ ябуулга эмхидхээ. Фестивалиин гол зорилго - хүүгэдэй театрай бэрхэ бүлгэмүүдые элирүүлжэ, саашадаа дэмжэлгэ. Гад­на хүүгэдые театрай хүсөөр уран бэ­лигтэ, соёл ба уралигта дурлуулха, нарин харилсаатай болгохо, хүүгэдэй театр хүгжөөхэ, мүн тиихэдэ театрай бүлгэмүүдэй хүтэлбэрилэгшэдэй мэргэжэл дээшэлүүлхэ зорилгону­уд хараалагдана. Урда жэлнүүдтэ тус мүрысөөндэ гансал хүүхэлдэйн театрнууд хабаадагша һэн. Харин энэ удаа театрай бүхы жанрнуудта хабаатай бүлгэмүүд хаба шадалаа туршалсажа, хабаадагшадынь оло­шороо гэжэ тэмдэглэлтэй.

Арадай уран бүтээлэй түбэй за­хиралай орлогшо Сергей Доржиев болон жюриин түрүүлэгшэ Нина То­куренова тайзан дээрэ гаража, амар­шалгын үгэнүүдые хэлэн, фестиваль нээбэ.

Театр багашуулай хүгжэлтэдэ туһа ехэтэй

- Энэ һайхан нарата хабарай үдэр бидэ Алтан Хайша гэжэ нэрэтэй онтохошо басаганай айлшад болоод байнабди. Эндэ ерэжэ, хабаадажа байһандатнай бидэ ехэ баяртайб­ди. Юуб гэхэдэ, театр гээшэмнай өөрын оньһотой ха юм даа, театрай хүсөөр олон юумэндэ һуранабди, хүмүүжүүлэгдэнэбди. Ородой Хол­боото Уласай арадай артист Нина Токуренова энэ фестивалиин түсэл зохёожо, эмхидхэн бэелүүлээ, - гэжэ Арадай уран бүтээлэй түбэй захира­лай орлогшо Сергей Доржиевич тэмдэглээ.

- Хүүгэд үдэр бүри ургажа, ухаа­ниинь һонор боложо, олон тоото асуудалнуудые һурана ха юм. Тиимэһээ тэдэниие хүмүүжүүлхэ гээшэ бэлэн хэрэг бэшэ. Үхибүүд, “Алтан Хайша” гэһэн онтохо заатагүй уншагты. Энэ онтохон Алтан Хайша гэжэ нэрэтэй багахан басаган тухай. Басагахан уран гартай, юумэ гоёор дархалдаг, һонор, сэсэн ухаатай байһан. Тэрэ­эн шэнги ухаатай, бэрхэнүүд боло­жо ябыт даа, хүүгэд, - гэжэ жюриин түрүүлэгшэ, Ородой Холбоото Уласай арадай артист Нина Токуренова он­солоо. - Мүнөөдэр олон хабаадагша­дые хаража, омогорхожо байнабди. Энэ урилдаанай удаа Уласхоорондын хүүхэлдэйн үдэрэй һайндэр болохо. Дараань Уласхоорондын театрнуу­дай һайндэр тэмдэглэгдэхэ юм.

Хабаадагша бүлгэмүүдэй дунда хэдэн сэсэрлигүүдэйшье үхибүүд наадана. Хаража байхада, арбагархан бишыхан багашуул тоб байса тодоор дуугаржа, нэгэшье эшэн гайхангүй, наадаа харуулна. Мүн баһа зарим бүлгэмүүд дэлхэйн мэдээжэ уран зохёолшодой онтохонуудые буряад хэлэн дээрэ оршуулан харуулаа. Жэ­шээлбэл, Баргажан аймагай Баян-Голой “Одон” гэһэн хүүгэдэй жэшээ­тэ театр Ганс Христиан Андерсенай “Дюймовочка” онтохо буряад хэлэн дээрэ уран һайханаар наадаа.

- Мүнөөдэр “Алтан Хайша” гэжэ фестивальда театрнай эдэбхитэй хабаадажа байна. Саашадаа багашу­улнай зүжэг наадажа, тайзан дээрэ бэеэ харуулжа һураха гэжэ һананаб. Багаһаа хойшо зохёохы бэлиг шада­баритай, бэрхэ болохо, - гэжэ Бар­гажан аймагай Баян-Голой соёлой байшанай захирал Жаргал Аюшеев һанамжалаа. - Һургуулияа дүүргээд, багашуулнай өөрын мэргэжэлтэй болохо, зариманиинь артистыншье зам шэлэхэ гэжэ найданаб. Эндэ үхибүүднай ехэ һайнаар наадаба.

- Үдэр бүхэндэ репетицидэ ерэжэ, булта эбтэйгээр зүжэгөө наададаг байгаабди. Би Дюймовочка гэжэ би­шыхан басага наадааб. Энэ онтохо­ной гол герой болоно. Эгээл хүндэ роль гүйсэдхөөб, - гэжэ Баян-Голой хүүгэдэй жэшээтэ театрай хабаадаг­ша Туяна Мунхоева хэлээ.

- Би бахын эжы боложо наада­аб. Хоротой, муу зантай эхэнэр. Энэ роль намда һайшаагдана. Мүнөө арба нэгэн хабаадагша нюурнууд байгаабди. Би наһаараа бултанһаа эгэшэб. Тэдэниие адаглажа байхада, һонин байна, - гэжэ энэл бүлгэмэй аха наһанай хабаадагша хөөрөө.

- Би хараасгайн роль гүйсэдхөөб. Наадахада хүшэршэг байгаа. Юуб гэхэдэ, репетициин үеэр ханяада хүрөөд, хоолоймни үбдөө. Театрай бүлгэмдэ хоёрдохи жэлээ ябажа бай­наб. Минии хүгжэлтэдэ ехэ туһатай, хэрэгтэй гэжэ һананаб, - гэжэ Арюна Бубеева һанамжална.

Тус хэмжээ ябуулгын хоёрдо­хи үдэртэ бүлгэмүүдэй хүтэлбэ рилэгшэдтэ мастер-класс үнгэргэгдөө.

Эрилтэ ехэтэй шүүгшэд иимэ дүнгүүдые гаргаба:

12 бүлгэм хабаадагшын диплому­удта хүртэбэ.

Тусхай дипломоор болон мүнгэн шангаар шагнагдаа гэбэл:

* “Монрок” роль гүйсэдхэһэн Бабанта аймагай Багдарин тосхо­ной “Алый парус” гэһэн театральна бүлгэмэй хабаадагша Артем Ёлшин (хүтэлбэрилэгшэнь Светлана Васи­льевна Филиппова);

* Хулгана боложо наадаһан Сэ­лэнгэ аймагай Гусиноозёрск хотын “Родничок” гэһэн хүүхэлдэйн жэшэ­этэ театрай хабаадагша Екатерина Ульянова (хүтэлбэрилэгшэнь Гали­на Иннокентьевна Батышева).

“Зүжэг хүгжэмэй талаар эрхим шэмэглэлгын түлөө” дипломдо бо­лон мүнгэн шанда хүртэгшэд:

Байгал шадарай аймагай Түрхын соёлой байшанай “В гостях у сказки” гэжэ хүүхэлдэйн театр (хүтэлбэрилэгшэнь Юлия Анато­льевна Миронова);

Байгал шадарай аймагай Ильин­ка тосхоной “Сюрприз” гэһэн те­атрай бүлгэм (хүтэлбэрилэгшэнь Инесса Валерьевна Николаева).

“Тайзанай эрхим хубсаһанай түлөө” диплом болон мүнгэн шан­да Зэдэ аймагай Оёорой дунда һургуулиин бүлгэм хүртөө (хүтэлбэрилэгшэнь Елена Семеновна Туга­ринова).

“Зүжэгэй эрхим сценографиин түлөө” диплом болон мүнгэн шан Загарай аймагай Бэрээнэй Адагай “Огонек” гэһэн хүүхэлдэйн жэшээтэ театр абаа. (хүтэлбэрилэгшэнь Мар­гарита Григорьевна Хлебникова).

“Найруулагшын эрхим хүдэлмэриин түлөө” димломдо, мүнгэн шан­да Улаан-Үдэ хотын “Азарт” гэһэн те­атральна студиин хүтэлбэрилэгшэ Александр Павлович Фатеев хүртөө.

“Эрхим зүжэгшэ ансамбль” гэһэн дипломдо болон мүнгэн шанда хүртэгшэд:

Ивалга аймагай Сужа тосхо­ной “Росинка” сэсэрлиг (хүтэлбэрилэгшэд: Сэсэгма Николаевна Жамбалова, Марина Викторовна Вершинина);

Ивалга аймагай Сотнико­во тосхоной “Рябинка” сэсэрлиг (хүтэлбэрилэгшэд: Людмила Вла­димировна Чукланова, Татьяна Родионовна Воронина, Туяна Баса­гадаевна Дашиева, Анна Михайлов­на Симакова, Татьяна Геннадьевна Старикова).

Гурбадахи һуури Бабанта ай­магай Багдарин тосхоной “Алый парус” гэһэн театральна студи эзэлээ (хүтэлбэрилэгшэнь Свет­лана Васильевна Филиппова). Хо­ёрдохи һуури Улаан-Үдэ хотын “Па­радиз” гэһэн театрай бүлгэм абаа (хүтэлбэрилэгшэнь Саяна Анато­льевна Гармаева). Ёһотой нэгэдэхи һуурида Баргажан аймагай Баян-Гол тосхоной соёлой байшанай “Одон” гэжэ жэшээтэ театральна бүлгэм хүртөө (хүтэлбэрилэгшэнь Елена Донгаковна Бадмаева).

“Эрхим хүүгэдэй зүжэг” гэһэн ди­плом болон мүнгэн шан Зэдэ айма­гай “Шэнэ үе” гэжэ жэшээтэ театр абаа (хүтэлбэрилэгшэнь Соёлма Гар­маевна Отсорова).

“Эрхим хүүхэлдэйн театр” гэһэн нэрэ зэргэдэ Сэлэнгэ аймагай Гусиноозерск хотын “Родничок” гэжэ хүүхэлдэйн жэшээтэ театр хүртөө (хүтэлбэрилэгшэнь Галина Инно­кентьевна Батышева).