​Боксоор дэлхэйн тэмсээн Буряадта боложо магадгүй

Үнгэрһэн долоон хо­ногто зургаан үдэрэй туршада Бу­ряадай арад зон эхэнэрнүүдэй бокстой танилсаһан байна. Уласайм­най ниислэл Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэһэн Ородой чемпионадта үдэр бүри залаар дүүрэн хүн суглар­жа, шанга тулалдаануудые хараба. Тус мүрысөөндэ Буряадай тамиршад хоёр алтан, хоёр мүнгэн медаль абажа, хүндэтэ харагшадаа баярлуулһан байна.

Энэ мүрысөөнэй эбэ­эн тэдхэгшэдэй нэгэн - “Номто” гэһэн бүлгэмэй хүтэлбэрилэгшэ, Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамал Валерий Доржиев тон ехээр баярлажа байһанаа мэдүүлнэ.

- Манай ажаһуугшадта ёһотой боксын һайндэр бо­лобо гээшэ. Юуб гэхэдэ, бок­соор нэгэшье мүрысөөндэ иимэ олон хүнүүдые хараагүйб, - гэжэ Валерий Доржи­ев хэлэнэ.

Үнэхөөрөөшье, олон хүн зоной хабаадалгатайга­ар, иимэ үндэр хэмжээндэ мүрысөөн болохо юм гэжэ Ородой боксын федераци­ин хүтэлбэрилэгшэд һанаагүй байһанаа абаһаар лэ мэдүүлнэ. Улаан-Үдэ зорюута ерэһэн Ородой боксын федерациин генеральна се­кретарь Умар Кремлев эм­хидхэгшэдтэ баярые хүргөө.

- 2017 оной эсэстэ Буряад Уласта тус мүрысөө эмхидхэ­хэбди гэжэ тон зүб шиидхэ­бэри абаһан байнабди, - гэжэ Умар Кремлев хэлэнэ. - Бу­ряад орон ерээд, олон тоото уулзалгануудые үнгэргөөб, боксын талмайнуудые ябажа харааб. Эндэхи ажаһуугшад буряад арадай нааданууд­та тон дуратай гэжэ намда хүнүүд хөөрэһэн байна. Ми­нии һанахада, боксдо баһал нилээд олон зон дуратай.

Буряад Уласай Толгой­логшо Алексей Цыденов Москвагай айлшадые угтан абаа. Эндэ хэдэн шухала асу­удалнууд хэлсэгдээ.

- Мүрысөөнэй эхиндэ өөрөөшье ойлгонгүй, “дэл­хэйн чемпионат нээгдэбэ” гэжэ хэлэжэрхиһэн байнаб. Харин үндэр хэмжээндэ мүрысөө эмхидхэһэнһээмнай боложо, үнэхөөрөө дэлхэйн чемпионат Буряадта үнгэргэе гэжэ Умар Назарович Крем­лев дурадхаа. Тиимэһээ 2021 оной бүхэдэлхэйн мүрысөөн Улаан-Үдэдэ боложо магадгүй, - гэжэ Алексей Цыденов хэлэнэ.

Олимпиин наадануудта хараатай

Ородой боксын федера­циин генеральна секрета­риин хэлэһээр, Буряад орон мүнөөшье ехэ мүрысөө угтан абахаар бэлэн. Энэ ушарһаа уламжалан, 2020 ондо боло­хо Олимпиин наадануудта бэлэдхэлэй хэмжээ ябуулга­нуудые баһал манай уласта үнгэргэхөөр хаража үзэхөө мэдүүлээ.

- Токио хототой Буряад орон нэгэ сагай хэмжээндэ байна. Мүн тиихэдэ байгаа­лиин байдал нэгэ адлишуу. Танай эндэ һорилго хээд ошобол, тамиршан һайн дүн харуулха гэжэ һанагдана. Тиимэһээ Байгал далайн эрье дээрэ һорилгын бааза бариха тухай хэлсээбди, - гэжэ Умар Кремлев хөөрэнэ.

Бүхы дээрээ мүрысөөндэ 43 можо, хизаарай 153 та­миршан хабаадаһан байна. Тэдэ 10 шэгнүүртэ шаасал­дажа, алтан медальнуудта хүртэхын түлөө шамдаба.

Ородой суглуулагдамал командын ахамад һоригшо Александр Черноивановай хэлэһээр, тус мүрысөөн ехэ удха шанартай байгаа.

- 2018 ондо Европын чемпионат Польшодо, ха­рин дэлхэйн чемпионат Энэдхэгтэ болохо юм. Эдэ мүрысөөнүүдтэ хабаадаха тамиршадые Улаан-Үдэдэ шэлэн абаһан байнабди. Түрүүшын һорилгын хэмжээ ябуулгада 40 тамиршан уриг­даха. Эдэмнай шангай һуури эзэлһэн боксёр басагад бо­лоно гээшэ, - гэжэ Александр Черноиванов хөөрэнэ. - 2020 ондо үнгэргэгдэхэ Олимпи­ин нааданууд дүтэлжэл бай­на. Тиимэһээ мүнөө жэлэй ехэ мүрысөөнүүдтэ Ородой ямар тамиршад Олимпиада­да хабаадаха аргатайб гэжэ хаража эхилхэбди.

Эхэнэрнүүдэй бокс Олим­пиин наадануудай програм­мада 2012 ондо оруулагдаһан байна, гурбан шэгнүүртэ та­миршад мүрысэнэ. Ородой тамиршад Олимпиадануудта гурбан медаль абажа шадан­хай. Лондондо Софья Очига­ва болон Надежда Торлопова мүнгэн медальнуудта хүртөө һэн. Мүн Рио-де-Жанейро хотодо Анастасия Белякова хүрэл медаль абаа.

Рингын эзэд хэд бэ?

Өөрын ринг дээрэ Буря­адай тамиршад дүрбэн ме­дальда хүртэһэн байна. Тэдэ­эн сооһоо Дарима Сандакова болон Кристина Ткачева гэг­шэд чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэбэ.

75 килограмм хүрэтэр шэгнүүртэ Мухар-Шэбэрһээ уг гарбалтай Дарима Санда­кова 2016 болон 2017 онуу­дай Ородой чемпионадуудта хоёрдохи һуури эзэлээ һэн. Мүнөө жэлэй мүрысөөндэ тэрэ заал һаа түрүүлхэ гэһэн зорилго урдаа табиһан бай­на. Энэ һанал бодолыень Се­вастополь хотын Елена Гапе­шина һалгааха һанаатайгаар финалда гараа. Энэ ана-мана тэмсээнэй удаа Дарима Сан­дакова түрүү һуури эзэлээ гэжэ тодороо.

Дарима Сандакова 

Шэнэ чемпионой хэлэһээр, түрэл Улаан-Үдэдөө шаалдахада хүнгэн байха гэжэ һанажа ябаа.

- Гансал ринг дээрэ гараха­даш, шүүгдэхэ ёһогүйш гэһэн бодол түрэнэ. Юуб гэхэдэ, шамайе ганса харагшад хара­на бэшэ, мүн түрэлхидшни, нүхэдшни ерэнхэй байна ха юм. Тэдэниие баярлуулха гэжэ оролдонош. Энээнһээ боло­жо, олон алдуу хэһэн байнаб. Хэды тиигэбэшье, олон тоото харагшадые баясуулһандаа баяртайб, - гэжэ Дарима Сандакова финалай һүүлдэ һанамжаараа хубаалдаа.

81 килограммһаа үлүү шэгнүүртэ Кристина Тка­чева финальна уулзалга­да Краснодарай хизаарай Анна Ивановатай уулзаа. Түрүүшын раундые айлшан шадамараар үнгэргөө. Кри­стинын һоригшо Бадма Бад­маев энэ үедэ шабидаа зүб заабаринуудые үгэжэ шадаа. Саашадаа Бэшүүр аймагһаа уг гарбалтай тамиршан шан­га шангаар шаажа, илалта туйлажа гараба.

Кристина Ткачева

57 килограмм хүрэтэр шэгнүүртэ Зэдэһээ уг гар­балтай Людмила Воронцо­ва финалда орожо шадаа. Гэбэшье Европын чемпи­он, дэлхэйн чемпионадай хүрэл медаль абаһан Дарья Абрамоватай уулзалгань болобогүй. Шалтагаан гэхэ­дэ, хахад финалай шатада Людмила нэгэ бага гэмэлтэ­эд ябаа. Тиимэһээ һоригшод болон мүрысөөнэй эмшэд финал болохогүй гэжэ шиидхэбэри абаа юм.

Людмила Воронцова

60 килограмм хүрэтэр шэгнүүртэ Наталья Шадри­на мүрысөөнэй эгээл суутай тамиршантай финалда уул­заа. Олимпиин наадануудай хүрэл медаль абаһан Анаста­сия Беляковатай Буряадай тамиршан Ородой чемпио­надуудай финалнуудта хэ­дэн дахин уулзаһан намтар­тай. Энэшье удаа Челябинск хотын түлөөлэгшэ илажа гараа.

Наталья Щадрина

- Мүнөөдэр илалта туй­лааб гэжэ һананаб. Харин шүүгшэд ондоо һанамжатай байгаа. Ходо энэ басагантай  уулзахадамни, шүүгшэд на­майе дарана, - гэжэ уур су­халтай Наталья Шадрина хэ­лэжэрхёод, саашаа ябашана.

Анастасия Беляковагай хэлэһээр, тэрэ урдаа табиһан зорилгонуудаа хүсэд дүүргэжэ шадаагүй.

- Түрүү һуури эзэлбэ­шье, бүхы зорилгонуудтаа хүрөөгүйб. Мүрысөөнэй үедэ оло дахин алдуу гаргааб. Бүхы уулзалгануудаа шэнээр хаража шүүмжэлээд, тэдэнээ усадхахаб. Урдамни харюу­салгатай мүрысөөнүүд бо­лохоо байна. Тиимэһээ тэндэ иимэ алдуунуудые гаргабал, алтан медаль тухай мартаха хэрэгтэй, - гэжэ Анастасия Белякова хэлэнэ.

Олимпиин наадануудта хабаадаһан Ярослава Яку­шина табадахи жэлээ удаа дараалан чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртөө. Финалда тэрэ залуу Наталья Сычу­говатай уулзаһан байна. Хоёрдохи раундын үедэ На­талиин хамарһаа шуһан го­ожожо, уулзалгын түгэсэтэр болибогүй. Тиигэжэ Яросла­ва илажа гараа.

- Ородой боксёрнуудай түрүү тамиршадта ехэ харю­усалгатай мүрысөөн болоо. Юуб гэхэдэ, урдаа хараха тамиршаднай яагаад шаал­данаб гэжэ ганса һоригшод хараа бэшэ, мүн ургажа ябаа залуу хүбүүд, басагад шэртэн һуугаа. Бишье баһа бүри һайнаар, бүхы шадал соогоо шаалдахаа оролдооб. Тиимэһээ һайн бэлэдхэл энэ мүрысөөндэ хэһэн байнаб. Олон һайн боксёр басагад ургажа ябана гэжэ чемпио­нат харуулаа, - гэжэ Яросла­ва Якушина хөөрэнэ.

Буряадһаа уг гарбалтай Екатерина Пинигина юун­дэб даа жэл болоод лэ, можо нютагаа һэлгэжэл байдаг. Энэ удаа тэрэ Мордови Ула­сай түлөө шаалдаа. Хэды ти­игэбэшье, тэрэ Ородой түрүү тамиршадай тоодо оролсо­но. Финалда тэрэ Екатерина Пальцевада шүүгдэжэ, хоёр­дохи һуури эзэлээ.

Зал соо сугларһан хараг­шад Хакаси Уласай түлөөлэгшэ Саяна Сагатаевагай түлөө һанаагаа зобоһон бай­на. Теэд Саяна финалда Вик­тория Кулешовада шүүгдэбэ.

Бусад алтан медальнууд­та Светлана Солуянова, Ека­терина Дынник, Мария Уро­кава гэгшэд хүртөө.

Командна тоосоондо Мо­сковско можын түлөөлэгшэд түрүүлээ. Тэндэхи тамиршад табан алтан болон гурбан хүрэл медальнуудые абажа шадаа. Буряадай суглуулаг­дамал команда хоёрдохи һуурида гараа.

Борис Балдановай гэрэл зурагууд