Эгээл иигэжэ ябатараа, түлэг наһандаа халин ошоһон бэлиг ехэтэй ирагуу найрагша Даша Дамбаевай 80 жэлэй ойн баярта зорюулһан хэмжээ ябуулганууд үргэлжэлһөөр. Түрэһэн Харганаа нютагтань дурасхаалай хэмжээнүүд апрелиин 13-да үнгэрөө.
Дошхон абаритай дорюун хүн бэлэй
Даша Дамбаев гушан долоотойхон ябаад, наһан болоһон. Теэд эдыхэн богони хугасаада бэеэ хэды бэдэрээ гээшэб! Зосоохи мэдэрэлээ, хүсэл эрмэлзэлээ багтаажа ядаһандал ябаа ха…
Харганаа руу тэгүүлһэн харгыдамни замшан болоһон Даша Дамбаевай түрэһэн Ханда эгэшынь үри Людмила Банзаракцаевагай үгэнүүдhээ тиигэжэ ойлгобоб. Уйдхараар халиһан хөөрөөень шагнаад, элитэ ехэ поэдтэй дүтын танил байһандал бэеэ мэдэрбэб.
“Абгамни абьяас ехэтэй байгаа... Нэгэдэхи интернат-һургуули алтан медальтайгаар түгэсхэхэ аад, өөрөөл хүсөөгүй, шалгалтадаа энэ-тэрэ алдуунуудые зорюута хэһэн ха. Тиигэбэшье мүнгэн медаль абаһан. Удаань МГУ руу торолтогүй ороод һуража байһанаа, геолог мэргэжэл минии бэшэ гэжэ бодоод, Казахстан руу шэнэ газар элдэлгэдэ ябашаһан. Хожомынь М. Горькиин нэрэмжэтэ литературна институдта ороод, нютагаа бусаа бэлэй”, - гэжэ олондо мэдээжэ намтарыень түрэлэйнь үмэнэһөө соносоходоо, ондоохоноор ойлгогдобо.
Түмэр харгыдашье хүдэлһэн, “Буряад үнэн” сониндо сурбалжалагша болоод, бүхы Буряадай аймагуудаар ябаһан тухайнь бидэ мэдэнэбди. Ажалайнь намтартал Даша Дамбаевай хубииншье байдал тиимэ жэгдэ сэхэ бэшэ гэхээр. Хоёр удаа айл боложо туршаһан. Хоёр тээ үндыһэн тула бэе бэеэ мэдэхэгүй Саян болоод Түмэн гэжэ үри хүбүүдтэй...
“Бүхы байдалаа бэшэгүүд соогоо дуулгадаг байһан. Даша абгын бэшэгүүдые минии эжы наринаар хадагалаад ябаһан аад, наһан болохынгоо урда тээ намда дамжуулһан”, - гэжэ Людмила Александровна хөөрэнэ.
Хожомынь Даша Дамбаев Хэжэнгэдэ инаг хайратаяа ушаржа, гэр бүлын уурхай байгуулһан юм. Тиигэжэ наһанайнгаа нүхэртэй хамта Харганаагаа бусажа, түрэлхидэйнгөө дэргэдэ батаар түбхинэхэ түсэбтэй ябаһан аад, гэнтэ үбшэлөөд, хада гэртээ харишаһан.
Дүүгээ үгылжэ, Ханда эгэшэнь хэды ехээр уйдаа, уйлааб даа. Өөрөөшье мүнөө бурханай орон руу ябашанхай. Гэбэшье Даша Дамбаевай урдань хэблэгдээгүй шүлэгүүдыень басагантаяа хамта суглуулаад, “Мүнхын эрьесэ” гэжэ согсолбори табан жэлэй саана хэблүүлжэ үрдиһэн.
“Хэндэшье хэрэггүй шүлэгүүд – хэншье хэблэнэгүй гэжэ гомдоод, хэдэн хуудаһа шүлэгүүдээ манай нюдэн доро галдажархиһан. Тиихыень хараһанаа Матвей Чойбонов намда хэлээ бэлэй”, - гэжэ Людмила Банзаракцаева халаглан тэмдэглэнэ.
Үшөө хэды олон уран зохёол бэшэһэншье, бэшэхэшье байгааб даа. Халаг даа, халаг.
Элитэ поэдээ эхэ нютагтань дурсаба
Даша Дамбаевай түрэһэн Харганаа нютагтань уран уншалгаар, мүн дуу гүйсэдхэлгөөр урилдаан эмхидхэгдээ, хүшөөгэйнь дэргэдэ митинг үнгэрөө.
Үнгэрэгшэ зуунай 60-аад онуудта уянгата мүрнүүдээрээ олоной дура буляаһан Даша Дамбаевай зохёолнуудые сэлэнгээрхин 5 бүлэг боложо хубаараад, уранаар уншаһан байна. Хэрбэеэ 7 наһа хүсөөгүй багашуулай бүлэгтэ 25 үхибүүд байгаа һаань, ород хэлэн дээрэ шүлэгүүдыень уншаха үхибүүдэй тоо 40 гараа. Энээхэн ушар адаглаад, түрэлхи буряад хэлэеэ алдажа байнабди гэжэ тэмдэглэхээр.
Мэдээжэ уран зохёолшо, зүжэгшэн Чингис Гуруев, БГУ-гай доцент Светлана Ошорова, Буряадай Үндэһэтэнэй номой сангай мэргэжэлтэн Рыгзема Батомункуева, ирагуу найрагша Нина Лёнхобоева-Артугаева болон бусад жюриин гэшүүдэй бүридэлдэ байгаа.
Харганаагай соёлой байшанай урда табан жэлэй саана бодхоогдоһон Даша Дамбаевай хүшөөгэй дэргэдэ “Агуу сагай хүбүүмби” гэһэн митинг нютагай сомоной дарга Игорь Содномов нээбэ. Тэрэшэлэн Сэлэнгэ аймагай Захиргаанай хүтэлбэрилэгшын нэгэдэхи орлогшо Светлана Бубеева, аймагай соёлой хороониие ударидагша Нимацу Эрдынеева гэгшэд Даша Дамбаевай найруулгануудые уншаа.
“Эжынгээ нютаг ерэһэндээ ехэ баяртай байнаб. Нютагтаа дуган бодхоогоод, бэлигтэй хүбүүндээ зорюулһан энэ хүшөө бодхоогоод байһандатнай ехэ баярланаб”, - гэжэ гүрэнэй ажал ябуулагша Евдокия Раднаева үгэ абахадаа, хэлээ бэлэй.
Харганаагай Соёлой ордон дотор ехэ һайхан тоглолто үнгэрөө. Нютагай бэлигтэн Даша Дамбаевай үгэ доро бэшэгдэһэн “Сэлэнгэ”, “Согто-Хангил”, “Улаан-Үдэ” гэхэ мэтын мэдээжэ дуунуудые дуулаа, шүлэгүүдыень уранаар уншаа.
Уран шүлэгүүдыень нютагай эдиршүүлэй сээжээр уншажа ябаа сагта арад зоной дунда агуу найрагшын нэрэ хэтэдээ мүнхэ үлэхэ гээд һанагдана.
Дурасхаалай хэмжээнүүд
Энээгээр ирагуу найрагшада зорюулһан хэмжээ ябуулганууд дүүрэнэгүй. Буряадай Үндэһэтэнэй номой санда апрелиин 19-дэ үдэрэй 3 сагта Даша Дамбаевай 80 жэлэйнь ойн баярта зорюулһан уран һайханай- хүгжэмтэ үдэшэ үнгэрхэ юм. Даша Дамбаевай уран гуурһата нүхэдтэй, нютагаархидтайнь уулзалганууд болохо, ирагуу найрагшын уянгата шүлэгүүд, дуунууд уншагдаха, номуудайнь үзэсхэлэн дэлгэгдэхэ. Гадна апрелиин 22-то Филармониин танхим соо «Наһанай дуун» гэжэ тоглолто үнгэрхэ байна.