Буряад орондомнай хүдөө ажахынуудые болон фермернүүдые дэмжэхэ түсэл ябуулагдана гэжэ манай сонин уншагшадтаа дуулгажал байдаг. Энэ түсэлөөр ургаса дээшэлүүлгэ, адуу малай хоол бэлдэлгэдэ, һү һаалиин фермэнүүдтэ хэрэглэгдэхэ оньһон техникэ абахадань Буряад Уласай Хүдөө ажахын яаман горитой туһаламжа үзүүлнэ.
Мүнөө үеын шухала эдэ асуудалнуудаар сурбалжалагшад Буряадай Хүдөө ажахын яаманай таһагые даагша Владимир Вахруновтай хөөрэлдөө.
-Гүрэнэй болон Буряад Уласай зүгһөө хүдөө ажахынуудые арга шадалаараа дэмжэнэбди. Энээн тухай ходо хэлэгдэнэшье, бэшэгдэнэшье. Шэнэ техникэ абаһан ажахынуудта хахад сэнгынь бусаажа үгэнэбди. Жэлһээ жэлдэ энэ туһаламжамнай үргэдэжэл байна гэжэ тэмдэглэе. 2015 онһоо 10 сая түхэригөөр эхилээд, мүнөө 8 дахин ехэ болгообди. Тиигэжэ үнгэрһэн жэлдэ 80 сая түхэриг ажахынуудта бусаагдаа. Тиихэдээ манай хүдөө ажахынууд 160 сая түхэригтэ оньһон техникэ худалдажа абаа гээшэ. Ажахынууд 127 техникэ абаа: үбһэ сабшаха, тармаха, багсалха; газар хахалха, элдүүрилхэ, таряа сэбэрлэхэ, илгаха, тариха, борнойлхо, хуряаха оньһон түхеэрэлгэнүүд, шэнэ үеын тракторнууд, автомобильнууд. Мүнөөнэй үе сагтай жэгдэ ябаха гээшэ оньһон техникын хүсэн болоно. Тиимэһээ энэ туһаламжаар Буряадаймнай хүдөө ажахынууд хуушарһанаа шэнэлжэ, шэнэ үеын техникээр ажалаа ябуулжа, амжалта туйлана.
Мүнөө жэл, жэшээлэн хэлэбэл, “Бичурский маслозавод” гэһэн нэгэдэл һү зөөхэ шэнэ түхэлэй машина абаа. Урид энэ тоһоной завод шэнэ үеын хоёр рефрижаторнуудые абаһан юм.
“Куйтунское” нэгэдэл хүсэтэ тракторнуудые, комбайн, үбһэ сабшадаг косилкануудые худалдажа абаа. Тиигэжэ гүрэнһөө 6 сая түхэриг бусаагдаа.
Хөөрөөнэйнгөө түгэсхэлдэ Владимир Викторович эдэ түрүү ажахынуудые хаража ерэхыень сурбалжалагшадые уряалаа.
Шэнэ техникын аша туһа
Тарбагатайн аймагай “Куйтунское” нэгэдэлдэ хүрэхэдэмнай, ахамад захирал Виктор Мясников угтаба. Нэн түрүүн Виктор Григорьевич шэнэ Вектор-410 комбайн, К-744 “Кировец” тракторнууд, тэдээндэ хабсаргагдадаг оньһон хэрэгсэлнүүд болон шэнэ үеын КСУ-1 ШС-150 , КВТ 7-14, КРФ-350-01 косилкануудые омогорхолтойгоор харуулба. Томо “Кировец” трактор энэ шэнэ “Кузбасс” комплекно хэрэгсэлнүүдээрээ урдандаа 5 тракторай, 5 хүнэй хэдэг байһан ажалые нэгэ доро бүтээдэг юм байна. Иигэжэ ажалаа хүнгэдхэжэ, ажалшадаа сүлөөлжэ, энэ ажахы таряаланайнгаа талмайе жэлһээ жэлдэ үргэдхэнэ.
Мүнөө жэл 2 600 гектарта шэниисэ, ешмээн болон обёос таригдаха. Үшөө олон жэлэй “Суданское” ногоон таригдаха. Ажахы таряан ажалһаа гадуур эбэртэ бодо мал үдхэдэг юм.
-Нёдондо жэл гектарһаа 19 центнер абаа һэмди. Харин мүнөө жэл мүнөө үеын оньһожоруулагдамал техникэ, шэнэ оньһон аргануудые нэбтэрүүлһэнэй ашаар 25 центнер хуряаха түсэбтэйбди, - гэжэ Виктор Григорьевич мэдүүлээ.
Бэшүүрэй тоһоной заводто
Энэ завод үнинһөө хойшо һүөөр хангадаг “Калинин” ажахын түрүүлэгшэ Валерий Тогошеевтэй хөөрэлдэбди.
-Гурбан жэл ажахыгаа хүтэлбэрилнэб. Энэ хугасаа соо тоһоной заводой дарга Александр Изотовичтай ехэ нягтаар ажалаа ябуулнабди. Ажахымнай мүнөө хоёр үдэртэ 400 литр һү заводто тушаана, харин зундаа 900 литртэ хүргэхэбди. Литрын 17 түхэригөөр абадаг. Тэрээндэ Буряадһаамнай 1 түхэриг 50 мүнгэн, үшөө федеральна 48 мүнгэн нэмэгдэнэ. Тиимэһээ яһала болохо сэн гэжэ тоолоноб. Харин саашадаа гүрэнэй энэ нэмэри 2-3 дахин дээшэлхэр хараалагданхай. Тиигэбэлнь яһала олзотой хүдэлдэг болохобди. Үшөө тиихэдэ тугаллаһан үнеэн бүхэндэ баһал гүрэнһөө мүнгэн үгтэнэ, - гэжэ Валерий Цырендоржиевич хөөрэбэ.
Саашанхи түсэбүүдээрээ хубаалдахадаа:
-Нэн түрүүн малайнгаа тоо толгой олошоруулха зорилготойбди. Теэд ойро тойрон һайн үүлтэрэй мал олдоногүй. Мүнөө 85 үнеэ һаанабди, 200 толгойтой болохоор шиидэнхэйбди. Тиихын тула бүхы арга шадал бии. Байра байдалшье түхеэрэгдэнхэй, оньһон хэрэгсэлнүүдшье шэнэлэгдэнхэй, техникээршье хүсэд хангагданхайбди, - гэжэ тайлбарилба.
Заводой хүтэлбэрилэгшэ, Арадай Хуралай һунгамал Александр Савельев ажахынгаа ажал богонихоноор хөөрэжэ үгэбэ:
-Манай заводто 15 янзын сагаан эдеэн гаргагдана. “Калинин” ажахыһаа гадуур Бэшүүрэйнгээ бэшэшье ажахынуудһаа һү худалдажа абанабди. Нёдондонойхидо ороходоо 3 процентээр үлүү һү абанабди. Тиихэдээ мал ажалладаг хүн зондоо баһал туһатай байнабди. Мүнөө 72 хүн ажаллана. 2017 ондо 70 сая 700 мянган түхэригтэ үйлэдэһэн зүйлнүүдээ наймаалаабди. Аймаг соогуураа болон Улаан-Үдын дэлгүүрнүүдтэ тушаадагбди. Өөһэдын дэлгүүр байгуулаад туршаабди, теэд үрэ гараагүй. Хүн бүхэн өөрынгөө шадаха ажал хэдэг гэгшээр, ажахы бүхэн өөрынгөөл шэглэлээр хүдэлбэл һайн һайн юм байна гэжэ ойлгообди. Шэнэ техникэ гүрэнэй туһаламжаар, 2 сая 600 мянган түхэриг абаһанай ашаар, ажалнайшье урагшалжа, олзомнайшье ехэ болоно.
Заводой ахамад инженер Дмитрий Федотов:
-Февралиин хуушаар Вологда хотын автозаводһоо өөрынь ябадалаар һү зөөдэг шэнэ FUSO Canter машина асараабди. Урид хоёр Hyundai HD78 рефрижаторнуудые асараа һэмди. Эдэ хүлэгүүднай хурданшье, хүнгэншье, түлишэ багаар хэрэглэдэгээрээ ехэ һайнууд. Иигэжэ ажалнай ехэ урагшатай боложо, мүнгэ сангамнайшье алмагдана, -гэжэ хөөрэнэ. - Эдэ шэнэ үеын авто хүлэгүүд урданай “Зилнүүдтэ” ороходоо ехэ ашагтай байна, тоһо түлишэдэ ехэ арьбан. Урданай гурбан рефрижаторнууд эндэмнай миин байна. Наймаанда гаранагүйл даа, теэд хэншье хэрэглэнэгүй, - гэжэ Дмитрий Сергеевич голхорно.
Анна ОГОРОДНИГОЙ гэрэл зурагууд