​Нигүүлэсхы сэдьхэлтэй хүнүүд

Июниин 8-да ниигэмэй һалбариин хүдэлмэрилэгшэдэй мэр­гэжэлтэ һайндэр тэмдэ­глэгдэхэнь гээшэ. Эрэмдэг бэетэйшүүлдэ, ганса бэе үлэһэн наһатайшуулда, өөрыгөө хангажа шадахаяа болиһон зондо туһалдаг нигүүлэсхы сэдьхэлтэй эдэ хүнүүд нилээд хүндэ, орёо ажалтай.

Түрэлхид бага хүүгэдээ бүхы юумээр хангаха уялгатай, харин наһатай болоходонь, үхибүүдынь эжы абадаа «гурбан зөөлэниие» үзүүлхэ ёһотой. Зүгөөр хүнэй наһанда элдэб шалтагаанаар тиимэ арга болодоггүй байна. Эгээл иимэ ушарта ниигэмэй хүдэлмэрилэгшэ туһалдаг. Иимэ туһаламжада хэ­рэгтэй һаа, ажаһуудаг газартаа бүридхэлдэ абтажа, тэндэ хабаатай ниигэмэй хангалгын түбтэ ханда­хада болохо. Эндэ олон шэглэлэй туһа хүргэдэг байна. Жэшээнь, үбшэнэй сагта, түрэлхидэйнь саг зуура хайшааб даа ошоболнь, ни­игэмэй хүдэлмэрилэгшэ ерэжэ туһалдаг. Тиихэдэ гэр дээрээ хан­гамжа абаха хүнгэлэлтэтэй бүлэг байха: 60 гараһан бүһэтэйшүүл, 55-һаа дээшэ наһатай эхэнэрнүүд, эрэмдэг бэетэйшүүл, хэсүү бай­далда ажамидардаг хуулиин наһа хүсөөгүй хүүгэд, олон хүүгэдтэй гэр бүлэнүүд, эрэмдэг бэетэй үхибүүд.

Ниигэмэй хангамжын түб дай­най ветерануудай ба хабаадагша­дай, эрэмдэг бэетэй 70 гараһан ган­са бэе хүнүүдэй, 80 гаранхай үндэр наһатайшуулай, байлдаанай газар­нуудта бэеэ гэмэлтэһэн сэрэгшэдэй мэдүүлгэнүүдые тон түрүүн хаража үзэдэг. Зарим хүнгэлэлтэтэй бүлэгтэ түрэлтэйшье, үхибүүдтэйшье зон орохо эрхэтэй. Жэшээнь, удаан саг соо хүндөөр үбдэдэг, холо байдаг үхибүүдтэй хүнүүд баһал ниигэмэй хүдэлмэрилэгшын туһаламжада хэ­рэгтэй.

Ниигэмэй хүдэлмэрилэгшэ до­лоон хоногой хоёр удаа наһатай зо­ниие эрьехэ ёһотой. Тиихэдээ эде­э шанажа эдеэлүүлхэ, уһа зөөхэ, гал түлихэ, коммунальна түлбэринүүдые түлэхэ, бэеы­ень угааха, эмнэлгын туһа хүргэхэ, хубсаһа хунарыень сэбэрлэдэг га­зарта абаашаха, бүхы саарһа данса­нуудыень бэлдэлсэхэ гэхэһээ эхилэ­эд, уялганууд олон юм.

Ниигэмэй хүдэлмэрилэгшын ажалай нэгэ үдэр

Улаан-Үдэ хотын ажаһуугшадые ниигэмэй талаар хангалтын “Дове­рие” гэһэн олон шэглэлтэй түбэй ни­игэмэй хүдэлмэрилэгшэ Дулма (Лю­бовь) Ринчиновна Балдашкееватай ажал тухайнь хөөрэлдөөбди.

Ниигэмэй хүдэлмэрилэгшын ажалай үдэр үглөөнэй 8-һаа үдэшын 17 саг болотор үргэлжэлхэ ёһотой бшуу. Теэд үнэн дээрээ тиимэ бэшэ. Наһатай болон эрэмдэг зоной гэр­тэхинэйнь гү, али үхибүүдэйнь ажалһаа ерэтэр, орой болошодог. Ти­ихэдэнь хаяад ябашаха бэшэ хадаа, ерэтэрнь хүлеэгээ бэзэ.

Бидэ ажал хэрэгтэйнь бодото дэ­эрэнь танилсаха гэжэ оролдобобди. Нэгэ ниигэмэй хүдэлмэрилэгшэдэ дунда зэргээр 10 хүн даалгагдадаг байна. Нэн түрүүн Улаан-Үдэ хо­тын Аршаан һууринда ажаһуудаг 91 наһатай Борис Ринчинович Арбае­вайда хүрэбэбди. Тэрэ бүхы наһаараа барилгашанаар хүдэлһэн. Дайнай ветеран 3 басагатай, 1 хүбүүтэй юм. Хоёр жэлэй саана һүүжэеэ гэм­тэжэ, хэбтэриин болошоһон. Эндэ Дулма Ринчиновна эм домыень уулгажа, үдэрэй хоолыень шана­жа эдеэлүүлээ. Тиигэһээр байтарнь Эльвира басаганиинь ажалһаа ерэнэ һэн.

Харин энэ үедэ ниигэмэй хүдэлмэрилэгшын гарай утаһан таһалгаряагүй абяа гаража, харю­усахадаа: “Ошохоёо байнаб”, - гэнэ һэн. Тиигэжэ Аршаанһаа Элеватор хүрэтэр һахай һалаг гүйлдэхэһөө на­аша ошожо, 80 наһатай Галина Фё­доровна Яцукта туһалаабди. Үндэр наһатан энэ үдэр зургаадахи поли­клиникэдэ эмшэндэ ошохо ёһотой байгаа.

“Наһанайнгаа амаралтада гара­тараа, “Правда Бурятии” сониндо хэблэлэй эрхилэгшээр хүдэлһэмби. Люба (Дулма) басагантаяа 8 һарын туршада хүдэлнэбди. Харюусал­гатай, журамтай, саг соогоо ерэ­дэг, хэлэһэн юумыемни бултыень бүтээхэ гэжэ оролдодог”, - гэжэ хүгшөө харюусаба.

Галина Фёдоровнагай поликли­никэдэ хэрэгээ бүтээһэнэй удаа, наймаанһаа эдеэ хоолоо суглуулха­дань хамһалсажа, гэртэнь үдэшэхэ зуурандаа холо бэшэ ажаһуудаг Мария Фёдоровна Орловатай уул­забабди. Хүл муутай 84 наһатай энэ хүгшөө бүхы наһаараа 3-дахи һургуулида эхин ангинуудай багша­ар хүдэлһэн юм.

“Люба шэнги хүнтэй энэ наһандаа үсөөн ушарһамби. Намда түрэл шэнги болоһон, - гээд, нюдэнһөө нулимса гоожуулан, саашань үргэлжэлүүлнэ. - Нэгэ басагатай байһамби. Зээ баса­гамни аминдаа байдаг. Хаа-яа ерээд ошоходоо, захиһан юумыем дутуу аба­ад ерэхэ. Харин Любовь Ринчиновна тиимэ бэшэ, захиһан юумыеш бэдэрэ­эд, заал һаа бултыень абаад ерэдэг. Хүниие хайрлаха сэдьхэлтэй, анха­ралтайгаар бүхы зондо хандадаг. Ерэхыень хүлеэн ядажа байдагби”.

Дулма Ринчиновна үшөө нэгэ хүгшэндэ ошохо гэжэ наймаанһаа захиһан эдеэень абаба. Энэ хоорон­доо намтай хөөрэлдэхэдөө, иигэжэ хэлээ бэлэй: “Хэһэн ажалнай булта өөрын сэнтэй байдаг. Бидэ нилээд ехээр урагша-хойшоо ябадагбди. Теэд мүнгэмнай тусхай гуримаар түлэгдэдэг. Жэшээнь, 300 метр за­йда ябажа, эдеэ абахада, 20 минута үгтэнэ. Тэрэнь 98 түхэригөөр сэг­нэгдэнэ. Харин модоһоо үлүү зай гаталхада, нэгэ час үгтэдэг, тэрэнь 295 түхэриг болодог. Тиихэдэнь пенсионернүүд үнэгүйень шэлэнэ ха юм. Теэд тойрожо ябаха саг али оло гарадаг ха юм: заримдаа дүтын наймаанда хэрэгтэй юумэниинь үгы байна. Бэеыень угаахада, нэгэ часай 177 түхэриг түлэгдэдэг, дүрбэлжэн метрэй шала угаахада, 7 түхэриг болодог. Би бултаниие хайрладаг­би, “гурбан зөөлэнэй” хоёрыеньшье хүсэлдүүлхэ гэжэ оролдоноб. Зари­манайнь хажууда хөөрэлдэхэшье хүн үгы ха юм. Эдэ олон жэлнүүдэй хуга­саада хэдэн дарганар һэлгэгдээ. Паг­ма Дымбрыловна Доржина, Ольга Леонидовна Сороковикова гэжэ бэр­хэ хүтэлбэрилэгшэдтэй хүдэлөөб. Һая Ольга Викторовна Символюк гэжэ шэнэ хүтэлбэрилэгшэтэй боло­обди. Суг хүдэлдэг нүхэдөө, иланга­яа Евгения Базаржаповна Цыренова болон Юлия Николаевна Шанько гэгшэдые мэргэжэлтэ һайндэрөөр амаршалнаб”.

Иигэжэ хүгшэдтэ туһалһаар бай­тарнь, мэдэгдэнгүй үдэршье үнгэршоо. Үбэлэй шэрүүн хүйтэншье, зунай ааяма халууншье байг, ажал гээшэ жаргал гэдэгтэл, Дулма Рин­чиновна ажалаа үнэн сэхээр хэдэг байна гэжэ тобшолооб. Буянтайхан лэ ажал хэнэ даа. 

Авторай гэрэл зураг