​Угсаата арадай угаа гоё нааданууд

Дышема Базаровагай, Ольга Бартаевагай, Мария Гомбоевагай гэрэл зурагууд

Уулын уладай уулзал­гын баярай хоёрдохи үдэр эртэ үглөөгүүр уужам Сэнсын талада мори урилдаагаар эхилээ.

Морин эрдэниин соло дуудаад

Аха аймагай сомонуу­дай түлөөлэгшэд хатарха, оодорхо хүлэгүүдээ һорижо, зунай заншалта найр бо­лохо Сурхарбаантай хамта үнгэргэгдэжэ байгаа хонгоодор угсаатанай уулзалгын шэмэг болоһон урилдаанда хабаадалсаа. Мүн тиихэдэ гансашье мори урилдаагаар бэшэ, мүн һүүлэй хэдэн жэлэй туршада һэргээгдэжэ байгаа “малгай шүүрэхэ”, зайдаар мори унажа, барилдаха нааданууд олоной анхарал татаа.

Табан модоной зайда ха­тарша моридые урилдуулаа. Саяанай сомоной гурбан морин эрхимлэжэ, шангай һууринуудта гараа. Зулай бариһан хүлэгүүдые Доржо Сайбанов, аха, дүү Алексей, Аркадий Гомбоевууд унажа урилдаа.

Найман модоной зайда оодорхо моридые урилдуулжа, Доржо Дамшаев, Содном Самбялов (Бүрэнгол), Геннадий Булатов гэгшэд түрүүлһэн байха юм.

Хатар, оодороор урилдаанда түрүүшын һуури эзэлэгшэдтэ 35 мянган түхэригэй мүнгэн шангууд барюулагдаа.

Аха аймагай Бүрэнголой сомоной Жаргал Налханов Баяр Самбялов хоёр тус тустаа зайдан морёор барил­даагаар, малгай шүүрэлгээр эрхимлээ.

Аха нютагай алдарта дуу­шан Бадма Габанов мориной соло дуудажа, Сэнсын талада эртэлжэ сугларһан олон тоо- то харагшадай зүрхэ сэдь­хэл хүдэлгөө гэхэдэ, алдуу болохогүй.

Шангууд нүүгээ

Заншалта буряад ба­рилдаагаар Захааминай түлөөлэгшэд энэ удаа эрхим­лэжэ, һайндэр эмхидхэгшэ­дэй тогтооһон гол шангынь заха холын нютаг руу нүүһэн байна. Захааминай хонго­одорнуудай түлөөлэгшэд - хоёр Эрдэмүүд, Очиров Мак­саров хоёр, уулын уладай уулзалгын абарга болохын түлөө ана-мана тэмсээ. Илал­та туйлажа, дүшэн мянган түхэриг мүнгэн болон амиды хонин шанда, хонгоодорой абаргын нэрэ зэргэдэ Эрдэм Максаров хүртэһэн байха юм. Эрдэм Очировта арбан мян­ган түхэриг урмашуулгын шан барюулагдаа.

Залуу хүбүүдэй дунда зан­шалта буряад барилдаагаар абарга бүхын нэрэ зэргэдэ Аха нютагай Бальжинима Осохеев хүртөө. Нютагай эрхим малшадай нэгэн бо­лохо Климентий Габановай тогтооһон шан – хүлэг мори, мүн тиихэдэ табан мянган түхэригэй мүнгэн шан залуу бүхэдэ барюулагдаа.

Алайрай мэргэшүүл һур харбахадаа, урдаа хүниие оруулаагүй гэхэдэ, алдуу болохогүй. Эрэшүүлэй дун­да Александр Бадрянов, эхэнэрнүүд сооһоо Ирина Дельбеева (хоюулаа Алай­рай) түрүүлээ. Харин абар­га мэргэн харбагшын нэрэ зэргэдэ хүртэхын түлөө тэм­сээе мүн лэ Алайр аймагай түлөөлэгшэ Максим Лхаса­ранов шүүжэ, гол шангыень нютаг руугаа нүүлгээ.

Удаадахи уулзалга – Түнхэн һайхан нютагта

“Хонгоодорой дангина”, “Найрай отог”, уран шүлэг уншагшадай урилдаан, тами­рай бусад олон зүйлнүүдээр мүрысөөнүүд үнгэргэгдөө. Уян бэетэй, уран үгэтэй, ирагуу һайхан хоолойтой байһанаа гэршэлжэ, Аха ню­тагай залуу сэбэр басаган Гэрэлма Галсанова хонгоо­дорой дангинын нэрэ солодо хүртөө.

Хоёр үдэрэй туршада үргэлжэлһэн һайхан най­рай шэмэг болгожо, алдар­та “Байгал” театр ялас гэмэ тоглолтоёо нааданай эсэстэ сугларагшадта дурадхаа.

Түгэсхэлдэнь хонгоодор угай уулзалгын һүлдэ тэм­дэг – торгон һайхан туг Аха аймагай засаг дарга Матвей Мадасов Түнхэн аймагай за­саг даргын орлогшо Николай Дашеевтэ дамжуулаа. Хоёр жэлэй үнгэрхэдэ, хатан эжын алдартай түхэреэн сагаан Түнхэнэй хойморто хонгоо­дор угсаатан дахин сугларжа, хорбоо юртэмсын альган дээ­рэ хүсэд дүүрэн шадалтай, бу­ряад арадайнгаа түүхэ алтан үзэгөөр аржыса бэшэлсэһээр, урагшаа дабшан хүгжэжэ байһанаа гэршэлэн зугаалха.

Ольга БАРТАЕВА, Василий ЦЫБИКОВ