Халуун нажарнай ерэжэ, хүдөө талада хангал татаhан сэсэгүүд үзэсхэлэн гоёор талыемнай шэмэглэнэ.
Бүтүү Бүргэд хаан обоомнай бүгэдэ зоноороо тахигдаа.
Буурал hаншагта угаймнай ахатан - бултанда хүндэтэй баабаймнай заяашын үдэр хүрэжэ ерээ:
Наян жэлэй саана
Наян-Наваа нютагтай,
Хориин арбан нэгэн эсэгын
Хуhан модон сэргэтэй,
Моодхон Харгана угтай
Ванзат Бүүбээ баатар эрэдэ,
Улаахан хасартай
Улаалзай хүбдүүд угтай
Балданай Цыбжит дангина эхэнэртэ багжагар бэетэй, хурсахан нюдэтэй хүбүүн түрэжэ, аба эжыгээ, Цыренжап, Цырендоржо аханараа, Мыдэг эгэшэеэ, бүхы түрэлөө, мүн нютагаархинаа баярлуулаа бэлэй!” – гэжэ уран гоёор уянгатуулан, «Буряад үнэндөө” Бэлигтэ Лыгденов бэшээ.
1938 оной июниин 27-до Лыгденов Доржижап Ванзатович түрэбэ гэhэн гэршэлгэ лата үзэгүүдээр бэшэгдэжэ, гүрэнэй тамга табигдаа.
Үнишье болонгүй, дүү басаган Ринчинханда, дүү хүбүүн Ринчин-Нимбу Үдэ, Эгэтэ, Маарагта гурбан голой бэлшэртэ түрэжэ, ахай гэжэ үндэр нэрэдэ хүртөө hэн!
Бага наhанhаа баабай эжын hургаалаар, Бүтүү Бүргэд хаанай, Буурал хатан эжын, Сагаан үбгэнэй, Шулуута буурал баабайн, орон нютагайнгаа олон бурхадай үргэмжөөр аха дүүнэртэеэ эбтэй эетэйгээр бэеэ хүсэжэ, хүнэй зэргэ хүн болоhон, ажаhууhан, ажаллаhан баян намтартай.
1941 ондо Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн эхилжэ, Лыгдэн абань дайнда мордоо.
- Аргагүй хүндэ хүшэр тэрэ сагта Цыренжап ахамнай эдир залуу наhандаа абынгаа түлөө үлөөд, ажал хүдэлмэриhөө айнгүйгөөр, бурхан шэнги эжытэймнай хамта баабайн хүбүүд басагадые хүлынь дүрөөдэ, гарынь ганзагада хүргэлсэhыень хэзээдэшье мартахагүйб, - гэжэ Доржижап Ванзатович мүнөөшье хэлэдэг юм.
Эдихэ хоол хомор байгаа. Эжын амтатайхан сай, халуун эдеэн мүнөөшье зүүдэндэнь үзэгдэдэг. Үхибүүн наhандаа олонхон юумэ мэдэхэ, ойлгохо болоhон, урихан шарайтай эжынгээ, урагшаа hанаатай ахайнгаа ажал хүдэлмэриие сэгнэдэг болоhон. Түхэриг добынгоо үргэн үйлсэнүүдээр тулгуураа баряад, дохолод гээд ябахадаа, Ярууна нютагайнгаа уужам талануудые, дабаануудые, хүбшэ тайгые, гол горходые ябага нюсэгөөр, хүйтэ нойтоор дабажа гарадагаа hанадаг.
Эгэтын-Адагай, Погроомнын, Нарhатын, Зүүн-Үльдэргын hургуулинуудта эгээл бэрхэ hурагшадай нэгэн болоhон. Дунда hургуули дүүргэжэ, түрэл нютагтаа трактористаар, электригээр, трудоёмщигоор, багшаар, жолоошоноор хүдэлhэн, оло дахин социалис мүрысөөнэй түрүү хүдэлмэришэнэй нэрэ зэргэдэ хүртэhэн юм. Залуудаа Доржижап Ванзатович аргагүй бэрхэ тамиршан ябаhан. Буряад барилдаагаар нютагайнгаа, аймагай мүрысөөнүүдтэ түрүүшын шагнал нэгэтэ бэшэ абаhан, харин шатараар аймагай, республикын олон шагналда хүртэhэн байна.
Табяад гаран онуудар түмэн зонтой хамта зайн галай Братска ГЭС-эй барилгада Лыгденов Доржижап хабаадаhан гэжэ ажалайнь дэбтэр соо бэшэгдэнхэй.
Түрэhэн тоонтоёо бусажа, түрэл колхоздоо ажал хүдэлмэриеэ саашань үргэлжэлүүлээ. Амгаланта нютагай Адуушын Цыренжабай сэбэрхэн шарайтай Хорло басагантай уулзажа, инаг дуранай долгиндо бэе бэедээ халуунаар дурлажа, айл болохо гэжэ шиидээ.
Илдам hайхан нютагтаа ирагуу дуутай, хатар наадатай түрэ найр ханхинуулжа, аба эжыгээ, аха дүүнэрээ, түрэл гаралнуудаа, анда нүхэдөө, нютагаархинаа баясуулhан намтартай. Эхилхэһэйн эбтэй энэ бүлэ зургаан баатар хүбүүдые, илдамхан зохидхон дангина басагые хүмүүжүүлжэ, ажабайдалай үргэн харгыда гаргаа.
Табан хүбүүдынь дээдэ hургуули дүүргээ. Баабайн эрхэ бэрхэ Дулсан басаганай Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй училищи түгэсхэжэ, хэды ехээр баясуулаа гээшэб!
Ууган Эрдэм эсэгынгээ ажал саашань үргэлжэлүүлжэ, хүдөө ажахын габьяата ажалшанай нэрэ зэргэдэ хүртөө. Бэлигтэ сэрэгэй, сагдаагай ажалда хүдэлөөд, полковник нэрэ зэргэтэй болоо. Дүрбэн дүүнэр Буряадай полициин ажалда хүдэлөөд, наhанай амаралтада гараашье һаа, ажалланад: Алдар - майор, Баир - ахалагша капитан, Зоригто ба Базар гурбан мүшэтэйнүүд- ахалагша прапорщигууд. Дулсан Доржижаповна Ринчиндоржо Цырендоржиевич Бурхиев нүхэртэеэ Эгэтын-Адагай соёлой ажалда хүдэлнэ. Нютагайнгаа соёлые дээшэнь үргэжэ, түрэл нютагайнгаа хүгжэн һалбархын тула оролдожо, ная хүрэhэн абатаяа, хоёр басагадаараа хамта аба эжынгээ бууса уурхайда ан-бун ажаhууна.
- Хүндэтэ абамнай, Лыгденов Доржижап Ванзатович, ная наhа хүрэжэ, налайжа, дүшэн халуун аминай орой болонхойт. Арбан табан ашанартай, хоёр зээнэртэй, гурбан гушанартай буурал сагаан hаншагтай, хүндэтэй, жаргалтай хүгшэн баабай, нагаса баабай болонхой, түрэл нютагтаа наhанайнгаа амаралтада амаржа, аза жаргалтай ажаhуунат. Хүндэтэ баабайгаа, хүгшэн абаяа ная наhанай ойн баяраар үхибүүдэй, ашанарай, мүн гушанарай зүгhөө амаршалнабди: “Хододоо иимэ хүнгэн, бэрхэ, туhатай, хүндэтэй, элүүр энхэ hуугты, үшөө үндэр наhа хүрэжэ, бурхантай, буянтай, харгы замыемнай харуулжа, ухаа заажа, hургаал, заабари хэлэжэ ябахыетнай хүсэнэбди!”
Амаршалагшад: Эрдэм, Дугарма, Бэлигтэ, Вика, Ринчиндоржо, Дулсан, Зоригто, Цырендолгор, Алдар, Димит, Базар, Катя, Баир, Тамара, мүн ашанар, зээнэр ба гушанар гэжэ Бэлигтэ Доржижапович олоной зүгһөө бэшээ.
Гэр бүлын архивһаа гэрэл зураг