Дмитрий Алтаевай гэрэл зураг
Залуу эмшэдтэ зорюулaгдаһан Байгалай форум Буряадта үнгэрбэ. Гурбан үдэрэй туршада болоһон энэ хуралдаанда Ородой Холбоото Уласай 18 можо нютагуудһаа 500 гаран залуу эмшэд хабаадаа. Тэдэнэй тэмдэглэһээр, эмнэлгын һалбариин тон шухала асуудалнууд хуралдаанай үедэ зүбшэгдэбэ. Саашадаа иимэ форум гүрэн доторхи бүхы эмшэдые суглуулдаг болохоор хараалагдана.
Августын 16-най үглөөгүүр Николай Бестужевай нэрэмжэтэ Ород драмын театр соо нээлгын баяр ёһолол үнгэржэ, эрдэмэй практическа зүблөөн эмхидхэгдээ. Энэ үдэр болон үглөөдэрыньшье дүршэлтэ хэшээлнүүд, табан шэглэлээр суглаанууд, дүхэриг шэрээнүүд үнгэрөө. Гурбадахи үдэрынь Байгал далайн эрье шадар энэ форум ажалаа үргэлжэлүүлээ.
Хуралдаа нээлгын ёһололдо Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов, элүүрые хамгаалгын сайд Дамбинима Самбуев, тамирай болон залуушуулай бодолгын сайд Вячеслав Дамдинцурунов гэгшэд бүгэдэниие амаршалба. Алексей Цыденов энэ үнгэржэ байһан хуралдаанай элүүрые хамгаалгын саашанхи хүгжэлтэдэ аша туһа, нүлөө оруулхыень тэмдэглээ.
– Хуралдаанай гол зорилго – ажаһуудалай шанар болон элүүрые хамгаалгые һайжаруулалга. Дээдын шанарай оньһото хэрэгсэлнүүд эмшэдгүйгөөр ажаллахагүй. Һайн эмнэлгэ хайшан гэжэ тодоруулхаб, хүдөө һууринай эмнэлгын газарнууд тухай, телемедицинэ болон шэнэ оньһото хэрэгсэлнүүдые эмнэлгэдэ хайшан гэжэ хэрэглэхэб, эрдэм мэдэсэтэй залуу эмшэдые яагаад бэлдэхэб гээд, мүн бусад олон асуудалнууд энэ хуралдаан дээрэ зүбшэгдэхэ. Эндэ дүй дүршэлөөрөө хубаалдаха ёһотой, һайн үүсхэлнүүдые халан абажа, саашанхи ажал хэрэгтээ хэрэглэхэ шухала. Ород гүрэнэй можо газарнуудһаа залуу эмшэдые эндэ суглуулаабди, тиигэжэ харилсажа, шэнэ ажал хэрэгүүдэй арга боломжонууд тухай мэдээсэгдэхэ. Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын табиһан захиралай шугамаар, тэдэ бүгэдые бэелүүлгэдэ тон туһатай. Шанга эршэм бодолгонууд элүүрые хамгаалгын һалбариин болон засаг түрын урда табигдаатай. Шиидхэгдэхэ асуудалнууд олон, тэдэнэй гол шухалань ажаһуудалай элүүрые хамгаалга мүн, - гэжэ Алексей Цыденов онсолбо.
Элүүрые хамгаалгын сайд Дамбинима Самбуевай тэмдэглэһээр, энэ хуралдаан элүүрые хамгаалгын болон залуушуулай бодолгын талаар хэдэн шухала гүрэнэй асуудалнуудые нэгэдүүлнэ.
– Мүнөө сагта элүүрые хамгаалгын һалбарида зулуушуул ударидалгын тала руу эрмэлзэнэ. Тиихэдээл ажалдаа бусад зоной дэмжэлтэ абажа, эмнэлгын болон үбшэ һэргылэмжын талаар эрдэм мэдэсэтэй болоно. Ямаршье үндэр технологиин оньһото хэрэгсэлнүүд һайн мэргэжэлтэдгүйгөөр аша туһа үгэхэгүй. Тиимэһээ таанар, залуушуул, урдань туйлаһан дүршэлтэ ажалнуудай болон ерээдүйн оньһото мэдэсэ холбуулгын дугы боложо үгэнэт, - гэжэ сайд залуушуулда хандаба.
Залуу эмшэдэй Байгал шадархи хуралдаан Буряад Уласай тамирай болон залуушуулай бодолгын яаманай үгэһэн грантын дэмжэлтын шугамаар эмхидхэгдэбэ. Энэ грант Буряадай залуу эмшэдэй Совет шүүһэн байна.
– Энэ хуралдаан оройдоол хоёрдохиёо үнгэргэгдэжэ байгаашье һаа, манай Буряад Улас дотор эгээл шухала, гүнзэгы удха шанартай хэмжээн боложо үгөө. Элүүрые хамгаалга болон бусад бүхы һалбаринуудта һайн эрдэм мэдэсэтэй залуу мэргэжэлтэд хэзээдэшье хэрэгтэй. Бусад можо газарнуудай түлөөлэгшэдтэй мэргэжэлэй хани харилсаа бэхижүүлгын аша туһатай талмай боложо үгэхэл байха, – гэжэ тамирай болон залуушуулай бодолгын сайд Вячеслав Дамдинцурунов найдалаа мэдүүлбэ.
Үүсхэл, хүгжэлтэ, амжалта
Эмнэлгын эмхинүүдэй урда шиидхэгдэхэ олон асуудалнуудые энэ хуралдаан тобойлгодог. Хабаадагшад саашадаа һонирхолтой ажал ябуулдаг, мүнөө сагай эрилтэдэ таараһан хэрэг үүсхэдэг.
Хуралдаанай гол зорилго хадаа эмшэд мэргэжэлээ ходол дээшэнь хүгжөөжэ, ажаллажа байһан эмхидээ амжалта асарха болон арад зоной, ниигэмэй хүгжэлтын хараада ажаллаха ёһотой болоно. Тиигэжэл хуралдаанһаа хуралдаан хүрэтэр Буряад Уласай Семашкын нэрэмжэтэ эмнэлгын больница ямар ажал ябуулнаб, ямар амжалта эрмэлзэн туйланаб гэжэ эмхидхэгшэд хэлэнэ.
Энэ хуралдаанай гол тэмдэгүүд: үүсхэл, хүгжэлтэ,амжалта үшөө 2016 ондо түрүүшын хэмжээндэ бэлдэхэ үедөө тодоруулагдаа һэн. Эбтэй эетэй нэгэдэлэй хүсөөр лэ амжалта туйлагдадаг. Ахалагша нүхэдэйнгөө дүршэл даган абажа, заншалта хэрэг үргэлжэлүүлжэ, шанартай ажал хэжэ, нигүүлэсхы хандасаар ажал хэхэ гээшэ эмшэдэй мэргэжэлтэ үүргэ юм.
Москваһаа самолёдоор буухатаяа сасуу хуралдаан руу сэхэ буужа ерэһэн Ирина Купеева Ород гүрэнэй элүүрые хамгаалгын сайдай амаршалгын хандалга уншажа дамжуулба. Өөрөө тэрэ хадаа элүүрые хамгаалгын һалбариин эмшэдэй һуралсалай болон кадрова бодолгын Департаментын орлогшын захиралаар ажаллана.
– Би энэ хуралдаанда хоёр шэглэлээр элидхэлнүүдые хэхэб. Уридшалан тус хуралдаанай шиидхэбэриин резолюци уншахадамни, гурбадахи ээлжээтэ хуралдаан Бүхэроссиин хэмжээндэ үнгэржэ, Ородой Уласай элүүрые хамгаалгын яаманай хэмжээнүүдэй түсэб руу оруулха тухай һанамжа оруулаатай. Мүнөө сагта эмнэлгын газарнуудые эмшэдээр хангалгын асуудал шухала. Тэрэниие шиидхэлгэ залуушуулай дэмжэлтэгүйгөөр бэелүүлхэнь хүшэр. Танай мүнөө эндэ хэлэһэн һанамжа, мэдүүлгэнүүд, элидхэл- нүүдтнай хараада абтажа, олон бэрхэшээлнүүдые дабагдахал ёһо- той гэжэ найданаб, - гэжэ Ирина Купеева хэлэбэ.
Үүсхэл гаргагшад
Залуу эмшэдэй Совет байгуулжа, хуралдаа эмхидхэхэ гэһэн һанамжа Семашкын нэрэмжэтэ Буряад Уласай клиническэ больницын реанимаци болон интенсивнэ терапиин таһагые даагша, эмнэлгын эрдэмэй кандидат Михаил Итыгилов оруулһан байгаа. Харин иимэ бодол үшөө 2013 ондо Москва хотодо үнгэргэгдэһэн Ородой Холбоото Уласай залуу эмшэдэй хуралдаанай үедэ бии болоһон юм. Тэрэ хуралдаанай үедэ Михаил Итыгилов Красноярскын эмшэлэлгын дээдэ һургуулиин анестезиологиин кафедрые даагша, мүнөө декан болонхой, Красноярскын хизаарай залуу эмшэдэй Соведэй түрүүлэгшэ Андрей Газенкампфтай танилсаа бэлэй. Тиигэжэ хоёр урагшаа һанаатай эдэбхитэн ажалай дүй дүршэлөөрөө хубаалдажа, ганзагаяа нэгэдүүлһэн байна. 2013 ондо Ород гүрэнэй залуу эмшэдэй түрүүшын хуралдаан нэгэл дахин үгэргэгдөөд, бэшэ ажалаа ябуулаагүй. Тиимэһээ эдэ хоёр залуу эмшэд тэрэ үүсхэлыень дамжуулан абаһан байха юм. Гэхэ зуура, Буряад Уласай ба Красноярскын хизаарай залуу эмшэдэй харилсаан бэшэ, мүнөө урагшаа дабшажа, можонуудай хооорондохи болоһониинь эдэбхитэдэй зүб мүрэй ажалыень гэршэлнэ бшуу.
Буряадай эмшэдэй дүршэл даган абаха хүсэлтэйб
Архангельскын арһанай болон халдабарита үбшэнэй диспансерай ахамад врач, Архангельскын элүүрые хамгаалгын һалбариин хүтэлбэрилэгшэдэй Эблэлэй түрүүлэгшэ Константин Барышков Улаан- Үдэ хоёр хэрэгээр ерээ. Арһанай үбшэнтэнэй диспансерай мэдэлдэ Спид түбые нэгэдүүлхэ ажал Архагельскда ябуулагдахадань, энэ хэрэг хайшан гээд, Буряад Уласта ябуулагдана гээшэб гэжэ үзэһэн байна. Мүн лэ хоёрдохи үүргэнь залуу эмшэдэй Совет байгуулха тухай асуудалаар баһал һонирхоо.
– Танай Буряад Улас гүрэнэй элдэб хэмжээнүүдтэ хабаадажа, түрүүшүүлэй тоодо ябадаг. Ехэ бэрхэнүүдта! Эмнэлгын талаар хэгдэжэ байһан эдэ хэрэгүүд ехэ һонин байна. Бидэ энэ дүршэл даган абажа, залуу эмшэдэй Совет байгуулхабди. Энэ шухала, бидэ залуушуулай Совет байгуулжа, удаадахи 3-дахи хуралдаанда заатагүй хабаадахабди, – гэжэ тэрэ мэдүүлбэ.
Шэнэ хүсэл, бодол байгуулна
Алтайн хизаарһаа олон түлөөлэгшэд хүрэжэ ерээ. Горно-Алтайскын эмнэлгын газарай ахамад сестра Инна Тайтакова хуралдаанда хабаадаһандаа ехэ урматай.
– Өөрынгөө багахан хотодо ажалайнгаа уялга үдэр бүри дүүргэжэл ябахадаа, хаанаб даа, ондоо хотонуудта эмнэлгын газарнуудта шэнжэлэлгын ажалнууд ябуулагдана, ажаябуулгаяа һайжаруулхын талаар элдэб шэнэ оньһон арга байгуулна гэжэ тухайлаашьегүй байхаар. Би ехэ һонин мэдээсэлнүүдые шагнажа, гайхан, бахархажа байнаб. Мүнөө гэртээ ошоод лэ, үбшэнтэнэй байдал һайжаруулгын талаар ажалаа ябуулхаб, – гэжэ тэрэ мэдээсэбэ.
Алтайн хизаарай Кошигачинск аймагта хоёрдохи жэлээ психотерапевтээр залуу эмшэн Фархад Имамагизамов ажаллана.
– Минии мэргэжэл ехэ хоморой бшуу, тиимэһээ ондоо психотерапевтнүүдтэй танилсажа, элдэб үбшэн тухай мэдээсэлнүүдые, хайшан гэжэ аргалха тухай дүршэл мэдэжэ абабаб. Эмшэд угаа һайнаар, дэлгэрэнгыгээр бүхы асуудалнуудта харюусана. Ехэ һонин, олон мэдээсэлнүүдые шагнажа абааб.Нютагаа түргэн ошожо, суг хамта ажаллажа байһан залуу эмшэдтэеэ хубаалдаха хүсэлтэйб. Би ганса өөрынгөө мэргэжэлээр бэшэ, мүн ондоошье шэглэлнүүдтэ хабаатай мэдэсэтэй болоо бшууб, – гэжэ залуу эмшэн хөөрэбэ.
Түрэл нютагаа ерэһэн мэтэ
Хальмаг Уласай түргэн туһалам- жын больницын таһагые даагша Бадма Авеев энэ хуралдаанда гансаараа хүрэжэ ерээ.
– Хальмаг арад Буряад орон руу эльгэ зүрхэнэйнгөө татасаар ерэдэг. Бишье ехэ баяртайб. Юундэб гэхэдэ, буряад эмшэдэй ажал хэрэг үзэхэ аргатай байбаб. Буряадай эмшэд гүрэнэй бүхы талмайнуудта бэрхэ, дээдын мэргэжэлтэй, менеджментын ажал урагшатай ябуулдагаа харуулдаг. Мүнөө бидэ хайшан гэжэ залуу мэргэжэлтэдые дэмжэхэ тухай дүршэл үзэбэбди, энэл бидэндэ һонин. Залуу эмшэдые дэмжэлгын дүршэл бидэшье нютагтаа нэбтэрүүлхэбди. Гэхэ зуура, би Буряад орон ерэһэндээ, тон баяртайб, түрэл нютагаа ерэһэн мэтэ, юундэб гэхэдэ, бидэ буряад арадтай нэгэдэлгын хүсэл доро хүмүүжүүлэгдэһэнбди, - гэжэ Бадма Николаевич мэдээсэбэ.
Залуу эмшэн гэхэдээ...
Рязань хотын залуу эмшэд Евгений Лавренюк Илья Ларкин хоёр тус форумдо өөһэдынгөө дүй дүршэлтэй хубаалдахаяа ерээ. Рязань можодо залуу эмшэдэй Совет 2009 ондо байгуулагданхай.
– Бидэ энэ ажалда залуу эмшэдые алишье талаар дэмжэхэ, мэргэжэлээ дээшэлүүлхэдэнь, һүр һүлдыень үргэхэ үүргэтэйбди. Залуу эмшэн гэхэдээ, тулюур, муу гэнэ бэшэ. Залуу эмшэниие шэнэ ажалдань дадхааха, эрхэтэдэй харюусалга дээшэлүүлхэ, оршон үеын шэнэ түргэн оньһото эмнэлгын аргатай танилсуулха,шэнэ мэдээсэл үгэжэ байха ёһотойбди, - гэжэ Рязань можын залуу эмшэдэй Соведэй түрүүлэгшэ Евгений Лавренюк тайлбарилба.
Татарстан Уласай клиническэ больницын ахамад врачай орлогшо Владимир Жаворонков хуралдаанда һонин элидхэлнүүдые хэһэн байна.
– Иимэ хуралдаан манда ехэ һонин байна. Иигэжэ залуушуултай суг хамта эмнэлгын һалбариин шухала асуудалнуудые зүбшэлсэжэ байхада, бүхы асуудалнууд шэнэ түхэлөөр харагдана. Буряадай эмнэлгын һалбариин ажаябуулга, менеджмент үндэр, һайн шанартай гэжэ бидэ мэдэдэгбди. Тиимэһээ өөһэдөөшье дүршэлөөрөө хубаалдаха, ямар нэгэ дүршэлыень даган абаха аргатайбди. Иимэ хуралдаан үнгэргэгдэжэл байха ёһотой. Тиимэһээ удаадахи хуралдаан Бүхэроссиин хэмжээндэ танай Буряадта болохол байха гэжэ найданаб, - гэжэ тэрэ тэмдэглээ.
Иигээд лэ гурбан үдэрэй туршада Залуу эмшэдэй Байгалай хуралдаан ажалаа түгэсэбэ. Эмхидхэгшэдэйшье, хабаадагшадайшье мэдээсэһээр, иимэ талмайнууд залуу эмшэдэй хүгжэн өөдөө бодохо хэрэгтэ тон ехэ түлхисэ боложо үгэнэ бшуу.