​​Арадай Хуралай һунгамалнуудай ажалай түрүүшын үдэр

Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов үгэ хэлэнэ

 Үнгэрһэн долоон хоногто Буряад Уласай Арадай Ху­ралай зургаадахи зарлалай һунгамалнууд түрүүшынхиеэ суглар­ба. Түүхэдэ ороһон эм­хидхэлгын энэ сессидэ бүхы хүтэлбэрилэгшэдэй нэрэнүүд элирүүлэгдээ.

Сентябриин 9-дэ болоһон һунгалтын дүнгүүд дары түргөөр согсологдожо, Ара­дай Хуралай 66 һунгамал ажалаа эхилһэн байна. Тэдэ­нэй 33-ниинь нэгэ мандад­тай тойрогуудаар һунгагдаа. Мүн нүгөө хахадынь улас түрын намуудай гэшүүдһээ бүридөө. Бүхы дээрээ Ара­дай Хуралда дүрбэн намай түлөөлэгшэд хүдэлхэ боло­бо. Урдахи зарлалай орой­доол 36 хүн дахинаа арад зоной дэмжэлгэдэ хүртэжэ, һунгамал боложо шадаа. Һонирхолтойнь гэхэдэ, мүнөөнэй зарлалда 8 эхэнэр ороо, тэдэнэй 7-ниинь нэгэ мандадтай тойрогуудаар һунгагдаа.

Эмхидхэлэй асуудалнууд­та зорюулагдаһан түрүүшын сесси олоной анхарал та­таа: Арадай Хуралай ехэ танхим соо бултанда һууха һууришье хүртөөгүй. Энэ үдэр һунгамалнууд булта суглараа. Мүн уригдаһан айлшад хоёрдохи дабхарта түлхисэлдэн, хэн ямар туша­ал эзэлхэб гэжэ хөөрэлдэжэ байгаад һэн. Буряад үндэһэнэй хубсаһаар ерэһэн хоёр һунгамал сугларагшадай анхарал татаа. Эдэ хэд бэ гэбэл, Намсарай Намсара­ев болон Аркадий Цыбиков болоно. Урдахи зарлалай сессинүүдэй үедэ Виталий Лыгденов буряад маягтай костюм үмдөөд ябагша һэн.

Эгээл үндэр наһатай һунгамалда - Матвей Матве­евич Гершевичтэ нэгэдэхи сесси хүтэлбэрилхэ үүргэ ду­радхагдаа. Тэрэ энэ ажалтай һайн танил ааб даа. Юуб гэ­хэдэ, 2007 оной декабрьһаа 2015 оной апрель болотор Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ байһан намтартай.

Үнгэрһэн үбэлэй эсэстэ 70 наһа хүрэһэн Матвей Матве­евич эмхидхэлэй асуудалнуу­дые сугларагшадай урда ша­дамар бэрхээр табяа. Эгээл түрүүн тоололгын оньһотой танилсалга эмхидхэгдээ. Энэ хэрэг дуугаа үгэлгын ажалда ехэ нүлөөтэй гээшэ. Удаань тоололгын эмхиин гэшүүдэй элирүүлэгдэхэдэ, одоошье ажал эхилээ.

Буряад Уласай Толгойлог­шо Алексей Цыденов амаршалан хандахадаа, ажаһуугшад үнэн сэхэ, ажалдаа бэрхэ хүнүүдтэ дуугаа үгэжэ, һунгамал болгоо гэжэ тэмдэ­глээ. Буряадай Толгойлогшо һунгалтада ерэһэн зондо дахинаа баяр хүргөө.

- Суг хамта нягта харилсаа холбоотойгоор хүдэлхэбди гэжэ найданаб. Буряад Ула­саа хүгжөөхын тула аргагүй ехэ ажал хэхэ байнабди. Ма­най ашаар ажаһуугша бүхэн байдал һайжарна гэжэ ойл­гохо ёһотой. Мүн тиихэдэ ажалыемнай сэгнэхэ болоно, - гэжэ Алексей Цыденов хэ­лээ.

Зургаадахи зарлалда дүрбэн нам түлөөлэгшэдэйнгээ фракци эмхидхэхэ эрхэтэй болоо. Урдахи зарлалда Ара­дай Хурал гурбан фракциһаа бүридэдэг һэн гээд һануулая. Тиигэжэ эгээл олон һуури “Ниитэ нэгэн Росси” нам эзэлжэ, 41 һунгамал хүдэлхэ юм. Тус фракци Баир Жамба­лов хүтэлбэрилхэ. КПРФ-эй 12 хүн Виктор Малышен­кын ударидалга доро ажа­лаа ябуулха. “Үнэн шударга Росси” намай гэшүүд олошо­роо, Арадай Хуралда 6 хүн хүдэлхэ. Хүтэлбэрилэгшэнь Иринчей Матханов болоо. Сергей Дорош түрүүтэй ЛДПР намайхид дүрбэн һунгамалһаа бүридэхэ юм. Бүхы фракцинуудай гэшүүд нэгэ дуугаар дэмжэгдээ.

Нэн түрүүн Арадай Хура­лай Түрүүлэгшэ, хоёр орлог­шонорынь, зургаан хорооной хүтэлбэрилэгшэд тодорһон байна. Тэдэнэй түлөө дуугаа үгэлгэ нюуса байгаа. Тиимэһээ һунгамалнууд аяар 9 дахин шэнэ бюллетень абажа, өөрын хараа бодол мэдүүлбэ.

Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшын ха­рюусалгата ажалда “Ниитэ нэгэн Росси” нам Владимир Павловые дэбжүүлбэ. Тус тушаал эзэлхэ бусад дура­тайшуул олдобогүй. Дуу­гаа үгэлгэдэ хабаадаһан һунгамалнуудай 45-ниинь Владимир Анатольевичые дэмжэһэн байна. Матвей Гершевич үнэн зүрхэнһөө шэнэ түрүүлэгшые амарша­лаад, һуурияа эзэлхыень ду­радхаа.

Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов

- Урдамнай ехэ ажал. Бул­та хамтаран, арад зонойн­гоо байдал һайжаруулая, - гэжэ Владимир Павлов һунгамалнуудта хандаба.

Орлогшонорой һуури Цы­рен-Даша Доржиев болон Баир Жамбалов гэгшэд эзэ­лээ. Цырен-Даша Эрдынее­вич урдахи зарлалда Хура­лай Түрүүлэгшэ байгаа һэн гээд хэлэхэ шухала.

Арадай Хурал зургаан хороонһоо бүридэнэ. Һунгамал бүхэн хаанань ажалаа ябуулхаб гэжэ уридшалан мэдүүлгэ үгэһэн байна.

Аяар 20 хүн Бюджедэй, налогуудай болон сан жасын талаар хороондо хүдэлхэнь гээшэ. Тус хороониие энэ удаашье Зоригто Цыбик­митов хүтэлбэрилхэ эрхэ­дэ хүртэбэ. Нюусаар дуу­гаа үгэлгын дүнгүүдээр 50 һунгамал тэрэниие дэмжээ. Мэдээжэ врач Галан Гунзы­нов орлогшо боложо тодо­роо.

Эдэй засагай бодолгын, байгаалиин нөөсэнүүдые ашаглалгын болон оршон тойронхиие хамгаалгын та­лаар хороон 14 хүнһөө бүридэхэ юм. Урдахи зарлалда хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлһэн мэдээжэ Анатолий Кушна­рёв 37 һунгамалай хүсөөр һуурияа дахин эзэлбэ. Ор­логшонь - Егор Олзоев.

Гүрэнэй байгуулалтын, нютагай өөһэдын хүтэлбэриин, хуули ёһоной болон гүрэнэй албанай асуудалну­удай талаар хороониие ком­мунист Виктор Малышенко хүтэлбэрилхэ болоо. Тэрэ тус хорооной даргын орлог­шоор урдахи зарлалда ам­жалтатайгаар хүдэлһэн нам­тартай. Энэ хороон 8 хүнһөө бүридэнэ гээд хэлэлтэй. Ла­риса Крутиян хорооной ор­логшоор томилогдоо.

Буряад Уласта ушу анхан байгуулжа, дэлхэйн орьёл дээрэ гаргажа шадаһан габьяата һоригшо Игорь Марковец Ниигэмэй бо­долгын талаар хорооной хүтэлбэрилэгшын тушаал эзэлбэ. Аяар 54 һунгамал Игорь Васильевичые ниигэ­мэй асуудалнуудые шиидхэ­жэ шадаха гэжэ найдаба. Мүн Светлана Будаева хоёрдохи зарлалда хүтэлбэрилэгшын орлогшын уялгануудые дүүргэхэнь.

Бүхы хүтэлбэрилэгшэд сооһоо эгээл олон дуу Вале­рий Доржиев абажа шадаа. 57 хүн тэрэниие дэмжэжэ, Можонууд хоорондын хол­боонуудай, үндэһэ яһатанай асуудалнуудай, залуушуу­лай бодолгын, олониитын болон шажан мүргэлэй нэгэдэлнүүдэй талаар хоро­оной хүтэлбэрилэгшэ бол­гоо. Олониитын ажаябуулаг­ша, спортын талаар мэдээжэ эбээн тэдхэгшын ударидалга доро оройдоол 7 хүн хүдэлхэ юм. Эндэ либерал-демократ Сергей Дорош орлогшоор томилогдоо.

Эгээл үсөөн хүн Газа­рай асуудалнуудай, аграрна бодолгын болон эд хэрэ­глэлгын дэлгүүрэй талаар хороондо ажал ябуулха ту­хай мэдүүлгэ үгөө. Зургаан һунгамалнуудые энэ хороон­до Петр Носков хүтэлбэрилхэ юм. Тэрэнэй орлогшо Сергей Пашинский болоһон байна.

Олон жэлдэ һунгамал ябаһан Цыденжаб Батуев мүнөө жэлэй һунгалтада хабаадангүй, олониие гайхуу­лаа. Хэды тиигэбэшье, түрэл Арадайнгаа Хуралда ажалтай болобо. Зургаадахи зарлалда Цыденжаб Бимбаевич аппа­радай хүтэлбэрилэгшөөр то­милогдоо.

Түрүүшын сессиин үедэ һунгамалнууд ганса Хура­лай болон хороонуудайн­гаа хүтэлбэрилэгшэдые шэлэн абаа бэшэ, мүн он­доо үндэр тушаалнуудта дэбжүүлэгдэһэн нэрэнүүдые зүбшөөгөө. Тиигэжэ Оро­дой Холбоото Уласай Фе­дерациин Зүблэлдэ үрэ дүнтэйгөөр хэдэн жэлдэ хүдэлжэ ябаһан Александр Варфоломеев Арадай Хура­лай түлөөлэгшөөр дахинаа дэбжүүлэгдээ.

2017 оной һунгалтын һүүлээр һая Буряадай Тол­гойлогшо болоһон Алексей Цыденов Засагай газарай Түрүүлэгшын ниигэмэй та­лаар орлогшоор Вячеслав Цыбикжаповые томилжо, һунгамалнуудһаа дэмжэлгэ абаһан байна. Оройдоол жэл болоод лэ, Уласай Толгойлог­шо шэнээр һунгамалнуудта хандаа. Ушар гэхэдэ, Вячес­лав Цыбикжапов дүрбэн һара соо Түнхэн аймагай За­саг даргаар хүдэлөө һэн. Энэ­шье удаа Вячеслав Балдано­вич тушаалдаа дэмжэгдээ.

Иигэжэ Буряад Уласай Арадай Хуралай зургаада­хи зарлалай һунгамалнууд эмхидхэлэй асуудалнуудые шиидхээд, хамсыгаа шуун, ажалдаа орохоёо мэдүүлээ. 

Анна Огороднигой гэрэл зурагууд