Хэжэнгын филиалай хүтэлбэрилэгшэ Д.В. Мункин, МТС-эй дарга Т.В. Цыбикжапов, орлогшонорынь – Б.Ц. Жалсанов, Б.П. Рантаров гэгшэд
СССР гүрэнэй һандарһан сагһаа элдүүрилэгдээгүй газар дайдамнай уни бутарма байдалда абтаашье hаа, хэзээ нэгэтэ хүрьһэ руунь үрэhэнэй унахые хүлеэжэл байгаа. Хэр угhаа хойшо газар дээрээ ажал хэжэ байhан уладнайшье миин гараа дэлгээгээд hуугаагүй. Тиин хэжэнгээрхин нёдондонһоо эхилжэ, түрэл аймагайнгаа засагай зургаануудтай хэлсэжэ, hайн шанартай ехэ хүдэлмэри ябуулхаяа оролдонод.
Хэжэнгын машинно-тракторна станци (МТС) нээгдэжэ, ударидагшаарнь Тугэд Цыбикжапов томилогдоод, эдэбхитэйгээр ажалаа ябуулжа эхилhэн байна. Эгээл түрүүн анхандаа нилээд элдүүрилэгдэhэн Доодо-Худанай, Эдэрмэгэй болон Загаhата нютагуудай газарнуудта паар бодхоогдоо һэн.
Юундэ мүнөө энээн тухай бэшэнэбши гэхэдэ, М.Н. Ербановай нэрэмжэтэ Буряадай аграрна колледжын Хэжэнгын филиал ерээдүйдэ түшэг тулгуури болохо энэ хэрэгыень дэмжэжэ, хүдөө ажахын үйлэдбэриин тракторист-машинист мэргэжэлтэдые бэлэдхэхын тула Хэжэнгын МТС-тэй хэлсээ баталаа юм. Тиин мүнөө энэ үедэ манай филиалай бүлэг оюутад Загаhатын полевой станда обёос хадаха ажалда хабаадуулагдана.
Һаяхан Хэжэнгын филиалай хүтэлбэрилэгшэ Дугар Мункинтай тиишээ ошожо, ажал хэрэгүүдтэйнь танилсаабди. МТС-эй дарга, орлогшонорынь бидэниие ерэхэ гэжэ мэдэhэн юм шэнги булта сугларанхай, тэнгэри өөдэ шэртэн, уларилай муудажа байhан тухай хөөрэлдэжэ байбад. Тэдэнэй хэлэһээр, хоёр-гурба хоноод лэ, ехэ саhан бууха хэбэртэй.
Харин бидэ иимэ ехэ далай мэтээр ургаhан таряа үни заяанай хараагүй хадаа, обёос хуряалгын хүдэлмэриин ябасые, мүн Обоотын добоор ба Хүреэтэ руу ехээр ургаhан полинуудые адаглахадаа, баярлахын ехээр баярлаабди.
Энэ ябуулагдажа байhан асари ехэ хүдэлмэри тухай Хэжэнгын МТС-эй дарга Тугэд Цыбикжаповhаа асуубабди.
- Һая эхилжэ байхадаа, нилээд олон бэрхэшээлнүүдые дабажа гараабди. Тиибэ-яабашье мүнөө дээрээ Эдэрмэгэй Боршогорто, Доодо-Худанда 600 гектар газарта паар бодхоогдонхой, Загаhатада 300 гектарта паар бэлдэгдэнхэй. Мүнөө жэлдэ Загаhатын Обоотын дободо ба Хүреэтэдэ 300 гектар талмайда 50 тонно обёос тариhыемнай энэ ургаад байнал даа, - гэжэ Тугэд Валерьевич зааба.
Нээрээшье, энэ хадагдажа байhан ба ээлжээгээ хүлеэжэ байгааша Хүреэтэ руу ургасын hайнаар ургаhые хараад мэдэхээр hэн. Юуб гэхэдэ, Вектор 410 гэжэ комбайнай тойроод ерэхэ бүхэндэнь бункерынь дүүрэн болоод лэ байгаа. Харин ургасын хуряагдаһан талмай дээрэ тоолошогүй олон hолоомоной рулонууд хэбтэнэ.
- Тугэд Валерьевич, юундэ заал һаа обёос тарихаяа бодообта? – гэжэ асуубаб.
- Һүүлэй үедэ нютаг нугаарнай үбhэ ногооной муугаар ургахада, нүхэдөөрөө нилээд хэлсэhэнэйнгээ хойно обёос тариха шиидхэбэри абаа hэмди. Наймаанай оптово газарнуудта обёосой сэн 11 солхообто байна. Харин бидэ мүнөө шэнэ ургасынгаа килограммыень 9 солхообоор наймаалха аргатайбди, - гэжэ урматайгаар харюусаа.
- Энэ ехэ ургасаяа хуряагаад, хадагалха газар тү хеэрэгдэнхэй гү? - гэжэ МТС- эй даргын орлогшо Базар Жалсановhаа һонирхобоб.
- Полевой станайнгаа хорой соо ехэ байра түхеэрэнхэйбди. Хэдэн машина таряагаа зөөжэ байна. Харин ажаллахал зомнай нилээд үсөөхэн, - гэжэ тэрэ хэлэхэтэйгээ сасуу Дугар Мункинда хандаба. - Дугар Викторович, үхибүүдые олоор асарагты. Практикаяа манда гарахадань, шэнэ түхэлэй комбайнаар болон техникээр hонирхуулжа, саашадаа жолоодожо hургаха эрхэтэйбди.
21-дэхи бүлэгэй hуралсалай мастер С.В. Кукшинов обёос зүбөөр хиисхэхэ тухай оюутадтаа хөөрэжэ байна
Энэ ехэ таряагаараа юу хэхэеэ байһан тухайгаа Базар Цыренжапович иигэжэ хэлээ:
- Наhатай зоной үдэртэ дашарамдуулан, Загаhата нютагайнгаа бүхы пенсионернүүдтэ нэгэ-нэгэ мэшээг обёос миинтээр дамжуулнабди. Бэшыень худалдаха гэжэ хөөрэлдэнхэйбди.
Талые бүрхөөмэ алтан шара hолоомон хямдаханаар худалдаанда гараха гү гэжэ һонирхобоб. Даргын орлогшын хэлэһээр, нютагайнгаа зондо нэгэ рулонииень 500 түхэригөөр наймаалха, харин олоор бэлдээд абаашаха таряашадай болон малшадай ажахынуудта миинтээр үгэнэ. Манай тэндэ байхадамнай, Хэжэнгын мэдээжэ залуу фермер Солбон Цыдыпов эсэгэтэеэ ерэнхэй, пресс-подборщигоороо 100 гаран рулон бэлдээд, КамАЗ машинадаа ашаад байгаа hэн. Гадна Эдэрмэгэй фермерэйхин ээлжээгээ хүлеэжэ байгаа.
Хаража байхада, оюутад ехэ оролдосотойгоор ажаллана. Дима Лесиков комбайнёрой туhалагшаар хүдэлөө, харин Чимит Найданов, Дондок Дондоков, Дашинима Бабуев, Мунко Бабудоржиев гэгшэд С.В. Кукшинов гэжэ мастерайнгаа хүтэлбэри доро обёос хиидхэлсээ ба хадагалха байра руу зөөлсөө юм.
Комбайн дээрэ комбайнёрой туhалагша Дима Лесиков
«Би комбайнёртой хөөрэлдөөд, комбайн жолоодооб. Досоонь гайхалтай - бүхы юумэнүүдынь компьютераар хүдэлнэ», - гэжэ урагшаа hанаатай hурагшадаймнай нэгэн Чимит Найданов хөөрөө hэн.
Гүрэндэмнай газартай холбоотой ажалай hэргээгдэжэ, дахин хүгжэжэ эхилhэндэнь арад зоноймнай досоо нилээд уужам тэнюун болоо. Тиин ерээдүй тухайгаа зүбөөр бодожо, залуушуулдаа ямар hалбари шэлэжэ, хэн, юун болохо тухайнь бодомжолуулжа байхань дамжаггүй.
Бато-Цырен Дугаровай гэрэл зурагууд