​​Номын ёһоор бүтээдэг

Манай Санага нютаг Дондок Улзытуевай найруулһаар, “за­яан холын аялга” Захааминай захань болодог. Сэнхир номин урасхалтай Сэхир аршаан ундатай, Табан уула һахюултай, Хамба лама Дамба Аюшеевэй баталһаар “Ди­ваажанай орон” гэгдэһэн нютаг. Хэр угһаа хойшо талаан бэли­гээрээ, ажалша солоороо суурхаһан зон эндэ ажаһуудаг. Энэ зон сооһоо арадтаа туһалха эрмэлзэлтэйгээр мэргэжэлээ мүлиһэн хүн тухай Буряадайнгаа арад түмэндэ дуулгахам.

Дайнай ветеран Бимба Гом­боевич болон юрын лэ ажалша, малша эхэнэр Жаргал Гомбоевна Бадмаевтанай үнэр баян бүлэдэ 1952 оной сентябриин 10-да хүбүүнэй түрэхэдэ, тэрэ хойноо үшөө найман дүүе дахуулха, ажа­лаараа бүхы Буряадтаа суурхаха гэжэ хэн ойлгохо һэм даа.

Александр хүбүүн 1967 ондо нютагтаа найман класс дүүргэһэнэйнгээ удаа, Михей Ербано­вай нэрэмжэтэ хүдөө ажахын техникумдэ малай эмшэнэй мэргэжэл шэлэжэ оробо. Дүрбэн жэл соо һуража, 1971 ондо дүүргээд, нютагтаа ажаллаха­яа ерээ. Залуу мэргэжэлтэнтэй дүй дүршэлөөрөө хубаалдаха аха нүхэд олон байгаа. “Замым зала­жа үгэһэн аха нүхэдөө һайханаар дурсажа ябагшаб. Гончик Аюро­вич Аюров, Дмитрий Шоймполович Будаев, Сэрэн Бадмаевич Охинов – эдэ ахатан намайе дахуулжа, баян дүй дүршэлөөрөө хубаалдажа, зааха сагтань шан­гаханаар зааһан юм даа,” – гэжэ Александр Бимбаевич мүнөө хөөрэдэг.

Санагада малай эмшэнэ­эр хүдэлхэ гээшэ бэрхэтэйхэн ажал юм даа. Санагын совхозой эзэлдэг газар ехэ, хэдэн голһоо бүридэдэг. Аймаг, улас соогоо эгээл олон эбэртэ бодо малтай гэжэ суурхадаг һэн. Мүн баһа үсөөн бэшэ адуу үсхэдэг байһан. Хонид үсөөншэгшье һаа, баһал ажалтай.

- Зэдын, Хуурлигай, Ута Нюр­ганай болон Санагынгаа голну­удые хабар, намартаа бултыень зубшажа, малдаа халдабарита үбшэнһөө аргалха ба һаргылхэ тарилга, үшөөшье олон тоото эмнэлгэ хэнэбди. Нэгэ ябахадаа, хахад һара ябажа дүүргэнэбди, – гэжэ Александр Бимбаевич хөөрэнэ. - Бүхы малшадай байра­нуудта ороһон гараһанаа тооло­ходомнай, 520 модо болодог.

Тиихэдэ үмсын мал хараха гэ­эшэ бүри ехэ ажал, айл бүхэндэ ябагдаха хэрэг гарана ха юм. Тиимэһээ Александр Бимбае­вич ехэ оролдолго гаргажа, сэ­леэн бүхэндэ “расколнуудые” барюулһан юм. Тиигээд шуһа абалга гү, али халдабарита үбшэнүүдһээ һэргылхэ тарилга­нуудые хэхэдэ амар болоо. Сэле­энэй зон бүхы малаа нэгэ доро туужа асарна ха юм. Тиигэхынь тулада эртээнһээ зар тунхаг та­раадаг. Харин тахяа, нохой, га­хай, туулай мэтые нэгэ доро суглуулхагүйш. Мүн хэн нэгэнэй малай үбдэхэдэ, һүнишье болог, шамдахал хэрэгтэй.

Гэр бүлэ – түшэг тулгуури

Александр Бимбаевич зоо­техник мэргэжэлтэй Светлана Раднаевна Шадароватай 1982 ондо айл бүлэ боложо, нэгэ ба­сага, хоёр хүбүүдые түрэжэ, га­рынь ганзагада, хүлынь дүрөөдэ хүргэжэ табяа.

Лариса басаганиинь нюта­гайнгаа Баяр Цыреновтэй нии­лэжэ, хоёр басагатай болонхой, мүнөө Санагынгаа һургуулида багшална. Олег хүбүүниинь Бу­ряадай ехэ һургуулиин тамирай факультет дүүргэһэнэйнгээ удаа “Хара морин” гэһэн командада олон жэл наадаа, мүнөө Пенси­онно жасада хүдэлнэ. Бэлигтэ хүбүүниинь баһал малай эмшэ­нэй һургуули дүүргэжэ ерээд, ба­абайнгаа ажалые саашань халан абаха зорилготой байгаад, харам­тайгаар үдэрэй гайда дайралда­жа, хада гэртээ мордошоһон юм. Энэ ехэ сохилтодо орожо, үбдэгөө наншажа уйдабашье, Александр Бимбаевичтан бэеэ шангаар барижа, бэе бэеэ дүмэжэ, ажабайдалаа үргэлжэлүүлээ. Үри хүүгэд, аша гушанарайнгаа ерэхэдэ, халуун сайгаараа угтажа, мордоходонь, үреэлээрээ үдэшэжэ, ан-бунхан ажалаа хээд лэ, зондоо туһатай һуугша даа. Мүнөө хоёр зээ баса­гатай, хоёр аша басагатай, нэгэ гушатай үнэр баян, үндэр таабай юм.

Ородой Холбоото Уласай, Буряад Уласай, мүн аймагайн­гаа олон тоото шагналнуудта хүртөөшье һаа, Александр Бим­баевич: “Эгээл ехэ шагнални - зоной хүндэ”, – гэжэ хэлэдэг. Зон соогоо “Шура доктор” гэһэн ал­дартай юм. Тиибэшье эгээл ехэ шагналнуудыень дурдая: 2001 ондо “Буряадай малай эрхим эм­шэн”, 2007 ондо “Буряадай хүдөө ажахын габьяата ажалшан”, 2012 ондо “Захаамин айма­гай хүндэтэ эрхэтэн” гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртөө; 2013 ондо Ородой Холбоото Уласай Хүдөө ажахын яаманай баярай тэмдэг барюулагдаа, Ородой Холбоото Уласай ажалай ветеран.

2012 онһоо наһанайнгаа ама­ралтада гараашье һаа, Александр Бимбаевич үшөө зургаан жэл хүдэлөөд, мүнөөл ажалһаа боли­бо. Тиибэшье Шура доктортоо найдажа һурашаһан зон ханда­жал байдаг. Малай залуу эмшэд байгаашье һаа, хүдөө нютагуудта гэр байрын талаар тулюур, ажал хүндэ, харин салин бага гээд, хүдөөдэ ажаллаха дурагүйл даа.

Шэлэһэн мэргэжэлээ орхингүй, хэдышье хүндэ хүшэр да­баануудые һайхан сэдьхэлээ­рээ, хүсэл зорилгоороо, зондоо туһатайгаараа дабажа шадаһан “номын ёһоор ажал хэрэгээ бүтээдэг Шура доктор” гэһэн ал­дартай Александр Бимбаевичта саашадаашье хүүежэ, ханхинажа ябахыень хани халуунаар хүсэе.

Даниил НОХОРОВ

Санага, Захаамин аймаг