​​Тамчын дасан һэргээгдэнэ

Арадай Хуралай һунгамалнууд Тамчын дасан һэргээхэ ажалаар һонирхобо. Аяар юһэн Бандида Хам­ба ламанар Сэлэнгэ аймагһаа уг гарбалтай юм. Буддын шажанай заншалта Сангха тэдээндэ зорю­улжа, бултандань субаргануудые бодхооһон байна.

Поворот һууринһаа холо бэшэ Хониной нуга гэһэн талада аяар дүрбэн иимэ субарга бодхоогдонхой. Юуб гэхэдэ, энэ газар дайда­да дүрбэн Бандида Хамба лама­нар мүндэлһэн байна. Нэн түрүүн гурбадугаар Бандида Хамба лама Лубсан Жимбэ Ахалдаевта субарга 2007 ондо арамнайлагдаа һэн. Уда­ань Данзан Дымчик Ешижамсуевта, Данзан Гаван Ешижамсуевта болон Данзан Чойван Доржо Ешижамсу­евта субарганууд бодхоогдоо һэн. Тэдэ 1780 онһоо 1860 он болотор Бандида Хамба ламанар байһан түүхэтэй.

“Үбэр Зөөхэй” гэһэн сомоной ажаһуугшадай болон Сэлэнгэ ай­магай бусад зоной хүсөөр эдэ субарганууд бодхоогдоо гэжэ хэлэхэ хэрэгтэй.

Энэл нютагай зон 2007 онһоо хойшо Бултумуурай дасан һэргээжэ эхилэнхэй. Шэрээтэ Баир Батоцыренов ламын хэлэһээр, Бултумуур­та урда сагта 24 дугантай томо да­сан байһан юм.

- 2015 онһоо хойшо дасанай Согчен дуган бодхоожо байнабди. Ажал хэрэгнай арад зоной аша­ар ябуулагдана, - гэжэ Баир лама Арадай Хуралай һунгамалнуудта хөөрэжэ үгэбэ.

Мүнөө үедэ дасанай дэбисхэр дээрэ ламанарай гэрнүүд, эдеэ хоол бариха газар, хүн зоной амарха гэрнүүд бодхоогдоод байна. Уншал­ганууд Сахюусан дуганда болоно гээшэ.

- Дасанаа һэргээжэ эхилхэдэм­най, дэбисхэр дээрэ хүн зондо туһатай аршаан булаг һэрьежэ эхи­лээ. Онкологиин, хото болон гэдэһэ доторой үбшэнүүдтэй хүнүүдтэ туһалдаг юм, - гэжэ шэрээтэ лама хөөрөө һэн.

Тамчын дасанай ламанар Бул­тумуурай дасан һэргээлгэдэ ехэ нүлөө үзүүлээ. Хэдэн зуун жэлнүүдэй туршада Тамчын да­санда Бандида Хамба ламанар һуудаг байһан түүхэтэй.

Мүнөө үедэ хуушанай ёһо зан­шалнууд Тамчын дасанда түргөөр һэргээгдэжэ байна гэхээр. Даса­най томо дуганай байшан гүрэнэй зөөриин тоодо оруулагданхай. Энээниие заһабарилхын тула Мо­сква хото руу мэдүүлгэ эльгээжэ, зүбшөөл абаха хэрэгтэй. Һүүлшын ехэ заһабарилга 2011 ондо болоһон байна. Харин мүнөө хура бороогой ороходо, үһээһээнь дуһаална. Энээн тухай Гончик лама Арадай Хуралай һунгамалнуудта хөөрэбэ.

Тамчын дасанай Хамба ламана­рай хэрэг эрхилдэг зургаан албанай газарай байшан гэдэргэнь бусааха тухай асуудал эрид табигдана. Юуб гэхэдэ, тэрэ байшан зүблэлтэ үеын 30-аад онуудта Новоселенгинск һууринда абаашагдаһан байна. Тэрэ гэр соо пионернүүдэй байшан олон жэлдэ байрлаа. Һүүлэй үедэ хаягданхай, үмхиржэ хосорно. Сэ­лэнгэ аймагай хүтэлбэрилэгшэд, Тамчын дасанай лама санаартан энэ ушараар ехэ һанаата болонхой. Түргөөр Тамчын дасанай хажууда асараа һаа, ехэл һайн байгаа гэжэ тэдэ тэмдэглэнэд.

Буряад Уласай Засагай газарай болон Толгойлогшын захиргаанай түүхын ба соёлой хүшөөнүүдые болон гэр байрануудые гүрэнэй талаһаа хамгаалгын хорооной хүтэлбэрилэгшэ Дугарма Цыреновагай хэлэһээр, гэдэргэнь бусаа­ха гээшэ тиимэ бэлэн хэрэг бэшэ. Хэды тиигэбэшье энэ талаар ажал ябуулагдажа байнхай.