​​Ц. Жамцараногой нэрэмжэтэ номой санда - 120 жэл

Үбэр Байгалай хизаарай Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ номой сангай байгуулагдаһаар 120 жэлэй ой гүйсэһэн ушараар ноябриин 2-то баярай суглаан болобо. Ага тойрогой но­мой сангуудта хүдэлдэг ажалшад, ном уншагшад, засаг түрэ хүтэлбэрилэгшэд энэ баярта ушараар сугларжа, ажалай эрхимүүдые, ветерануудые хүндэлэн ёһолбо.

Агын талада түрүүшын номой сан 1898 ондо байгуулагдаһан байна. Эр­дэмтэн Цыбен Жамцарано түрүүтэй тэрэ үеын эрдэм номтой түрүү үзэлтэн өөһэдын хубиин номуудые һургуулиин суглуулбарида асаржа, хүн зондо үзэг бэшэг зааха, ном ун­шуулжа һургаха хэрэгтэ түрүүшын алхам хэһэн, номой сан нээһэн гээ­шэ. Номой сангай эгээн түрүүшын библиотекарь Цэпэл Зодбоев байһан байна. 1919 ондо аймагай номой сан гэжэ нэрэтэй болоод, арад зоной үзэг бэшэгтэ һураха хэрэгтэ угаа ехэ хубита оруулһан юм. Олон жэл­дэ Татьяна Батоевна Батоева номой сангые амжалтатай хүтэлбэрилөө һэн. Саашадаа Цыбен Бадмажаповна Бадмаева, Надежда Цыреновна Гон­горова хүтэлбэрилөө һэн. Мүнөөдэр хизаарай номой сангые Дарима Ба­ировна Дарижапова толгойлно. Но­мой санда ажаллахаяа залуухан ба­сагад ерээд, энэл ажалдаа наһаараа хүдэлһэн ветерануудые нэрлэбэл, хэд бэ гэхэдэ, Маргарита Михайлов­на Мирсанова, Нина Александровна Лиханова, Надежда Ивановна Крав­цова, Рыгжидма Жамьяновна Очи­рова, Римма Хорчиновна Балдандоржина болон бусад.

Мүнөөдэрэй байдалаар номой сангай абдарта 77588 ном хадагалаг­дана. Тэрэнэй 6 мянганиинь хари хэ­лээр бэшээтэй ном.

Номой санда түбэд, монгол, хальмаг хэлээр номууд байха. Бу­ряад уран зохёолшодой олон номуудые уншахада болоно. Эрдэмтэдэй шэнжэлгэнүүд, уран зо­хёолшодой бүтээлнүүд, ирагуу най­рагшадай шүлэгүүд, хуушан, шэнэ­шье сэтгүүлнүүд, сонинууд - иимэл даа уншагшадай анхаралда табяатай Агын түрүүшын номой сангай шухаг хадагаламжа.

Хаанашье, хото хүдөөдэшье но­мой сан - соёлой гуламта. Номой сан­гай ажалшад арад зондоо гэгээрэ­лэй, соёлой, түүхын, эрдэм ухаанай дээжэ дэлгэрүүлнэ гээшэ.

Энэ жэлэй үбэл, январиин ян­гинама хүйтэндэ Цыбен Жамцара­ногой нэрэмжэтэ номой санда ерэхэдэмни, Саяна Цырендоржиевна Батожаргалова Рита Мункуевна Ба­томункуева хоёр уриханаар угтан абаа һэн. Тэдэнэй урин хандасаһаа үбэлэй хүйтэндэ дулаан болоһон мэтэ, үбэлэй богони үдэр ута болоһон шэнги байгаа бэлэй.

Номой сан соо номууд таг дээгүүр гуримтай табяатай, шэнэ хэблэгдэһэн номуудай үзэмжэ элеэр харагдана. Шэнэ сэтгүүлнүүд, сони­нууд жэрытэр табяатай. Номой мэр­гэжэлтэд анхарал дүүрэн уншагша­дые угтадаг юм.

- Манай номой сан 1993 онһоо хойшо Цыбен Жамцараногой нэрэм­жэтэ болоо һэн. Алдар солото эрдэм­тэн, аман зохёол суглуулагша, багша Цыбен Жамцараногой нэрэтэй но­мой санда ажаллажа байһандаа бидэ омогорходогбди, ехэ харюусалгатай гээшэ гэжэ мэдэрдэгбди. Бидэндэ хандаһан уншагша бүхэндэ эрил­тыень хангаха гэжэ оролдодогбди, - гээд Үбэр Байгалай хизаарай Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ номой сангай мэргэжэлтэн, “2018 оной эр­хим библиотекарь” гэжэ Ага тойрог соогоо шалгарһан Рита Мункуевна Батомункуева хөөрэбэ.

“Номой удха тэнгэри мэтэ агуу­ехэ, дэлхэй мэтэ үргэн, далай мэтэ гүнзэгы. Ном уншахадаа, тэнгэридэ ниидэхэ, дэлхэйе тойрохо, да­лайда шунгаха мэтэ” гээд, Сэндын Дамдинсүрэн монгол ирагуу най­рагша шүлэглэһэн юм. Ямар гоёор шүлэглэн хэлээб даа! Нээрээл номой сангай ажалшад ямар буянтай, ямар дэмбэрэлтэй ажалтай гээшэб!

Агын талада түрүүшын номой сангай байгуулагдаһаар 120 жэлэй ойн баяраар уншагшадые номой юр­тэмсэтэй танилсуулжа байдаг бүгэдэ ажалшадые амаршалнабди!

Аза жаргалтай, буян хэшэгтэй ажаһуухатнай болтогой!

Намжилма БАЛЬЖИНИМАЕВА, Ага тойрогто “Буряад үнэн” сониной тусхай сурбалжалагша