​​Баир Жамбалов: «Тулиһан зондо туһаламжа байха»

Байгша ондо һунгалта зарлагдажа, олоной дунда ехэ хүдэлөөн болоо гээд мэдэнэбди. Буряадай хүдөө һууринуудай сомон дарганар, аймагуудай засаг дарганар һунгагдаа. Гадна Буряад Уласай Арадай Хуралда шэнэ бүридэл байгуулагдаа. Тэрээн соо шэнэ нэрэнүүд олон, нэгэниинь - Баир Владимирович ЖАМБАЛОВ мүн. Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшын орлогшотой хэһэн хөөрэлдөөн – танай анхаралда.

- Сентябриин 9-дэ болоһон һунгалтын дүнгүүдээр, Хориин, Хэжэнгын, Загарайн ажаһуугшад танаа ехэ дэмжээ - 15 мянган зонһоо 10 мянганиинь танай түлөө дуугаа үгөө. Энэ ехэ амжалта...

- Намай дэмжэһэн ню­тагаархидтаа, Хориин, Хэжэнгын болон Зага­райн ажаһуугшадта нэн түрүүн баяраа мэдүүлхэ байнаб. Гүрэнэй үндэр тушаалда үргэһэн та бүгэдэнэйнгөө түлөө оролдожол ябахаб. Гад­на Буряад Уласай Тол­гойлогшодо һайниие хүргэнэб. Юундэб гэ­хэдэ, һунгалтын урда тээ Алексей Самбуевич­тай нютагаараа ябаад ерээб. Тиихэдээ табан жэлэй туршада 1 мил­лиард шахуу түхэриг нютагай барилганууд руу шэглүүлхэ тухай хэлсэгдээ. Шэнэ жэлһээ һургуулинууд, тамирай байшанууд, харгынууд нютагтамнай баригдажа эхилхэ. Тиигэхын түлөө ябуулга Валерий Пур­буевич Доржиев баһал хээ бшуу. “Ниитэ нэгэн Росси” намай шугамаар Арадай Хуралда манай нютагуудые мэдээжэ ме­ценат түлөөлнэ ха юм.

Арадай Хуралай Тү- рүүлэгшын орлогшоор хүдэлжэ эхилээд байхадамни, “Ниитэ нэгэн Росси” намай Буряадай таһагай зүблэлэй секретаряар хүдэлыт гэһэн дурадхал ороо. Дахинаа һунгалта гараад, нэгэ һара шахуу энэ туша­алда хүдэлжэ байнаб. Москва руу партиин ху­ралдаанда ошоод ерэ­эб. Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ тэрээндэ оролсоо. Засагай газарай сайдууд байгаа. Һунгамалнууд, сенаторнууд хабаадаа. Бүхыдөө 3,5 мянган зон суглараа. Арба гаран хүн Буряадаа түлөөлөөбди. Алексей Самбуевич би­дэниие дахуулжа ябаа. Ехэ түсэбүүд табигдаа. Ерэхэ 3 жэлдэ 3 трил­лион 6 миллиард гаран түхэриг бюджет соо ору­улагдаа. Һургуулинууд, сэсэрлигүүд, больни­цанууд баригдаха. Бай­шануудые болбосон түхэлтэй болгохо, уһаар хангаха гэхэ мэтын хэмжээнүүд абтаха.

Буряадта мүнгэ һомолуулхын тулада федеральна засаг зур­гаануудта Алексей Сам­буевич ехэ ажал ябуул­на. Шэнэ жэлэй үмэнэ 1 миллиардһаа үлүүтэй мүнгэн бууха болоо. Ээл­жээтэ бэшэ сесси дээрээ хараалаабди.

- Шэнэ Толгойлог­шотой болоһон саг- һаамнай Буряадай дэбисхэр дээрэ хар­гынууд ехээр баригда­жа эхилээ. Хэжэнгын ажаһуугшадай зарга баридаг зоболонто харгы одоошье бариг­дахань гээшэ гү?

- Энэ барилга һүүлэй хоёр жэлдэ аукциондо табигдана. «Икат плюс» бариха болоһон аад, пан­харуутаа бэлэй. Нёдон­до Москвагай байгуул­га шүүһэн аад, ерээгүй. Нүгөө жэл мүнгыень нэмээд, заатагүй барю­улхабди. Ярууна руу 2 жэлэй туршада харгы баригдаха.

Бага харгынууд баһал баригдаха аабза. Хэжэн­гын Чисаана руу, Сулха­ра руу, Хориин Тохорю­угта руу шэнэ харгынууд зурыха.

Эгээл ехэ гаргашатай харгынууд гэхэдэ, Барга­жан болон Хурамхаан руу.

600 сая түхэригэй хэмжээндэ Улаан-Үдэдэ харгынууд жэл бүри баригдаха болоо. Манай Толгойлогшо дээдын зургаануудта харгышад­тай ехэ танил хадаа энэ ажал ехэ һайнаар ябуул­на.

- Хүдөөгөөрхин ямар захилнуудтай танда хандана бэ?

- Хүдөө нютагууд­та байдал хүнгэн бэшэ. Арад зомнай гэр бүлынгөө түлөө ажал хэнэ гүб даа. Үхибүүдээ үргэхэ, һургуули һудартай бол­гохо – олоной гол зо­рилго. Бэеэ аргалуулха, үхибүүдээ һургуулида оруулха болон бусад хубиин хэрэгээр хан­дасанууд байна. Зари­ман ажалтай болохо хүсэлтэй...

- “Ниитэ нэгэн Рос­си” партида арад зон этигэмжэгүй боложо байна. Энээндэнь гол түлэб пенсидэ гараха наһа хойшолуулһан ушар нүлөөлөө гэхэ байнаб. Гадна татаба­риин хэмжээн (НДС) баһал нэмэгдэнэ. Эдэ бүгэдые арад зон ба­лайшье дуратайгаар хүлеэн абаагүй. Танай һанамжа хайшаа бэ?

- Хүндэхэн саг боложо байна. Дэлхэйн полити­ка хараад үзэхэдэ, Америкэ болон Баруун Ев­ропын шадалтай шанга гүрэнүүд байна гүб даа. Росси гүрэнэй хүл дээ­рээ бодоходо дурагүй, санкци үүсхэжэ хашана. Гүрэнөө хамгаалхын ту­лада мүнгэ гаргашал­ха саг ерэнэ. Тиигээгүй һаа, хойнотоһоор, һүүл дахаад үлэшэхэбди. Наһанай амаралтада га­раха саг хойшолуулха баатай бологдоо. Энэ хэмжээ үзэн ядадаг зон мүнөө үсөөржэ байна. Энэ хүдэлөөн нам бо­лоо. НДС-эй нэмэгдэхые хүнүүд баһал дуратайга­ар хүлеэн абаа бэшэ. Яаба хээбэшье, тулиһан зон­до гүрэнһөө туһаламжа үзүүлэгдэжэл байха.

- Хори аймагай за­саг даргаар хоёр бол­зорто ябаат гэжэ мэ­дэнэбди. Байгша ондо түрэл аймагтнай байгуулагдаһаар 95 жэ­лэйнгээ ойн баяр тэм­дэглээ.

- Нэн түрүүн наһатай зоноо, эрхим ажалша­даа хүндэлөөбди. Ай­магай хүндэтэ эрхэтэн гэһэн үндэр нэрэ нюта­гай түрүү зондо олгуу­лагдаа. Хориин соёлой һалбарида горитой ху­битаяа оруулһан, 20-ёод жэлдэ соёлой таһагые хүтэлбэрилһэн Бата Да­лаевич Цыдыпов, хиза­ар ороноо шэнжэлэгшэ багша Татьяна Филип­повна Гармаева, Тохо­рюугтын багша Нина Дабаевна Цырендоржи­ева, Дээдэ-Тайлсын ажа­хын экономист Николай Георгиевич Миронов, 40 жэлдэ Хориин ойн ажа­хын захирал ябаһан Зи­наида Леонтьевна Кор­накова гэгшэд «Хориин аймагай хүндэтэ эрхэ­тэн» гэһэн нэрэ зэргэдэ дэбжүүлэгдээ. Амаршал­наб!

- Түгэсхэлдөө Шэнэ жэлэй амаршалга бай­ха гү?

- Заатагүй. Буряад Уласай Арадай Хуралай, “Ниитэ нэгэн Росси” на­май Буряадай таһагай болон өөрынгөө зүгһөө буухаа байһан Шэнэ жэлээр бүгэдэ зониие амаршалнаб. Бүхы хэ­рэгтнай бүтэсэтэй байг!