​​«Тагнуулшан» гэжэ таагүйгөөр тамалаа

Зүүн гарһаа: «Даурия» компани байгуулһан хүбүүд - Кокорич Михаил, Иванов Сергей

Олзын хэрэг эрхилэг­шэ Михаил Кокорич хорёод наһандаа алта мүнгөөрөө саятан болоо. Арба гаран бэеэ даанги олзотой хамжаануудые байгуулаа, тэрэ­нэй тоодо мантан аралжаанай дэлгүүр-сүлжээнүүдые, спутнико­ва компани гэхэ мэтые бии болгоо. Харин дүшэ наһа хүрэжэ, юундэ һая олзын хэрэг эхилжэ байгаа эрхилэгшэдэй тоодо орохо акселератор (хүн түрэлтэндэ аша үрэтэй хубиин хэрэг дэмжэгшэдэй газар) руу нүүбэб? Юундэ Калифорни­до һуурижан тогтооб гэхэ мэтын һонин мэдээнүүдые уншагша оло­ной анхаралда дурадхахамнай. Тус найруулгануудаараа үргэн Буряа­даймнай Ага, Хэжэнгэ нютагууда­ар хүмүүжэн гараһан, сансар аша­глаха хубиин компани байгуулһан үетэн хүбүүдэй һонинуудые хөөрэхэмнай.

“Замбуулинай” олзын хэрэг эрхилэгшын харгыгаар яагаад дабшааб?

- Тиимэ бэлээр бүхы хэрэгшни бүтөөгүй бэзэ. Өөрынгөө түүхэ хөөрыш даа. Минии мэдэхын түрүүшын мүнгэеэ гадаадаһаа аралжаа оруулжа, бараа даалгажа, тоосоо хэжэ олоһон байнаш. Энэш­ни юун байгааб?

- Би Сибирьтэ эхилээб. 2008 он болотор Новосибирскын хажууда­хи Академгородогто ажамидарааб. Россиин һурагшад соо физикээр олимпиада шүүһэнэй ашаар эрдэм­тэн Лаврентьевэй нэрэмжэтэ фи­зико-математическа һургуулиин урилга тогтоон, Новосибирск ерээб. Тэрэниие түгэсөөд, Новосибирскын дээдэ һургуулиин физикын факуль­тет орооб. 3-дахи курсын һүүлдэ үетэнэйнгөө жэшээгээр һургуулияа орхижо, олзын хэрэг эрхилжэ эхилэ­эб. Ажалшадай бүлгэм байгуулаад, гэрэй оройнуудые хушаабди, үбэл саһанһаа сэбэрлээбди, юуб даа най­маалдаг байгаабди. Зуниинь polaroid аппарадаар һургуулиин хүүгэдые бу­улгадаг байгааб. Тиигэжэ хоолойгоо тэжээхэ арга олдогшо бэлэй.

Түрүүшымни компани “Даури” гэжэ нэрэтэй байгаа. Гидродина­микын дээдэ һургуулида ажалла­хадаа, тэһэлэлгын зүйлнүүдтэ ха­баатай байгааб, тиимэһээ газарай уурхай малтаашадта тэһэлэлгын ажалнуудтань туһалдаг байгаабди. Энэмнай онсоор саашаа хүгжэжэ, тэһэлхы хэрэгсэлнүүдэй наймаан ба дам саашаа дамжуулга боложо хүгжөө. 90-ээд онуудай хүйхэр саг­та бодото мүнгөөр тоосохо гээшэ хэсүү хэрэг һэн. Түлбэри боложо, зайн гал, орооһон, оёдолой оньһото түхеэрэлнүүд гэхэ мэтын юумэнүүд орогшо һэн.

- Шамда аймшагтай байгаагүй гү? 20-ёод наһатай хүбүүн ябаа ха юмши.

- Айдаһам хүрэгшэгүй һэн. Мүнөө хаа-яа һанахадаш, үнэхөөрөөшье элдэб хүйхэрнүүдээр ушарагша бэ­лэйб. Гэрэй оёорто хүлюулшөөд хэб­тэхэ саг байгша һэн.

- Үү, тиимэ гү? Ямар шалтагаа­наар?

- Нэгэ дахин хариин компаниһаа ябаха гэхэдэм, табиха дурагүй хүбүүд ба тэдэнэй тала баряашад тиилдээ.

- Ши тамиршан байгааш?

- Хүлеэтэй байхадаа яахаш теэд. Хоёр хухархай хабһаар гара­салдааб.

- Иигэжэ гарасалдаад, саашадаа өөрынгөө хэрэгээ бүтээхэеэ ябаа гүш?

- Тэдэн саашадаа юу хэхэеэ ойл­гожо ядаад байгаа. Үнинэй хэрэг, һананашьегүйб. Тэдэнтэй хожомынь уулзааб, сухалшье хүрөөгүй, холодо­об, мартааб.

- Анха түрүүн ехэ мүнгэтэй бо­лоод, саашаа яажа хүгжөөбши?

- Мүнгэтэй болоходоо, гаргашалха дуран хүрөө бэзэ – эбхэн арьбидхахаа, дам саашаа хүгжэхөө һанааб. Но­восибирскын Академгородогһоо ха­даа, хүмүүжэмэ жэшээ һайтай, үлүү һайхан эд эдлэхэ гэжэ хэнтэг һанаан үгы байһан. Шэнын маягай түмэр хүлэг гү, али гадаада уласта гэр ба­раа түхеэрхэ арга байгаа. Теэд тол­гоймни оёортошье иимэ бодол бии болоогүй. Нэгэ тээшээ нэтэрэнгүй, олон янзын хэрэг эрхилээд туршааб, харин олонхинь урагшагүйдөө.

- Наймаан руу юундэ ябаа? Нэгэ эхеэр “Уютерра” бии болгоһон хүн гэжэ мэдээжэ болоош.

- Энэмнай 2000-аад онуудай эхин байгаа һааб даа, 1998 оной мэдээжэ үйлэ хэрэгүүдэй удаа (ород мүнгэнэй сэнгээ ехээр бууралга) гадаада ба­раа солилго хүгжэжэ захалаа. Ти­ихэдэ би түргэн ойлгооб, аралжаа наймаан ехэ олзотой ба ерээдүйтэй. Жэжэхэн эдэй дэлгүүр нээгээб, тэ­рэмнай һүүлэй һүүлдэ “Уютерра” болоо. Наймаанай талмай хүгжэжэл байгаа - Сбербанк урьһаламжаяа ехэ улам болгожо, хүрэнгэ оруулагшад һонирхожо байгаа. 2008 ондо 30-аад дэлгүүр Сибирьтэ, Ураалда, Волгын араар нээгээбди. 2008 оной үйлэ хэрэгүүд (ород мүнгэнэй сэнгээ да­хинаа буурахада) маниие баһа нэгэ бага дорьбоогоо. Арад зоной арга хосороо, манай бараан хүндэ хэрэг­тэй эдэй түрүүшын һуури эзэлхэеэ болёо. Тиимэ һэн тула 2008 ондо бидэ һүүлэй жэлнүүдтэ тулалсадаг компанитай - Липецкын дэлгүүрэй сүлжээнтэй нэгэдэхэ гэжэ шиидээб­ди, энээнһээ боложо, Москва зөөхэ баатай болооб. Түрүүшын ехэ дүй дүршэл эндэл абааб.

- Түрүүшын сая олзолходоо, хэды наһатай байгааш?

- Һанахань хэсүү лэ. 22-23-тай­дам минии компаниин данса­да сая түхэриг байһан байха. Ехэ обёорогшогүйб. Мүнгэн ерэжэ, яба­жал сула байгша. Ашаглагдажа бай­гаа эд бараан сула эрьелдэжэ байха. Хэрэгтэй болоболнь, хэдыш мүнгэ гаргаха аргатай байгааб, зүгөөр юу­нэй түлөө? Түрүүшын шэнэ Volvo түхэлэй үмсын авто-унаа 2000 һайса гаран ондо абаагшаб.

- Дээрмэшэд һүүлдэ үгы болоо гү? 2000-аад оноор һуухань һуугаа, алуулхань алуулаа гү? Хайшаа энэ сэмүүн сагай хөөһэн үгы болооб?

- Нэгэ үедэ олзогүй болошоо. За­саг шанга болоо, засаг сахяашад өөһэдөө олзо харууһалжа захалаа. Зарим дээрмэшэд олзынгоо хэрэгээ хуулита ёһоор ябуулжа эхилээ. Ти­ихэдээ ажаябуулгаа хуулиин талаар нарин гэгшээр ябуулаа бэзэб. Эгээн һүрхэй журамтай үнэн алдартанай шажантан - хэрээһэлһэн еврей шуу. Тэрээн мэтэ үсэгэлдэрэй дээрмэшэн улам наряар хуули сахяа бэзэ.

- Һүүлдэнь юун болооб, тэрэнээ наймаалааш?

- 2009-2010 ондо наймаанһаа яба­ха саг ерээ гэжэ батаар шиидээб. Тэрэнэй һүүлдэ өөрынгөө хубияа най­маалааб.

- Ямар сэнгээр?

-Ехэ бэшэ, харин һанаандам таа­рама мүнгэн бусаа.

- Хэлэжэ үгыш, юундэ шамда Сколково хэрэгтэй бэ?

-Нэгэл шалтаг ааб даа. Москва руу би хүдөөлиг хүмүүжүүлгэтэй хүн ерээ ха юмбиб.

Кокорич Михаил найруулгатаяа

Михаил Кокорич 1976 ондо Ага тосхондо түрөө. Дунда һургуулияа Новосибирскын гүрэнэй дээдэ һургуулида оршодог физикын таһагые түгэсөөд, тэндээл физик гэжэ дээдын мэр­гэжэл абаа. 2003 ондо Стэнфордын Олзо эрхилгын һургуули түгэсөөд, жэл боложо, Новосибирскын экономико болон хүтэлбэриин дээдэ һургуули дүүргээ. 2010 ондо «Сколково» гэһэн бизнес һургуулида һуража гараа. Хорёод жэлдэ олзын замаар ябажа, хори гаран хамжаануудые байгуулаа, тэдэнэй тоодо - “Даурия”, аралжаанай “Уютерра”сүлжээн. Тэдэнһээ гад­на “Техносила”, “Ilim Timber Industry”компанинуудые хүтэлөө.

2012 ондо “Даурия” компани байгуулаад, замбуулин руу он­госодо хабсарһан спутнигуудые эльгээхэ хүсэлтэй болоо. Ро­скосмостой суг ажаллажа байһанаа, хоёр жэлэй удаа харил­саагаа таһалаа. 2015 ондо Кокорич тус компанида хубияа худалдаа.

2012 ондо Америкын Холбоото Штадууд руу зөөгөө, тэндэ 2017 ондо «Momentus Space» гэжэ шэнэ компани байгуулаа. Тус компанинь замбуулин руу эд бараа шэрэхэ ба замбуулин­дахи логистика найруулха зорилготой юм.

Михаил Кокоричой https://www.facebook.com/mkokorich хуудаһанһаа гэрэл зурагууд

thebell.io Елизавета Осетинскаягай хөөрэлдөө Баяр ШИРАПОВ буряадшалба

(Үргэлжэлэлынь удаадахи дугаарта).