​«Сагаалган – 2019. Һэргээгдэһэн түүхэ»

Улаан-Үдэ хотын Матвей Хангаловай нэрэмжэ­тэ Буряадай түүхын музей соо “Сагаалган-2019. Һэргээгдэһэн түүхэ” гэһэн түсэлөөр хэмжээ ябу­улга январиин 31-дэ боложо үнгэрөө. Тус хэмжэ­эндэ Буряад Уласай соёлой сайд Соёлма Дагаева, Буряад Уласай Толгойлогшын ба Засагай газарай захиргаанай хүтэлбэриин эрхэтэнэй олониитэ хүгжөөлгын талаар орлогшо Михаил Харитонов, Буряад Уласай Үндэһэтэнэй музейн захирал Татьяна Бороноева ба олон айлшад ха­баадабад.

Музейн фойе соо энэ хэмжээ ябуулгын эхиндэ аман зохёолой “Амар сайн” бүлгэм бууһан айлшадые угтамжын гоё һайхан дууга­ар, сагаан эдеэнэй дээжээр ба хадагуудаар угтан зол­гобо. Тус хэмжээ ябуулгын хүтэлбэрилэгшэ сугларһан айлшадые ерэжэ байһан Сагаан һарын һайндэрөөр амаршалжа, музейн хэдэн таһалгануудта хубааран, энэ хэмжээ ябуулга үнгэргэгдэхэ байһыень мэдүүлжэ, айлша­дые дүтөөр танилсахыень уриба.

Түүхын эрдэмэй канди­дат Снежана Цыпилова уг гарбалай удха шэнжэлэгшэ, зохёогшо Галина Мададаева хоёр хайшан гээд уг гарбал зохёохоб, ямар удха шанар­тайб гэжэ танилсуулаа.

Айлшадай тон ехэ анхарал монгол уран бэшэлгын (кал­лиграфиин) багша, искус­ствоведениин доктор, уран зурааша, Монголой “Титим Арт” гэһэн үмсын академиин хүтэлбэрилэгшэ Эрдэнэхуя­гийн Ариунболд татаба. Эндэ сугларагшад ехэ багагүй энэ ажалаар һонирхоо, бултанда мастер-класс харуулагдаа. Ариунболд багшаһаа иигэ­жэ асуубаб: “ Хэр олон зон һонирхожо, танай энэ Улаан-Үдэ хотодо эмхидхэжэ нээһэн хэшээлнүүдтэтнай ябана гээшэб?” Тиихэдэм: “Яһала олон зон хуушан монгол бэ­шэгээр һонирхоно, иланга­яа залуушуул хэшээлнүүдтэ ерэнэ, өөрынгөө нэрэшье бэшэжэ һураха һэмди гэлсэ­дэг байна. Минии һанахада, монголшье, буряадшье, ямаршье яһатан өөрынгөө түүхээр һонирхохо, түрэл хэлэеэ мартангүй, ёһо зан­шалаа сахижа ябаха ёһотой ха юм. Тиимэ һэн тула, эдэ бүгэдэндэ бидэ өөһэдөө нэн түрүүн һуража, ерээдүйн за­луу халаандаа жэшээ харуу­лан ябаха байгаабди” ,- гэжэ харюусаба.

Аман зохёолой бүлгэм “Амар сайн” урданай ёһо зан­шалай гуримаар яагаад хори буряадай түрэ үнгэрдэг байһан бэ гэжэ танилсуулаа. Тиихэдээ эндэ басагата та­лын ёһо баримталан, буряад арадайнгаа хубсаһантай, ха­дамда гаража байһан басага­най үһэ гүрэлгэ, эдеэ ундан хүрэтэр бултыень хабаадагшадта һонирхолтойгоор ха­руулжа, хөөрэжэ үгөө.

Тиихэдэ энэ үдэр айлша­дые ВСГУТУ-гай гүн ухаа­най кафедрын багша Оюна Доржигушаева буряад ара­дайнгаа түүхэтэй танилсуу­лаа. Мүн энэ музейн эрдэмэй ажалтан Евдокия Логачева буряад арадай нааданууд­тай танилсуулаа, яагаад ша­гайнуудые шэдэжэ, зурхай харадаг тухай хөөрөө. Эндэ булта сугларагшад өөрынгөө ерээдүйгөө мэдэхэ гэжэ һонирхожо, ээлжээндэ зогсо­жо, зурхай зуруулба.

Сагаалганай һайндэрые угтуулан, музейн ажалшад һонирхолтой иимэ хэмжээ ябуулга үнгэргөө. Суглараг­шад музейн фойе соо булта бэе бэеэ һайндэрөөр амар­шалаад, гэрэл зурагуудаа бу­улгуулжа тараа.

Любовь Цыбеновагай гэрэл зураг