​​Бар хүсэтэй басагадай урилдаан

Үнгэрһэн долоон хоногой эсэстэ Улаан-Үдэдэ эхэнэрнүүдэй дунда сүлөөтэ барилдаага­ар Ородой чемпионат үндэр хэмжээндэ болоһон байна. Буряадай тамиршад зургаан медаль абажа, харагшадаа баярлуулаа. Стальвира Оршуш болон Нина Менкенова гэг­шэд илалта туйлажа, бүри ехэ баяр спортдо дуратайшуулда асараа.

Буряад Уласта эхэнэрнүүдэй дунда барил­даагаар иимэ томо мүрысөөн түрүүшынхиеэ болоно бэшэ. Үшөө 2004 ба 2008 онуудта Ородой чемпионат Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдөө бэлэй. Тиигэжэ 10 гаран жэл соо Буряадай харагшад Ородой эгээл суутай, урдаа ха­раха барилдааша басагадые хараагүй бай­гаа бшуу. Тиимэһээ мүрысөө эмхидхэгшэд ехэ оролдолго гаргажа, үндэр хэмжээндэ мүрысөө үнгэргэхэеэ шармайгаа. Хэгдэһэн ехэ ажалые Ородой барилдаанай федера­циин юрэнхылэгшын 1-дэхи орлогшо Омар Муртузалиев оло дахин үндэрөөр сэгнээ. Мүн тиихэдэ олон тамиршад энээн тухай мэдүүлнэ. Олонхи тамиршадай хэлэһээр, иимэ олон харагшадай урда тэдэ үшөө нэгэ­шье барилдажа үзөөгүй ябаа.

Нээлгын баяр ёһолол

Харюусалгатай мүрысөөн

Нээлгын баяр ёһололой эхиндэ Улаан-Үдэдэ бууһан айлшадай һонирхол татамаар багахан тоглолто харуулагдаа. Хатарай, дуу­най ашаар Буряад Уласай бүхы ёһо заншал, байра байдал дамжуулагдаа гэхэдэ, алдуу болохогүй.

Бүхы сугларагшадые Буряад Уласай Тол­гойлогшо Алексей Цыденов, Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов болон бусад хүндэтэ айлшад амаршалаа.

- Буряадтамнай барилдаан эгээл ду­ратай спортын зүйл дэмы болоногүй. Эхэнэрнүүдэй барилдаа харахаа залаар дүүрэн сугларһан арад зон энээниие гэршэл­нэ. Тиимэһээ барилдааша хүбүүд, басагадаа­раа буряад угсаатан хэзээдэшье омогорхожо ябадаг, һүлдыень дээшэнь үргэг, - гэжэ Алек­сей Цыденов хүсэн үреэгээ.

Буряадай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павловай хэлэһээр, тус хэмжээ ябуулга ехэ харюусалгатай, удха шанар ехэ­тэй гээшэ.

- Буряадта үндэһэ яһатадай хэдэн спортын зүйлнүүд хүгжэжэ байдаг. Тэ­дээн сооһоо барилдаан бүгэдэндэ эгээл һайшаагдаһан зүйл гээшэ. Тиимэһээ манай уласай дэбисхэрһээ олон мэдээжэ барилда­ашад урган гараа. Мүнөөдэрэй мүрысөөндэ шэнэ нэрэнүүд нээгдэхэ бэзэ, - гэжэ Влади­мир Павлов онсолон хэлэһэн байна.

Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов амаршална

Ородой барилдаанай федерациин юрэн­хылэгшын 1-дэхи орлогшо Омар Муртузали­евай тэмдэглэһээр, Ородой барилдаашадта 2019 он ехэ харюусалгатай жэл гээшэ.

- Мүнөө жэлдэ Европын чемпионат, Ев­ропын нааданууд болон дэлхэйн чемпионат болохоор хараалагдана. Эдэ мүрысөөнүүдтэ бүхы шадалаа харуулжа, һайн дүнгүүдые туйлаха гэжэ тамиршаднай оролдохо бэзэ гээд найдагдана. Дэлхэйн чемпионадта эгэ­эл эрхимүүд ошохо гэжэ хэлэхэ байнаб. Юуб гэхэдэ, Астанада болохо энэ мүрысөөндэ Олимпиин наадануудта хабаадаха путёвко­нууд тараагдаха. Тиимэһээ Улаан-Үдын хи­бэс дээрэ болоһон тулалдаанууд ехэ удхатай. Ямараар, хайшан гээд басагад барилданаб, энээнһээ саашанхи харгынь дулдыдаха, - гэжэ Омар Муртузалиев мэдүүлнэ.

Омар Муртузалиев Баярай бэшэг Цыденжап Гулгеновтэ барюулна

Тус мүрысөөндэ мэдээжэ тамиршан Ха­биб Нурмагомедовэй аба айлшаар буужа, олон тоото харагшадые баярлуулаа. Абдул­манап Нурмагомедов Буряадай спортдо ду­ратайшуулда баярые мэдүүлхэеэ ерээб гэжэ абаһаар лэ хэлээ.

- Манай гэр бүлые, илангаяа Хабиб хүбүүнэймнай хүндэ байдалда ороод байха­да, һайхан үгөөрөө, һанаа сэдьхэлээрээ олон буряадууд дэмжэһэн байна. Энэ ушараар бултанда баяраа мэдүүлнэб, - гэжэ тайзан дээрэһээ Абдулманап Нурмагомедов хэлээ.

Энэ үдэр Баярай бэшэгүүд Ородой барил­даанай федерациин талаһаа эхэнэрнүүдэй барилдаа хүгжөөжэ байһан хүн зондо барю­улагдаа. Эдэ хэд бэ гэбэл, спортын габьяата мастер Сергей Замбалов, һая 80 наһанайнгаа ой тэмдэглэһэн мэдээжэ һоригшо Виктор Баймеев, эхэнэрнүүдэй барилдаа Буряадта эхи табигшадай нэгэн Цыденжап Гулгенов, Ородой суглуулагдамал командын һоригшо Андрей Бузин болон Олимпиин наадануудта хүрэл медальда хүртэгшэ Любовь Волосова гэгшэд болоно.

Стальвира Оршушой ээлжээтэ амжалта

Ородой чемпионадта 30 можо, хизаарай 135 хүн хабаадахаа ерээ. Буряад орониие 20 хүн түлөөлһэн байна. Түрүүшын үдэр фи­налда гарагшад 120 гаран тэмсээнэй удаа элирүүлэгдээ. Шанга тулалдаануудай удаа Буряадай басагад зургаан медаль абаһан байна. Эгээл ехэ амжалтануудые Стальвира Оршуш болон Нина Менкенова гэгшэд туй­лаа. Тэдэ Ородой чемпионой үндэр нэрэ зэр­гэдэ хүртөө.

Стальвира Оршуш суг уулзаһан барилдаашанай хүл бата бэхеэр баринхай

“Номто” гэһэн спортын бүлгэмэй тамир­шан Стальвира Оршуш һайхан барилдаа харуулжа, гурбан мянга гаран сугларагша­дые баярлуулаа. Түрүүшын гурбан уулзал­га тэрэ 10:0 гэһэн тоотойгоор илажа гараа. Финальна уулзалгада Екатерина Полещук гэгшые 8:4 гэһэн тоотойгоор шүүһэн байна. Иигэжэ Стальвира Оршуш гурбадахияа удаа дараалан чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэһэн байна.

- Болгоомжотойгоор барилдааб. Юун­дэб гэхэдэ, январь һарада Красноярск хо­тодо болоһон уласхоорондын мүрысөөндэ үбдэгөө гэмтээгээб. Мүнөө болотор тэ­рэмни мэдэрэгдэнэ. Энээнһээ боложо, энэ мүрысөөндэ һайнаар бэлдээгүйб, - гэжэ Стальвира абаһаар лэ хэлэнэ.

- Энэ мүрысөөндэ ши бултаниие бэлээр шүүжэ гарааш гэжэ олон хүн хэлсэнэ. Энэ зүб гү? - гэжэ асуубаб.

- Үгы ааб даа. Булта басагад энэл мүрысөөндэ амжалтатайгаар хабаадахын түлөө тон ехэ һорилго хэжэ, хэды хүлһөө ад­хаа гээшэб. Эдэниие шүүхын түлөө тон ехэ оролдолго гаргааб. Финалда ехэ хүндэ бай­гаа, - гэжэ Стальвира Оршуш харюусаба.

Нина Менкеновагай түрүүшын амжалта

Хальмаг шуһатай Нина Менкенова най­ман жэлэй саада тээ Улаан-Үдэ ерэжэ, Юлия Бумбошкинагай ударидалга доро һорилго хэжэ эхилээ. Һүүлэй хэдэн жэлдэ тэрэ ехэ амжалтануудые туйлана. 2018 ондо 23 наһа хүрөөдүй тамиршадай дунда Европын чем­пион болоһон намтартай. Хэды тиигэбэшье ехэшүүлэй дунда Ородой чемпионат үшөө шүүгээгүй байшоо. Нинын түрүүшын ам­жалта Улаан-Үдэдэ болоһон мүрысөөндэ туйлагдаһаниинь һайшаалтай.

Түрүүшын шатаһаа эхилээд, Нина Менке­нова дүрбэн уулзалгада түрүү зэргэдэ ябаа. Финалда Марина Симонянай нюргыень шо­ройдуулжа, туше дээрэ хэбтүүлээ.

Нина Менкенова Буряадай Толгойлогшодо алтан медаляа барюулаа

Шан барюулгын баяр ёһололой үедэ олоной гайхалда алтан медаляа тэрэ Буряадай Тол­гойлогшо Алексей Цыденовтэ зүүлгэжэрхёо.

- Түрүү һуури эзэлбэл, түрэл уласайн­гаа Толгойлогшодо медаляа үгэхэбди гэжэ һоригшотоёо хэлсээбди. Юуб гэхэдэ, энэ үдэр Алексей Самбуевич түрэһэн үдэрөө тэмдэглэнэ, - гэжэ Нина Менкенова баяр­тайгаар хөөрэнэ. – Буряад орон намда ехэ юумэ үгөө - түрэл болошонхой. Тиимэһээ хүндэтэ харагшадаа баясуулха гэжэ оролдо­об. Барилдаанда иимэ олон хүнэй ябахыень түрүүшынхиеэ харанаб. Бултанда һайниие хүсэхэ байнаб.

Мүнгэн медальтай Анна Щербакова

Самбо барилдаагаар дэлхэйн чемпион Анна Щербакова сүлөөтэ барилдаагаар бэеэ һорижо эхилхэдэнь, олон хүн ехэ гайхаһан байна. Хэды тиигэбэшье удангүй тэрэ хибэс дээрэ амжалтануудые туйлажа эхилээ.

Январь һарада Красноярскда болоһон “Гран-при Иван Ярыгин” гэһэн уласхоорон­дын мүрысөөндэ хоёрдохи һуури эзэлжэ, Анна Буряадай спортдо дуратайшуулые ехэ­тэ баярлуулаа һэн. Тиихэдэнь барилдаанай мэргэжэлтэд баһа гайхаһан байна. Зарима­шуул оройдоол нэгэ үдэрэй амжалта гэжэ хэлсээ. Иимэ бодомжонуудай буруу байһые Анна Щербакова тус мүрысөөндэ баталаа.

Анна Щербакова (дээрэнь) илалта туйлаа

Мүрысөөнэй түрүүшын уулзалгада Анна Щербакова Ульяна Тукуреноватай дахинаа уулзаа. Красноярскда туйлаһан амжалтаа Щербакова дахинаа дабтаа. Удаань тэрэ фи­налда орожо шадаад, Анжела Фоменко гэг­шэтэй барилдажа шүүгдээ.

Анна хадаа Красноярскда январь соо ээ­мэеэ гэмтээгээ бэлэй. Мүнөөшье болотор эмнэлгэ хүүлэжэ байна. Хэды тиигэбэшье тус мүрысөөндэ заал һаа хабаадаабди, - гэжэ һоригшо Юлия Бумбошкина хөөрэнэ.

Стальвира Оршушые Алексей Цыденов амаршална

Буряадые чуваш басагад түлөөлнэ

Хэдэн жэлэй саада тээ Буряадай спорт­до дуратайшуулые нэгэ һонирхолтой ушар гайхуулаа бэлэй. Юуб гэхэдэ, бүхэроссиин мүрысөөнүүдтэ Чуваш Уласай басагад Бу­ряадай түлөө барилдажа эхилээ һэн. Яа­хаяа тэдэ манай түлөө барилданаб, үшөө Буряадай мүнгэ һалгаажа байха? Иимэрхүү хэлсээнүүд хүн зоной дунда тараа һэн.

Вероника Чумикова, Мария Кузнецова болон Евгения Захарченко гэгшэдые Буряа­дай харагшад өөрынгөө нюдөөр үнинэй ха­раха һанаатай байгаа. Буряад орондо ганса Вероника Чумикова ерэжэ шадаа. Ушар гэхэ­дэ, нүгөө хоёрынь мартын 7-8-ай үдэрнүүдтэ Сербидэ болоһон Европын чемпионадта хабаадаһан байна. 23 наһа хүрөөдүй тамир­шадай дунда Мария түрүүлжэ гараа, мүн Евгения тэндэ хоёрдохи һуури эзэлээ. Тии­хэдэнь Ородой суглуулагдамал командын һоригшод Ородой чемпионадһаа тэдэниие сүлөөлөө.

Вероника Чумикова тус мүрысөөндэ гурбан уулзалга үнгэргөө. Раджана Цынгу­ева болон Алена Сангадиева хоёрые тэрэ шүүгээд, финалда ороһон байна. Татарста­най Светлана Липатова эндэ түрүүлжэ, Бу­ряадай чуваш басагые хоёрдохи һуурида үлээгөө.

Вероника Чумикова шүүжэ гараа

Гурбадахи һууриин аза талаан

Буряадай хоёр басагад гурбадахи һуури эзэлһэн байна. Эдэ хэд бэ гэбэл, Ульяна Ту­куренова болон Алена Сангадиева гэгшэд болоно.

Энэ мүрысөөндэ Ульяна ехэ аза талаан­тай байба гэжэ хэлэхээр. Юуб гэхэдэ, хоёрдо­хи үдэртэнь тэрэ нэгэшье дахин хибэс дээрэ гараагүй. Тэрээнтэй уулзаха Любовь Овча­рова болон Кристина Тамразян гэгшэд гэм­тээбди гэжэ мэдүүлээ.

Алена Сангадиева хадаа дүрбэн уулзал­гада оройдоол нэгэ дахин шүүгдэшөө. Хэды тиигэбэшье гурбадахи һуури эзэлһэндээ ба­яртай байһанаа абаһаар лэ тэмдэглээ.

Вероника Чумиковае яашье илажа шаданагүйб, гурбадахияа шүүгдэбэб. Би өөрөө ехэшүүлэй дунда гурбадахи жэлээ Ородой чемпионадта хабааданаб. Мүнөө жэл эгээл ехэ амжалтаяа туйлабаб, - гэжэ Алена Сангадиева хөөрэнэ.

Тус мүрысөөндэ табадахи һууринуудые Раджана Цынгуева болон Ирина Ологоно­ва гэгшэд эзэлээ. Дэлхэйн чемпионадуудта дүрбэ дахин хоёрдохи һуури эзэлһэн Ирина Ологонова гэмтээһэн үбдэгөө эдэгээнгүй, хибэс дээрэ гараһан байна.

Ирина Ологонова барилдана

Ольга Хорошавцева (Красноярска хиза­ар), Надежда Соколова (Новгородско можо), Наталья Федосеева (Кемеровын можо), Ха­нум Велиева (Красноярска хизаар), Татьяна Колесникова (Москва) болон Наталья Воро­бьева (Санкт-Петербург) гэгшэд өөр өөрын шэгнүүртэ Ородой чемпионуудай нэрэ зэргэнүүдтэ хүртөө.

Олимпиин абарга Наталья Воробьева

Мүрысөөнэй хибэс дээрэ спортын хоёр габьяата мастер, уласхоорондын классай 18 мастер гараа. 2012 оной Олимпиин наадану­удай чемпион, Эрхүү можын Тулун хотоһоо уг гарбалтай Наталья Воробьёва эгээл суу­тай тамиршан байгаа гээд хэлэлтэй.

Анна ОГОРОДНИГОЙ гэрэл зурагууд