​​Джарун Хашорай субаргада бүгэдэ буряад хандибаа үргөө

Аграфена Баирова (зогсоно)

Дүрбэн зүг, найман хизаар руу һайн һайханиие түхөөһэн Джарун Хашорай субаргын 100 жэлэй ойдо зорюулагдаһан нигүүлэсхы сэдьхэлэй марафоной хоёрдохи шата мартын 19-дэ Улаан-Үдэ хотодо үнгэргэгдэбэ.

Эндэ сугларһан мүнгэнэй хэмжээн – 1 сая 848 мянган түхэриг.

Хэжэнгээрхид бүхы арадаа нэгэдүүлхэ

Энэ дэмбэрэлтэ хэрэгтэ хубитаяа оруулха гэжэ Буряадай гүрэнэй филармонёор дүүрэн зон, илангаяа Хэжэнгэһээ гарбалтан суглараа. Үндэр наһатай һүзэгтэн олоор ерээ гэжэ тэмдэглэмээр. Арадай Хуралай һунгамал, Хэжэнгын Булаг тоонтотой Батор Цыбиков эндэ хүгшэн эжынгээ сасуутан нүхэдтэй уулзажа, мэндэеэ хэлэлсэжэ байна һэн. Буряад хубсаһатай үхи хүүгэдээ дахуулаад, бүхы гэр бүлөөрөөшье ерэһэн хүнүүд үсөөн бэшэ байгаа.

Хэмжээ ябуулга Хэжэнгын дасанай ламанарай уншалгаар эхилээ. Удаань Бандида хамба лама Дамба Аюшеев тайзан дээрэ уригдажа, эб хамта ехэ хэрэг бүтээхэеэ ерэһэн зондо хандан, дулаахан үгэнүүдые хэлээ.

“Джарун Хашорай субарга табан тээшээ таһараад байһан Хэжэнгын буряадуудые нэгэдүүлээ, эбтэй болгоо. Би өөрынгөө нюдөөр харааб. Тиимэһээ Хэжэнгын зониие эблэрүүлээ хадаа, бүхы буряадуудые нэгэдүүлхэ. Юундэб гэхэдэ, бидэ олон ондоо угтайбди, 50-яад янзаар дуугарнабди. Заримдаа бэе бэеэ ойлгодогшьегүйбди. Харин мүнөө Джарун Хашорай субаргын ашаар Хэжэнгын буряадууд нэгэдэжэ, бүхы Буряадаа эблэрүүлхэ”, - гэжэ гүрэнэймнай Буддын шажантанай заншалта Сангхын толгойлогшо онсолон тэмдэглээ.

Пенсиһээ ехэ мүнгэ нөөсэлхэ шадалтай

Марафон үдэшын 6 сагта эхилээ. Зүгөөр хүн зон 5-һаа хойшо филармони руу субажа, хандибаа оруулжа захалаа юм. Тиин 18 саг 40 минутын байдалаар 664 мянган 500 түхэриг, 1 хашараг, 2 хонин ороод байгаа. Энэ мүнгэнэй 200 мянганиинь Аграфена Баировна Баировагай хубита гээшэ.

Мүнөө жэл 90 наһаяа угтахаяа байһан үндэр наһатан Хэжэнгэ аймагай Шанаа нютагай юм. Бүхы наһаараа Бүхэроссиин нюдэ муутай зоной бүлгэмдэ хүдэлһэн намтартай. Мүнөө Улаан-Үдэ хотодо аша басагандаа - Дора Батуевнада ажаһууна.

“Абга эгэшэмнай нигүүлэсхы сэдьхэлэй марафон болохонь гэжэ дуулахадаа, бэеэрээ ошожо хабаадахаяа һананаб, намайе абаашажа үгэгты гээ. Харин 200 мянган түхэриг хандиб үргэхэнь гэжэ ойлгоошьегүйбди. Эндэл ерээд, таанадтай адли мэдэбэбди”, - гэжэ өөрөөшье гайхашаһан Дора Батуевна хэлэнэ һэн.

Олонхи хүнүүд наһатайл болоходоо, һүзэглэжэ эхилдэг гээшэ. Зүблэлтэ гүрэндэ ажаһууһамнай гаража ерэнэ гүб даа. Харин Аграфена Баировна комсомолшье ябахадаа, бурханһаа холодоогүй: эхэ эсэгэнь, түрэл гаралынь ехэ һүзэгтэй бэлэй. Эсэгэнь лама санаартанай хэрэгсэлнүүдые дархалдаг байһан, абгань Хэжэнгэдэ субарга бүтээһэн. Тиин буддын шажанай һургаалаар хүмүүжүүлэгдэһэн үндэр наһатан гансашье мүнөө хандиб үргөө бэшэ, энэ-тэрэ юумэнэй болоходо, шадалайнгаа зэргээр заал һаа үргэл хэдэг заншалтай.

“Энэ 200 мянган түхэриг 8 жэл соо суглуулааб. Зорюута өөһэдынгөө, Хэжэнгын, лама санаартанай хэрэгтэ шэглүүлхэеэ нөөсэлөөб. Илангаяа Джарун Хашорай субарга бодхоолсоһон Балдандоржодо бүрилшье һаа аргагүйб: нэгэ нютагайбди, эхэ эсэгэтэйм ябалсадаг байһан, манайхиниие арбан хурган шэнгеэр мэдэхэ һааб даа, - гэжэ Аграфена Баировна хэлээ. – Би нэгэл басагатай байһамби. Хөөрхэймни, наһа дүүрэшоо. Тиин мүнөө ганса бэе үлэнхэй хадаа, аха дүүнэрэйнгээ үхибүүдэй, үри хүүгэдэйнь түлөө харгыень сэбэрлэнэб. Эдэмни намайгаа һайханаар харадаг даа, үргэмжэ һайтайб. Урдаһаамни дуугарха хүн байхагүй. Эдэмни намдаа юунһээшье сэнтэй. Джарун Хашорайнгаа субаргын 100 жэл һайханаар угтажа, бүхы Буряаднай һайн байг лэ даа”.

Аграфена Баировна һайханаар хүгшэрэнхэй: сэлмэг шарайтай, ухаан һонор, хүл хүнгэн, сарюун зандаа. Энэ зун Хэжэнгэеэ ошожо, Буурал баабайдаа мүргэхэ һанаатай юм.

Буянта хэрэгтэ - бүгэдөөрэн

Хэмжээ ябуулгада ноёд һайд олоороо хабаадаа гэжэ тэмдэглэлтэй. Арадай Хуралай һунгамалнууд Валерий Доржиев, Цырен-Даша Доржиев, Аркадий Цыбиков, Галан Гунзынов, Баир Жамбалов, Батор Цыбиков, элүүрые хамгаалгын сайд Дамбинима Самбуев, Улаан-Үдын авиазаводой захиргаанай хэрэгэй хүтэлбэрилэгшэ Андрей Чирков гэгшэд баһал хубитаяа оруулаа.

Арадай Хуралай Түрүүлэгшын орлогшо Цырен-Даша Доржиевай онсолһоор, буряад зон һандаржа, эбдэржэ байһан юумэ заабол заһадаг, өөдэнь татадаг заншалтай, зүблэлтэ үедэшье субаргануудые һэмээхэн сагаададаг, заһабарилдаг байһан юм. Цырен-Даша Эрдынеевич хэжэнгээрхидэй иимэ олоор суглараад, эбтэйгээр, эдэбхитэйгээр хэрэгээ бүтээжэ байһандань һайниие хүргэн, хамта юушье бүтээжэ шадахабди гэжэ онсолоо.

Буряад Уласай Олониитын танхимай Түрүүлэгшэ Баир Бальжиров үгэ хэлэхэдээ, олон жэлдэ Хэжэнгын дасанай шэрээтэ байһан Цыван ламхай Фёдоровой Джарун Хашорай субаргые шэнээр мүндэлүүлхэ хэрэгтэ ехэхэн хубитаяа оруулһыень һануулаад, аха дүүнэрэйнгээ гэрбүлэнүүдэй зүгһөө хандибаа үргөө.

“Полином” компаниин юрэнхызахирал Чимит Бальжинимаев гэрбүлынгөө зүгһөө баһал хубитаяаоруулаа. Марафоной түрүүшын шатын Хэжэнгэдэ болоходонь, нютагааошожо шадаагүй һэн тула иишээ зорижо ерэһэн байна.

Хэмжээ ябуулгада ехэнхидээХэжэнгэһээ гарбалтай зон суглараа гэжэ дуулгаа һэмди. Гэбэшьедэлхэй дээрэхи оройдоол хоёр субаргын нэгэн болодог, гүрэн соогооори ганса байһан Джарун Хашорайсубаргын һэльбэн шэнэлэлгэдэ Буряад ороноймнай бүхы нютагуудай һүзэгтэнэй хубитаяа оруулжабайһаниинь һайшаалтай. Жэшээнь, “Бест Плюс” компаниин захирал, Түнхэнһөө гарбалтай ВячеславБайминовһаа 400 мянган түхэригэйсертификат ороһон байна.

Буряадай багшанарай колледжын буряад хэлэ ба үндэһэн соёлойфакультедэй 3-дахи курсын оюутанВенера Надмитова Зэдэ аймагай Борьёо нютагайшье һаа, баһал зорижоерээ бшуу.

“Би эндэ гансаараа бэшэб. Бүхыбүлгэмнай мүнгэ суглуулаад, хабаадажа байна. Манай факультедэйдекан Баярма Бастуевна Лхасаранова, багшамнай Надежда Бадмаевна Дондокова бидэниие дахуулаадерээ. 4-дэхи курсымнай оюутад эндэхамһалсана, дуулана, хатарна, шүлэгхэлэнэ”, - гэжэ Венера хэлээ.

Марафоной түгэсхэлдэ Хэжэнгын дасанай шэрээтэ Гармажабламхай Жамбалов, аймагай засагдарга Геннадий Лхасаранов, “Хэжэнгэ” эблэлэй түрүүлэгшэ, Буряадайүндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадай захирал Булат Шойнжоновсугларагшадта баяр баясхаланаамэдүүлээ.

Анна Огороднигой гэрэл зураг