Табан жэлэй саада тээ Санкт-Петербургын Мариинска театрта хүдэлхэ урилгада хүртэhэн Аюна Базаргуруева, тиихэдэ Чайковскиин нэрэмжэтэ уласхоорондын конкурсын Гран-при шанда хүртэгшэ Ганбаатар Ариунбаатар, Москвагай Станиславскын-Немирович-Данченкыннэрэмжэтэ академическэ хүгжэмтэ театрай гол дуушан Чингис Аюшеев - Буряадай оперын одото дуушад Улаан-Yдэдэ суг хамта нэгэ тайзан дээрэ гараба. Джузеппе Вердиин «Бал-маскарад» гэhэн оперо Гомбожап Цыдынжаповай нэрэмжэтэ оперо болон баледэй театрта апрелиин эхиндэ дахяад табигдаһан байгаа.
2017 ондо «Бал-маскарад» гэhэн оперо Россиин арадай артист Юрий Лаптев манай театрта найруулан табиhан байна. Удаань хэдэн хотонуудаар энэ зүжэг амжалтатайгаар харуулагдажа, 2019 ондо театрай зохёохы бүлэг Буряад Уласай Гүрэнэй шанда хуртэhэн. Оперын абьяастан шанга хоолойнгоо уян зөөлэниие тодоруулан, гүнзэгы эгшэг аялгын үнгэ бүриие сээжын оёорhоо сулөөтэйгөөр зэдэлүүлхэhээ гадуур, уранаар наадаха болоно. Эдэ бүгэдые урдаа хараха артистнууднай гүйсэд дүүрэнөөр харуулаа гээд,Аюна Базаргуруевагай багша, Россиин габьяата зүжэгшэн Виктория Базароватэмдэглэнэ.
- Энэ оперо хэдэн дахин шагнаhан байнаб, намартаашье харааб. Мүнөөдэрэй энэ зүжэгэй состав аргагүй шанга байгаа, хоолойнуудынь ехэ hайн. Шабияа хаража байхадаа, ехэ баяртайб, тайзан дээрэ «наран гаража» байhан мэтэ…Аюнын наадаhан Амелиин парти ехэ хүндэ. Дуушамнай ехэ ургаа, – гээд Виктория Базарова хэлэнэ. – Буряадаймнай бэрхэ дуушад нютагаа ерэжэ, бэлигээ харуулжа байхадань ехэ омогорхомоор. Дэлхэйн хэмжээнэй театрнуудта бусад яhатанhаа дутуугуй, булюу гоёор наадажа байхадань гоё даа.
Буряадай габьяата зүжэгшэн Чингис Аюшиев Москвада үнинэй хүдэлнэ, Улаан-Үдэ ерэжэ, «Бал-маскарад» зүжэгтэ түрүүшынхиеэ наадаба. “Суута итальян дуушан Лучано Паваротти «Бал-маскарад» оперодо аргагуй дуратай байhан, тиин энэ Густавай роль ехэ уранаар наададаг байгаа” гэжэ Чингис Аюшиев тэмдэглэнэ. Тиимэhээ Лучано Павароттиин наада жэшээтэ болгон, энэ роль Москвагай дуушан уран гоёор Буряадай тайзан дээрэ гүйсэдхөө.
Мариинска театрай гол дуушан Ганбаатарын Ариунбаатар үнгэрэгшэ hарада Буряадай оперо болон баледэй театртай холбоо барисаагаа дахяад hэргээн тогтоожо, «Бал-маскарадта» Анкарстрем графай роль наадаа. Сэдьхэл соонь түрэhэн дулаахан мэдэрэлээ Ариунбаатар хубаалдажа, «маша ехэ баяртайб!» гэжэ хэлээ.
Харагшадай зүрхэ сэдьхэлдэ үндэр ехэ мэдэрэл, омогорхол түрүүлдэг Аюна Базаргуруева хүн зоной анхарал ехэ татаа, «Бал-маскарадай» гол роль Амелиин дүрэ наадажа, харагшадай халуун альга ташалганда хүртэhэн байна. Үсөөн үгэтэйшье hаа, ехэл даруу номгохон зангаараа олоной дура татадаг Аюна ехын газарай ехэрхүү шэнжэ шарайгуй, тэрэл зандаханаа, уринаар миhэрэн нютагайнгаа зондо баяраа мэдүүлээ. «Гэртээ ерээд, сугтаа табан жэл соо хүдэлжэ байhан артистнуудтаяа нэгэ тайзан дээрэ гаража наадахадаа, ехэ баяртайб», - гэжэ тэмдэглээ.
Аюна Базаргуруева 2004 ондо Петр Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй колледж дүүргэhэн, багшань – Буряадай оперын мэдээжэ дуушан, багша Виктория Базарова болоно. Энэ жэлэй эхиндэ багшынгаа ойн баярта Аюна ерэжэ, Виктория Базаровагай hургаhан шабинартай хамта ехэ концерт наада Улаан-Yдэдэ харуулhан байна. Багша hурагша хоёр хоорондоо аргагүй нягта дүтын харилсаатай, Виктория Жамьяндоржиевна эдирхэн оюутан басагые угтан абажа, оперын дуушанай онсо бэлигтэ hургаhан габьяатай.
Нэгэ үедэ hургуулияа хаяхамни гэхэдэм: «Бү үбэштээрэ, дуушан болохош!» - гэжэ Виктория Жамьяндоржиевна хэлээ hэн. Эхин үедэ үнэхөөрөөл олон юумэ ойлгохогүй,hурахада хүндэ һэн, залхуурхашье сагууд байгдаа - тамиршан мэтэ бэеэ шанга баряад, үдэр бүри hорилго хэжэ, саг соонь бүхы партинуудаа сээжэлдэжэ үрдихэ хэрэгтэй, олон дирижернуудтай харилсажа, элдэб яhатанай дуушадтай хүдэлхын тула хэлэ мэдэхэ ёһотой, - гээд Аюна Базаргуруева зохёохы замайнгаа юрэнхы ажаглалтануудые тайлбарилна.
Глинкын нэрэмжэтэ Новосибирскын консерватори дүүргээд, Санкт-Петербургын консерваториин вокальна таhагта hуража гараhан Аюна Базаргуруева 2009 онhоо Буряадай оперо болон баледэй театрта хүдэлжэ эхилээ. Р.Вагнерай «Летучий голландец», П. Чайковскиин «Иоланта», Ж. Бизегэй «Кармен», Д. Перголезиин «Служанка-госпожа» гэhэн олон бусад оперын зүжэгүүдтэ наадаhан байна.
Түрэл театртаа хүдэлжэ байхадаа, уласхоорондын хэмжээнэй олон конкурснуудта хабаадажа, 2010 ондо Галина Вишневская нэрэмжэтэ вокалистнуудай конкурсын дипломант болоhон, Байгалай уласхоорондын конкурсдо лауреадай нэрэ зэргэдэ хүртөө, 2012 ондо Монголой суута Ц.Пурэвдоржын нэрэмжэтэ шангай дуунай урилдаанда шалгарhан байна. Тэрэл жэлдээ Минск хотодо уласхоорондын конкурсдо лауреат болоо. 2014 ондо Мариинска театрта «Аида» гэhэн зүжэгтэ гол парти гүйсэдхэжэ, ехэ hайн сэгнэлтэдэ хүртэhэн гээшэ. Мариинска театрай ахамад дирижер, уран hайханай хүтэлбэрилэгшэ Валерий Гергиев Буряадай дуушаниие онсо тэмдэглэжэ, удангүй Мариинска театрай залуу дуушадай академида уриhан байна. Тэрэ гэhээр табан жэл үнгэрөө.
- Мариинска театр ехэ гоё байнал даа, би ехэ баяртайб, дуулахадаа түрэл арадаа hанажа, буряадаа үргэжэ ябанаб гэжэ ходо hанажа ябадагби, - гээд Аюна Базаргуруева хэлэнэ.
Түрэл арадайнгаа тэнюун түни абари зан, дэлгэр сэдьхэл гэршэлэн, Арюна Базаргуруева зохёохы замдаа энэ ехэ харюусалгатай мэдэрэлдэ абтанхай ажалаа амжалтатайгаар ябуулжа байхадань омогорхомоор.
Ешигма Цыбенова