Үнгэрһэн зуун жэлэй дайн байлдаануудта хэды олон сэрэгшэд һураггүйгөөр үгы болооб? Агуу Илалтын туйлагдаһаар 74 жэл үнгэрбэшье, байлдаанай талмайнуудта алдалан унаһан сэрэгшэдые бэдэрэлгын ажал үргэлжэлһөөр.
Буряадаймнай бэдэрэлгын “Рысь”отрядай гэшүүд ехэнхидээ эдиршүүл юм. Тиибэшье Владимир Валерьянович Ефимов түрүүтэй аха гэшүүдэйнгээ ударидалгаар ажалаа бэрхээр ябуулна. Тэрэ тоодо сэтгүүлшэн Владимир Жаров бүхы ажалыень олондо дамжуулан харуулна ха юм. Тэдэнэр гансашье Росси гүрэн соогуураа үнгэрһэн байлдаануудай бэшэ, мүн Буряадай сэрэгшэдэй Халхын-Голой дайнда хабаадаһан газарнуудаар бэдэрэлгэ хэжэ, һураггүйгөөр үгы гүүлэһэн хэдэн сэрэгшэдые элирүүлһэн габьяатай.
Отрядай гэшүүд мүнөө Балтиин далайн эрьедэ бэдэрэлгынгээ ажал ябуулна. Тэндэл Агуу Илалтын үдэр угтаа. Энэмнай урда сагһаа Германиин зүүн тээшээ тэгүүлхэ эгээл ехэ бэлэдхэлэй газар - плацдарм байһан гээшэ. Тиимэһээ хэдэн зуун жэл соо шангаар бэхижүүлэгдэһэн хамгаалалтанууд олон. Немец сэрэгшэд дэлхэй дээрэ эгээл ехэ һургуулитай,шанга журамтай гэжэ үнинһөө мэдээжэ. Тиимэһээ хэрэм бүхэнөө үсэдөөр хамгаалаа. Тиибэшье совет сэрэгшэд шанга бэхилэлтэнүүдтэй Пиллау хотые 1945 оной апрелиин 25-да абажа шадаа. Энэ ехэ хэрэмые дайлан абахын түлөө хэды олон сэрэгшэднай ами наһаяа үгөө юм, бү мэдэе! Тэдэнэй дунда Буряадаймнайшье олон сэрэгшэд баатарай үхэлөөр унаһан, олониинь мэдэгдээгүй байһаар.
Хоёр долоон хоногой туршада отрядай гэшүүд жаран сэрэгшэдэй хүүр олоо. Теэд хэд байһанииень элирүүлхэнь хүшэр. 1942 онһоо улаан сэрэгшэдэй медальонуудые болюулжа,сэрэгшын дэбтэр байгуулһан юм. Теэд саарһан эды үни соо байдаггүй, нэгэтээ олдобошье, бэшэгынь уншагдахаяа болишоһон байдаг. Тиимэһээ тусхай шэнжэлэлгэ хэгдэдэг. Тиигээд эндэхи захиргаан хүдөөлүүлхэ шиидхэбэри гаргадаг. “Рысь” отрядай гэшүүн, Кабанскын дунда һургуулиин һурагша Егор Коневой таабай эндэл баатарай үхэлөөр унаһан байгаа. 76 жэл үнгэрһэн хойно Санкт-Петербургын бэдэрэгшэд оложо элирүүлһэн байна.
Совет сэрэгшэдэй Германай фашистнуудые болон Японой миллитаристнуудые дараһан эрэлхэг габьяае мүнөө тоохогүйгөөр харадаг “баруунаархинай” үзэл сурталые манай бэдэрэгшэд гэдэргэнь буруутуулжа, зүб тээшэнь тодоор элирүүлнэ. Энэехэ габьяаень үндэрөөр тэмдэглэхэшухала.
Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хаана, хэзээ үбгэ эсэгэмнай дайлалдааб, ямар шагналнуудта хүртөөб гэжэ мэдэжэ абагты!
Интернет сүлжээнэй ашаар хэрэгтэй бүхы мэдээсэл олохоор бшуу. Урда дугаарта “Память народа” гэжэ сайт дээрэ нэрэ обогоорнь бэдэрэгты гэжэ бэшээ һэмди. Үшөө“Подвиг народа” болон “Люди и награждения” гэжэ сайт бии юм гэжэ дуулганабди. Эндэ сэрэгшэ хаанаһаа албанда татагдааб, хэзээ сэрэгшэ болооб, ямар шагналда хүртөөб, хаана дайлалдааб гэхэ мэтын багаханшье һаа, тон хэрэгтэй мэдээсэл олохот.
Харин “Һураггүйгөөр үгы” гэһэн мэдээсэлтэй болобол, “Мемориал” гэжэ интернет-порталда “Узнать судьбу” гэжэ хандагты.
Тэндэ олоогүй һаа, Хамгаалалгын яаманай гүрэнэй архивта (ЦАМО) хандажа болоно. Харюу удаан ерэдэг. Жэлһээшье үлүү хүлеэгдэхэ. Үшөө нэгэ ушар гэхэдэ, дайнай эхиндэ һураггүйгөөр үгы болоһон сэрэгшэд хоморгондо абтаһан байхадаа болохо. Тиимэһээ немецкэ архивта хандахадатнай болохо.