987
2019 ондо Буряадай дэбисхэртэ ажаһуудаг үсөөн тоото үндэһэн арадуудай эдэй засагай болон ниигэмэй хүгжэлтэдэ 8,7 сая түхэриг һомологдохо.
Тус программаар 27 хэмжээ ябуулга үнгэргэгдэхэ. Эвенк үхибүүдэй һурадаг Баргажан аймагай һургуулида аппаратура, Бабанта аймагай соёлой 3 байшанда үндэһэтэнэй хубсаһа оёхо юм.
Байгша оной июнь һарада Бабанта аймагта хойто зүгэй арадуудай «Больдёр» гэһэн можо хоорондын фестиваль үнгэргэгэдэхэ гэжэ «Осикта» ансамблиин хүтэлбэрилэгшэ Лидия Новикова хэлэбэ.
- Тус хэмжээ ябуулгада Үбэр Байгалай хизаарай, Эрхүү можын, Саха (Яхад) уласай түлөөлэгшэд хабаадаха гэжэ түсэблэгдэнэ. Мүнөө бэлэдхэлэй ажал эршэтэй ябуулагдана, - гэжэ «Осикта» ансамблиин хүтэлбэрилэгшэ онсолбо.
Тиихэдэ үндэһэн арадуудай хүгжэлтэдэ һомологдоһон мүнгөөр Захаамин аймагай Мэлэ нютагта эвенк хэлэнэй танхим, үндэһэн һайндэрнүүдые эмхидхэхэ шүтөөнэй газар байгуулагдаха. Хурамхаан аймагта мал үдхэдэг гэр бүлэнүүдэй буусануудта худаг малтаха, үндэһэн арадай хэмжээ ябуулга үнгэргэхэ, эвенк арадай аман зохёолой суглуулбари бэлдэхэ хэрэгтэ тус мүнгэн шэглүүлэгдэхэ. Муя болон Аха аймагуудта үсөөн тоото үндэһэн арадуудай түлөөлэгшэд үндэһэтэнэй һайндэрнүүд, хэмжээ ябуулгануудта хабаадахаар түсэблэнэ. Тиихэдэ Аха аймагта хэлэнэй талаар зунай лагерь эмхидхэхэ, һоёд арадай үндэһэн хубсаһа оёхо, һоёд хэлэнэй словарь бэлдэхэ, Хойто зүгэй, Сибириин, Алас Дурнын тойрогой үсөөн тоото арадуудай хуралдаа үнгэргэхэ гэжэ түсэблэнэ. Хойто Байгалай аймагта онгосонуудые худалдажа абаха, эвенкнүүдэй хүүгэдэй «Синильга» түбтэ тонног хэрэгсэлнүүдые абаха, «ЮКТЭ» гэһэн газар зүйн музейдэ оёдолой машинануудые абаха түсэбтэй.
- Буряад уласта 2010 ондо ажаһуугшадай тоо бүридхэһэн мэдээсэлээр, 6,5 мянган һоёдууд болон эвенкнүүд ажаһууна. Үсөөн тоото үндэһэн арадуудай ёһо заншалаа сахин ябаха арга олгохо гээшэ бидэндэ ехэ удха шанартай. Ажаһуугшадай эдэбхитэй ажаябуулга болон гүрэнэй дэмжэлтын ашаар улас дотор үндэһэн арадуудай һайндэрнүүд, һестивальнууд эмхидхэгдэнэ, - гэжэ Буряад уласай эдэй засагай сайд Александр Бардалеев хэлэбэ.
2017 онһоо бэелүүлэгдэжэ эхилһэн «Гүрэнэй үндэһэтэнэй бодолго бэелүүлгэ» гэһэн гүрэнэй программын хэмжээндэ тэдхэмжэ үзүүлэгдэнэ гээд тэмдэглэлтэй.
Анна Огороднигой гэрэл зураг
