​​Хүлеэжэл, хүлеэжэл һуудагби...

Энэ дэлхэй дээрэ эхэ болохо гээшэмнай эгээл ехэ жар­гал. Үнжэгэн зөөлэхэн үhэтэй, хоншуухан үнэртэй нялха нарай үхибүүнэй аялга дууниинь гэрээр дүүрэн зэдэлжэ, баяр жаргалаар оршон тойрониие бадаруулна...

Бааюу, бааюу, бааюухай,

Баабайн хүбүүн хүнжэлдөө,

Бааюу, бааюу бааюухай,

Бай, бай, бай, бай…

Арбагархан гарнуудаа арбайлгаад, амшайтараа урдаһаам энеэнэ. Амин голһоомни таһаран гараһан эр­дэни зэндэмэним, энэ дэлхэй шэмэглэн түрэһэн минии үри...

Наашаа, наашаа, наашаа,

Наашаа эжыдээ гэшхэлээ,

Саашаа, саашаа, саашаа,

Саашаа абадаа алхалаа!

Түрүүшын алхамууд... Хүбүүмни хүлдэ ороо. Хүрьһэтэ газар дээрээ хүлөөрөө гэшхэлээ.

“А”, “Б”, нэгэн, хоёр... Нэмэ­хэ, хороохо... Хамар дээрэм­най хүлһэн. Хурганууднай шалана. Эжынгээ хормойдо тархяа нэнгээд, эрхэлхэеэл hанана хаш. Тэсэ, хүбүүмни, тэсэ. Эрхэхэн хүбүүмни, тэсэ. Эрдэм бэлиг гээшэ – эрхим һургаал юм даа.

Пус-пас... Бари, сохи! Бүмбэгэ ниидэнэ урагша хой­шоо. Волейбол, баскетбол, футбол... Урилдаан, барил­даан, дуун, хатар... Ялас гэмэ амжалтанууд, һургуулиин түрүүшын президент... Басагад гоёор миһэрээд, хүбүүнэйм сэдьхэл хүдэлгэнэ гү? Ерэдэг юм даа, дуран... Эгээл түрүүшын дуран...

Улаан-Үдэ хотын хүдөө ажахын академи. Үндэр сэхэ бэетэй, үргэн томо сээжэтэй, хүнхинэһэн бүдүүн хоолой­той, урин дулаан харасатай дээдэ һургуулиин оюутан. Аба эжын омогорхол. Угаа дамжуулха үримнай.

Россиин гимн. Присяга. «Би, ..., Росси гүрэнэй эрхэ­тэн...» Эсэгэ ороноо хамгаал­ха - эрэ хүнэй уялга юм даа, эрын соло эдлэжэ, эсэгын нэрэ нэрлүүлжэ бусаарай!...

Үбэлэй янгинама хүйтэндэ үүдыемнай сэлижэ, оёоргүй гүнзэгы уйдхар гашуудал манда ороо hэн. «Шали... Чеченской… Довожу до вашего сведения …стар­ший стрелок-пулеметчик… погиб при исполнении». Зу­рагар жаахан саарhан дээрэ гал дүлөөр бэшэһэн мэтэ тэрэ үгэнүүд, гарнуудыемни шатаажа хаяад, хорото мо­гойдол хобхорон тэндэhээ hүрэлдөөд, аюулай хүйтэн hабарнуудаар хүнды сээжы­емни хамха татажа, хахара шуулан ороод, сохилжо бай­гаа улаан зүрхыемни ходоро татажа, хара шорой дээрэ ха­яжархёо hэн. Дайда дэлхэйм­най гансата хооhон, харан­хы, хүйтэн болошоhондол үзэгдөө hэн. Дүлии балай, һохорнууд, хооһон торхонууд, аба бидэ хоёр абяашье гаража шадахаяа болишооб­ди. Хажуу тээһээ харахада, амиды хүнүүд, харин – хооhон торхонууд.

Теэд дэлхэймнай эрьелдэ­жэл байгаа hэн.

«Юундэ?!», «Яаhандаа?», «Юунэй түлөө?» гэhэн асуу­далнууд толгойем тоншоно. Гуниг уйдхарай манан соо зүнгөө төөрижэ зүдэрнэб.

Намарай ольбондо, наб­ша сэсэгэй шарлан, хагдаран унаха хаһада зэлэ татан нии­дэжэ, ганганалдан ябаһан ая­най шубуудые хаража, зүрхэ сэдьхэл хүмэрихэ... Ганганан дуулаһан аялга дуунһаань юм гү...

Альган дээрээ тэнжээһэн

Абал эжы хоёрни...

Хүбүүмни эдээхэн шубуудай аялгаар гунигай дуу манда дамжуулан аялба гээ­шэ гү?

Аалихан урдаһан гор­хоной эрьедэ зогсоходом, эгээл һүүлшынхиеэ хэлэ­жэ үрдеэгүй хүбүүнэймни үгэнүүдые дамжуулан шэбэнэһэн мэтэ: «Эжым­ни, хүлисөөрэйт. Абамни, хүлисөөрэйт. Эрхим баатар­лигаар ябааб. Бууса тоон­тоёо бусажа шадаагүйдэм хүлисөөрэйт...»

Хаа-яахан гэрэйнгээ эбэр­тэ һуужа байтараа, нюдэнүүдни эжэлүүдгүй хорёогой үүдэн тээшэ ябашаха... Уха­ан бодолоороо мэдэржэшье байгаа һаа, зүрхэ сэдьхэлни хүлгэжэ: «гэнтэ үүдэн «түрд» гэжэ нээгдээд, энэ дэлхэй дээрэ эгээл танилхан, энэ дэл­хэй дээрэ эгээл хайратайхан хүбүүнэймни алхамууд зэ­дэлнэ аа гү» гэжэ хүлеэжэл, хүлеэжэл һуудагби...

«Буурал үһэтэй таабай, төөдэй боложо ябагты» гэжэ үреэхэдээ, ехэл гүнзэгы уд­хатайгаар үреэдэг байна даа, буряад араднай. Бэриингээ шара улаахан сайень hорожо, бамбагар хөөрхэн ашаяа үбэртэлэн hууха аргагүй байhандаа гэмшэнэб. Хүнэй хуби заяан гэжэ иимэл юм гү?! Баяр жаргалай хажу­уда уйдхар гашуудал хоёр хүтэрэлдэн ябадаг ха юм даа. Энээхэн наhандаа эхэ эсэгэ­нэр үри хүүгэдтэеэ бү хахасаг лэ! Үри хүүгэд гээшэмнай – үлзы жаргал юм даа... Эхэ эсэ­гэ бүхэн үлзы жаргал эдлэн, үнэр баян ябахань болтогой даа...

Долгорма ДОЛГОРЖАПОВА