​​Хэбэрэг эрэшүүл

Олохон эхэнэрнүүдэй һанамжаар, эрэ хүн гээшэ хүгшэртэрөө үхибүүн мэтэ байхаһаа гадна хайрлаха сэдьхэлгүй юм. Саанаһаа тиимэ табилантай. Хүүгэдыешье хараад үзэхэдэ, басагад ехэнхидээ томоотой, журамтай, ухаатай, энхэргэн байдаг. Харин хүбүүдэй диилэнхи хубинь юумэ үдьхэлхэ, нэрэ һурагүй тоншохо, тулхабаагүйгөөр аашалхаһаа эхилээд, хэниие сохихомниб гэжэ ходо һанажа ябадаг шэнги. Тад ондоонууд. Мүн басагадай бүхэ голтой, хүбүүдэй хэбэрэг хадань, эхэнэрнүүд бүһэтэйшүүлэй һүр һүлдэ үргэхэ ёһотой гэдэг хаш. Хоёр жэшээ хараябди.

Табан хүүгэдтэй дунда наһанай гэр бүлэ. Эхэнэрынь бэри боложо, хадамуудайнгаа богоһо алхажа ороһоор лэ, барлаг болошоһон. Хадамуудынь хүбүүгээ эрэ шэнгеэр хүмүүжүүлээгүй аад, залуу бэриеэ буряад ёһоор һайсахан лэ һургаа. Тиин мүнөө тэрэнь нүхэртөө хазагай үгэ хэлэдэггүй, эдеэнэйнгээ дээжээр хүндэлдэг, эхэ эсэгыень түрэһэн басаганһаань һайханаар харадаг. Залхуу үбгэнһөө мүнгэ нэхэнгүй, өөрөө тохиитороо хэдэн ажалда ябадаг. Гэртээ ерэхэдээшье, нэгэ амар һуудаггүй. Гүйдэл дундаа хамагаа хэжэрхидэг.

Харин үбгэниинь амаараа гаратараа эдеэлээд, дура зоргон соогоо унтаад, һамгаяа, үхибүүдээ һуумгашаа зараад, одоол хүнэй хороо бусалхаар голиижо хэбтэдэг. Үшөө тиихэдэ гэмэргэн байхаһаа гадна өөрөө мүртэй юм шэнги юумэ ходо голосогоохо. Оролдожо шанаһан эдеэеньшье эдихын ехээр эдижэрхёод, садаха тээшээ дабһаниинь бага гү, али амтагүй гэжэрхихэ. Ехэ һонин хүн даа. Хайрлаха сэдьхэл гэжэ үгы, мүн хэнэй үгэһэн һэшхэл байхаб даа. Энэ барһанаймни хүзүүн дээрэ табан хүүгэдни, эжы абамни, мүн өөрөөшье хоёр хүлөө һанжуулаад һуушанхайб гэжэ охорхон ухаандаа ойлгоногүй. Магад, өөрынгөө амарые хаража, ойлгоошогүй болоно. Үгышье һаа, эрэ хүн гээшэ эхэнэрые дарлаха ёһотой гэжэ түрэлхидынь хүмүүжүүлээ.

Иимэ ушарта эрэ хүнэй һүр һүлдэ үргэһэнэй хэрэг бии юм гү? Хяа хэрэлдээд, ана-мана бололсоод байгаа һаань, сэгнэхэл һэн даа гэжэ һанагдана. Хүнэй абяагүй байха бүри зарим зон үлүү гарашадаг, энэмни намдал адли хүн гэжэ ойлгохоёошье болишодог ха юм. Харин өөртөө амаралта үгэжэ, эхэ эсэгэтэйнь хэдэн үдэрөөр хаяад ябашоо һаань, хэниинь эдеэгээ шанаха хаб? Һамган бэшэб гэдэг хүбүүниинь гү, али иимээр хүмүүжүүлһэн эхэнь гү?

Хоёр хүүгэдтэй залуу айлайхи. Энэ гэр бүлэдэ үбгэн һамган хоёр һууряараа һэлгэлдэшэнхэй гэжэ һанахаар. Эхэнэрынь гэр бүлэеэ хангадаг, бүһэтэй нүхэртөө үнэтэй бэлэгүүдые хэдэг. Эрэнь нүхэдэйнгөө хажууда һүрхэй болохо гэжэ, үльгэршэн шэнгеэр гоёор хөөрөөд лэ, гэр бараандаа һамганайнгаа ама харашоод һууха. Эрын нэрэ зүүхэһээ бэшэ саашаа юушьегүй.

Үбгэниинь үнэтэй гоё машинын хойноһоо унаагүй ябадаг. Хирэ-хирэ болоод лэ, унаагаа һэлгэжэ байгша. “Яатараа энээнээ эрхэлүүлнэш?” – гэжэ нэгэтэ асуухадамни, һанаа алдаад: “Дуратайень үгөөгүй һааш, жаа үхибүүн шэнгеэр бархирхал”, - гэжэ харюусаа.

Багахан хүбүүд дэлгүүр соо эжы абадаа эрхэлэн, заримдаа бархирхаараа айлгажа, нааданхай машина эригшэ гүб даа. Тон тэрээн шэнгеэр нүхэрынь аашалдаг хаш. “Машина абажа үгэ! Абаагүй һааш, эндэһээ холо болохогүйб!” – гээд, дуратай унаагайнгаа хажууда заахан хүбүүнһээ өөрэгүйгөөр дэбхэржэ байдаг юм.

Бархирхаһаа наагуур гоё унаа абхуулжа, хүнэй нюдэндэ урагшатай, баян, ёһотой эрэ шэнги хүндэтэй ябана гээшэ. Зарим бүһэтэйшүүлэй һүр һүлдэ иигээдшье үргэгдэдэг байна.