​ТОБШОХОНООР, ТОДО ХЭЛЭЭР

Элбэг Зандраевай шүлэгүүдэй номтой та­нилсалга дулаахан оршондо үнгэрөө.

Элбэгэй бэшэһэн шүлэгүүд ехэ һонин. Япон арадай хокку гэһэн маягаар бэшээ­тэй гэжэшье хэлэхээр. Орёо бэшэ, юрын үгөөр найруула­атай. Теэдшье шүлэгүүдэйнь удха гүнзэгы. Буряад уран зохёолдо ехэ гүнзэгы уд­хатай юумэ хэлэхэ гэбэл, хэдэн орёо, юрын зоной, илангаяа оршон үеын за­луушуулай ойлгохошьегүй үгэнүүдээр зураглагдадаг. Бидэ мүнөө хайшан гэжэ залуушуулые буряад хэлэ­эр, буряад уран зохёолоор һонирхуулхабибди гэжэ ехэ­тэ бодомжолнобди. Энэ асуудалдамнай Элбэг Зандраев өөрынгөө шүлэгүүдээр ха­рюу үгэбэ бэшэ гү?

Шэнэ номой танилсалга­да яһала олон зон суглараа: залуушуулшье, нютагаар­хидшье, уран шүлэгөөр һонирходогшье зон бай­гаа. Эгээл эхиндэнь Элбэг түрэһэн эжыдээ - Цыбег­мит Цыденешиевнада, бу­ряад хэлэнэйнгээ багша Намжилма Сампиловнада гүнзэгы сэдьхэлһээ халу­ун баярые хүргэбэ. Элбэг хадаа буряад хэлэ оройдо­ол 6-дахи анги хүрэтэрөө шудалһан байна. Тэрэ гэһээр, буряад хэлэнэй бэ­шэгэй дүримдэ һураагүй. Гэбэшье түрэлхи хэлэндээ түшэглэжэ, шүлэг бэшэжэ байһандань, урматай даа.

Энэ үдэшэдэ Элбэгэй зохёоһон дуунууд зэдэ­лээ. Өөрөөшье шүлэгүүдээ уншажа үгөө, дуугаашье дуулаа. Буряад Уласай Үндэһэтэнэй номой сан за­луу шүлэгшэнтэй хани ба­рисаатай байна. Номой сангай зууршалгаар Элбэг Крымдэ үнгэрһэн бэлиг­тэй залуушуулай “Таврида” гэһэн фестивальда хабаа­даа. 2018 ондо Буряад Ула­сай Гүрэнэй шангай лауреат болоо бэлэй. 2016, 2018 ону­удта үнгэрһэн Бүгэдэ Буряа­дай уласхоорондын “Алтар­гана” нааданда хабаадажа, I һуури эзэлһэн байна.

Элбэг номоо “Гоёор бэ­шээтэй” гэжэ нэрлэхэдээ, мүнөө үеын залуушуулай һанал, бодол харуулна. Бидэ Зүблэлтэ сагай үедэ хүмүүжүүлэгдэһэн хадаа хэ­зээдэшье өөрынгөө юумэ гоё гэхэгүй, гоё гэжэ һанаашье һаа, муухай гэхэ, юумэнһээ айха, аягүйрхэхэбди. Харин мүнөө сагай хүнүүд ондоо бодолтой, өөрын харасатай, һанамжатай ха юм даа.

- Би түрүүн шүлэг бэшэ­хэдээ, рифмэдэ оруулдаг һэмби, зүгөөр шүлэгүүдни худал шэнги болодог һэн. Залуушуул ойлгохогүй. Ти­ихэдэнь сэдьхэлһээ гараһан мүрнүүдые тэрэ шэгтэнь юрын үгөөр бэшэдэг боло­об. Ондоо залуу шүлэгшэд намһаа шүлэг яажа бэшэ­хэб гэжэ асуухадань, рифмэ хэрэггүй гэжэ хэлэдэгби, - гэжэ Элбэг намда хэлээ бэ­лэй.

Гэхэ зуура, шүлэг зохёохо өөрын онсо гурим, ёһо бай­гаал аабза. Теэд мүнөө үеын залуушуулда тэрэ хэрэгтэй ха гү? Ямар шүлэг уншахаб гэжэ залуушуул өөһэдөөл мэдэхэ ха юм.

Буряадаймнай суута поэт Дулгар Доржиева Элбэгэй шүлэгүүдые уншаад, шэн­жэлэл хэхэдээ, иигэжэ тэм­дэглээ:

- Үсөөхэншье үгэнүүдээр бэшээтэй шүлэгүүд соонь ямар ехэ үйлэ, удха зураглаг­дана гээшэб. Элбэг сааша­даа зүжэг бэшээ һаа, ураг­шатайл драматург болохол хаш.

Багшын ажалай вете­ран, уран шүлэгшэн Нина Артугаева ехэтэ баясажа: «Мүнөө сагта буряадаараа шүлэг бэшэдэг залуушуул байгаа хадаа, түрэлхи хэ­лэнэймнай байдал найдам­тай гарта орохол ха», - гэжэ мэдүүлбэ.

Гэрэл зураг: Yндэhэтэнэй номой сан