​ТҮРЭЛ ҺУРГУУЛИМНАЙ АЙЛШАДАА ХҮЛЕЭНЭ

hургуулиин хүтэлбэрилэгшэ Эрдыниев Очир Багазиевич hурагшадаараа. 1937 он

Июниин 28-да Хурам­хаан аймагай Элhэнэй hургуулиин багшанар, hурагшад, эндэһээ ажабайдалайнгаа үргэн замда гараһан олон тоото дүүргэгшэд, мүн нютагай зон түрэл hургуулиингаа 95 жэлэй ал­дарта ой тэмдэглэхэнь.

Түүхэнь баян даа

Һургуулиимнай ажабайдал бүхы гүрэнэймнай түүхэтэй, анханай болон мүнөө үеын амжалтануудтай нягта холбоотой юм. Граждан дайнай дүүрэмсээр, гүрэндэмнай хаа-хаанагүй hургуулинууд нээгдэжэ, ба­гашуулые номдо hургаха ху­ули абтаhан бэлэй.

1923 ондо байгуулагдаһан Барханай сомоной газар дээ­рэ хүдэлжэ байһан Галтайн эхин шатын hургуули бүхы сомоной үхибүүдые багтаа­жа hургаха байшаншьегүй, хэрэгсэлнүүдшьегүй, багша­нарааршье хомор һэн. Тиихэ­дэнь Бүгсэхөөн болон Элhэн нютагайхид хамтаржа, Бар­гажан аймагай ревкомдо нютагтаа hургуули нээхэ тухай хандажа, зүбшөөл абаhан байна. Тиин 1924 ондо Элһэндэ Шагдар Бар­даевич Бардаев гэжэ нэгэ багшатай ба элдэб наhанай арбан зургаан hурагшатай хүдөөгэй залуушуулай нии­тэ нэгэн һургуули нээгдэжэ, ажалаа эхилhэн түүхэтэй юм. 95 жэлэй хугасаада һургуулимнай ёһотой эрдэ­мэй гуламта боложо шадаа: үсөөн бэшэ үйлэ хэрэгүүд түүхэдэ бэшэгдээ, илалта­нуудшье туйлагдаа, олон тоото үхибүүдшье эрдэм номдо hуража гараа.

1930 ондо эхин шатын hургуули болгогдоһонһоонь хойшо Очир Багазиевич Эрдыниев, Надежда Гамба­ловна Цыренова, Гуржаб Гармаевич Гармаев, Очир Мухтарович Бухаев, Софья Мужановна Ламуева, Чимит­цо Цыреновна Линхоева, Эр­жима Ринчиновна Цыденова, Анна Эрдыниевна Цырем­пилова, Цыцык Цыреновна Будаева гэжэ багшанар олон жэлдэ хүдэлөө бэлэй.

Һүүлдэ эхин hургуули дүүргэгшэдэй олон болоhон ушарһаа тэрэ үедэ hургуулиин хүтэлбэрилэгшэ байһан Очир Мухтарович Буха­евай ба түрэлхидэй хүсөөр Элhэн нютагта уужам, hаруул шэнэ байшан баригда­жа, 1970 ондо найман жэ­лэй hургуули ажалаа эхилээ. Анги бүхэндэ 30-40 hурагша, харин бүхыдөө 280 гаран үхибүүн hурадаг байhан. 1970-1980 онуудаар Миха­ил Мэндыхенович Доржиев, Эльвира Петровна Цыды­пова, Лидия Бамбариевна Ринчинова, Ирина Очировна Занаева, Дынсыма Дашиев­на Элбекова, Будажаб Ном­шиевна Базарова, Цыпылма Бадмаевна Очирова, Доржи Хэшиктуевич Очиров, Елиза­вета Базаржаповна Очирова, Анна Шагдуровна Раднаева, Цыцык Хоргановна Эрхи­туева, Хэшикто Упанаевич Эрдыниев, Валентина За­ятуевна Петрова, Цыпылма Кондаковна Эрдыниева бо­лон бусад эрдэм ехэтэй, бэ­лигтэй багшанар заагаа.

Хаана түрөөбши, тэндэ­эл туhатайш гэдэгэй ёhоор, түрэл hургуулидаа хүдэлһэн багшанараа нэрлэе. Дайнай ба ажалай ветеран, эхин ангиин багша Очир Мухта­рович Бухаев олон жэлдэ багшалхынгаа хажуугаар hургуулияа урагшатайгаар хүтэлбэрилһэн, hургуулиин шэнэ байшан бодхоолгоһон габьяатай. Эхин ангиин баг­ша Цыцык Цыреновна Бу­даева, ород хэлэнэй багша Лидия Бамбариевна Рин­чинова гэгшэд Россиин га­бьяата багшын нэрэ зэргэдэ хүртөө. Һүүлэй жэлнүүдтэ хими ба биологиин баг­ша Дарима Владимировна Булгутова, буряад хэлэнэй багша Сурена Сангадиевна Арамхиева гэгшэд амжалта­тайгаар түрэл hургуулияа хүтэлбэрилhэн юм.

1981 ондо Элhэнэймнай найман жэлэй hургуули Хурамхаан аймагай дунда hургуулинуудай тоодо оро­бо. Олон залуу багшанар хүдэлхэеэ ерээ ааб даа. Тоо бодолгын багша Эльвира Петровна Цыдыпова буряад хэлэнэй багша Анна Шагду­ровна Раднаева хоёр Буря­ад Уласай габьяата багшын нэрэ зэргэдэ хүртөө. Сергей Дмитриевич Будаев багшын эрдэмэй кандидат болон­хой, мүнөө «Бэлиг» хэблэлэй хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлнэ. Евгения Михайловна Рад­наева Барханай hургуулиин hуралсалай таhагые дааг­шаар хүдэлжэ, амжалтатай­гаар ажалаа ябуулдаг. Эдэ жэлнүүдтэ 390 хүн дунда hургуули дүүргээ.

Һургуулиин багшанар. 2019 он

Бэрхэ шабинар – һургуулиин омогорхол

Һурагшадай үсөөрхэдэ, 2008 ондо Элhэнэй hургуули юрэнхы зэргэтэй болгогдоо бэлэй. Хаагдахагүйнь тула үхибүүдэй тоо олошоруул­хаяа оролдожо, багшанар, hургуулиин ажалшад Баргажанай үншэн үхибүүдэй гэрһээ 10 гаран хүүгэдые абажа хүмүүжүүлээ. Һүүлээрнь тэдэнэй тоо бүри олон болоо hэн. Мүнөө зарима­ниинь колледж болон дээдэ hургуулинуудта hурана, сэ­рэгэй алба хэнэ.

Бэрхэ шабинар алишье сагта hургуулиин омогор­хол болодог. Хэлэ бэшэгэй эрдэмэй кандидат Светлана Байдовна Раднаева, багшын эрдэмэй кандидат Цырена Аюшеевна Санданова, медицинын эрдэмэй кандидат Александр Михайлович До­ржиев, эрхим багшанар - Хэ­шикто Упанаевич Эрдыниев, Василий Цыремпилович Ма­ланов, Баярма Модосоевна Гармаева, Дарима Влади­мировна Булгутова, Сурена Сангадиевна Арамхиева, Лю­бовь Дондуповна Доржиева; бэлигтэй эмшэд - Сергей Цы­ремпилович Маланов, Сан­жидма Мунхоевна Павлова, Эржена Балдуевна Ананду­ева; суута хонишод, малшад - Эренжид Цыреновна Над­митова, Дондоб Ангадаевич Тыхеев, Пальжид Иргунце­евна Урабханова, Екатерина Дашиевна Ринчинова, Александр Дондупович Тыхеев; механизаторнууд - Мунхо Базарович Гармаев, Дамдин Нимаевич Гармаев, Хубунчик Едошкиевич Галсанов, Алек­сандр Едошкиевич Галсанов, Ринчин Хубисхалович До­ржиев, Дугар Балдуевич Ма­ланов, Бурлай Буянтуевич Раднаев; эрхим финансист Сызыма Очировна Ринчи­нова (Ламатханова), худал­даа наймаанай отлични­гууд - Эренжид Балдуевна Эрдыниева, Евдокия Бату­евна Галсанова, Зоя Цырем­пиловна Маланова; соёлой бэрхэ хүдэлмэрилэгшэд - Ба­зар Санхарович Гармаев, Ро­залия Дондуповна Тыхеева, Владимир Очирович Бухаев; медицинын подполковник Василий Цыренович Олмоев, МВД-гэй подполковнигууд - Сыржуня Бадма-Цыреновна Батуева, Бато-Мунхо Хубу­леевич Урбашкиев, Сергей Бадмаевич Банаев; сэрэгэй подполковнигууд - Сангади Урбашкиевич Ламатханов, Очир Гармаевич Цыденов; подполковник, инженер-ис­пытатель Даши Цыренович Олмоев, агаарай сэрэгэй ка­питан Борис Дашиевич Рин­чинов болон бусад. Олон даа, Элhэнэй hургуули дүүргэhэн бэрхэшүүл.

Мүнөө сагта hургуулида 43 хүн hурана. Хүтэлбэрилэгшэ Светлана До­ржиевна Очирова оролдосо ехэтэйгээр ажалаа ябуулжа, багшанарта­яа болон hурагшадтаяа hургуулиингаа нэрые үндэр дээрэ үргэһөөр. Энэ жэлдэ hургуулида ехэ заhабариин ажал хэгдэжэ, hургуули ду­лаан, гоё hайхан болоо.

Хурамхаан аймагай 75 жэ­лэй ба Элһэнэй hургуулиин 95 жэлэй ойнуудта зорюулаг­дажа, жэлэй туршада элдэб янзын хэмжээ ябуулгану­уд hургуулида үнгэргэгдөө. Ажалай ба дайнай Алдар Солын орденто Базар Пир­танович Гармаев ба Даши Бадлуевич Даржаев хоёрто зорюулагдаhан волейболоор уласай 3-дахи мүрысөөндэ хабаадаhан басагадай бүлгэмүүд эндэмнай наадаа. Аймагай эхин ангинуудай «Первые шаги в науку» гэhэн эрдэмэй-практическа конференци үнгэргэгдэжэ, манай hургуулиин шабинар Сыренов Шойнхор, Шори­на Валерия, Очирова Алина, Хартаев Сэргэлэн, Бадмае­ва Соня, Галсанова Лариса гэгшэд түрүү hууринуудые эзэлээ. Теннисээр ба шаш­каар аймагай хэмжээнэй мүрысөөн эмхидхэгдэжэ, Бадмаева Алтана илаа, Цы­ренжапова Аня II hуури эзэ­лээ.

Һургуулиингаа алдар­та ойгоор багшанараа, ажалшадаа, hургуули дүүргэгшэдээ халуунаар амаршалаад, мүнөө үедэ хүдэлжэ байhан ажалшадай зүгhөө hайндэртэ хүрэжэ ерэхы­етнай уринабди. Түрэл hургуулиингаа 95 жэлэй ойн баярта бултадаа эдэбхитэй­гээр хабаадажа, һайханаар тэмдэглэе!

Анна РАДНАЕВАГАЙ дурадхаһан гэрэл зурагууд