​​«Ажал хэжэл байхада, хэрэг бүтэдэг юм»

Хилганын сомоной дарга Жаргал Будаев һургуулиин захирал Жаргал Раднаевтай шэнэ стадион дээрэ

Байгша оной апрелиин 29-дэ Баргажан аймагай Хил­ганын сомоной даргаар Жаргал Будаев һунгагдаһан юм. Мүнөө сагта залуушуулай хүдөөгөө буса­жа, тоонто нютагаа һэргээхэеэ оролдожо байхада, ехэ һайшаалтай. Жаргал Бадмаевич хэдыхэн жэлэй туршада хүдөө ажахын үмсын хэрэг эрхилжэ туршаа, теэд гүрэнэй ба нютагай засагай дэмжэлтэгүйгөөр иимэ ажал ябуул­хань хэсүү ха юм. Залуу хүн авто-унаагай ехэ байра ба­ряа, мяха хүргэдэг томо түхеэрэлгэшье тодхоо. Тэрэниие ажалша бэрхэ, эрмэлзэл ехэтэй, ударидаха ба эмхидхэхэ бэлигтэй гэжэ ойлгоходоо, нютагаархидынь табан жэлэй саана сомоной дарга болохыень дурадхаа бэлэй. Теэд Жаргал Будаев арайл залууб, дүршэлни үшөөл бага гэжэ шэбшээд, арсаһан байна. Харин мүнөө одоол энэ харюу­салгатай үүргэ бэелүүлхээр болбосорооб гэжэ бодоод, ха­бар үнгэрһэн һунгалтада хабаадахадань, нютагайнь зон баяртайгаар тэрэнэй түлөө дуугаа үгөө бшуу.

- Жаргал Бадмаевич, нютагайнгаа ажабайдал тухай хөөрэжэ үгыт даа.

- Манай сомондо Хилга­на ба Боргол нютагууд оро­дог. Эндэмнай хамта дээрээ мянгаад хүн ажаһуудаг. Зом­най ехэнхидээ адуу, хони, үхэр малаа барижа, хоолой­гоо тэжээнэ. Хүдөө нютаг­та үйлэдбэри байха бэшэ. Нютагтамнай залуушуул яһала бии. 4-5 хүбүүд нэгэ­дэжэ, таряан ажал эрхилхэ хүсэлтэй. Гүрэнэй түсэлдэ орожо шадаагүйшье һаа, мүнөө зунай хаһада 100 гек­тар талмайда зелёнко тари­ха түсэбтэйбди. Саашадаа ажалаа хэһээр байтарнай, хэ­рэг бүтэнэл ааб даа. Хамтын ажахы үни хада үгы хэгдэһэн. Нэгэ хэды фермернүүд лэ үмсын ажахытай байдаг. Һургуулидамнай һуралсалай шэнэ жэлдэ 60-аад үхибүүд ерэхээр хараалагдана. Хүүгэдэй сэсэрлиг хаагдаһаар үнинэй. Гэбэшье һургуулида бэлэдхэлэй ажал ябуулагдадаг. Эмнэлгын шэнэ түб баригдажа байна.

- Нютагтатнай Барга­жан аймагай зунай наадан үнгэржэ байна. Энэ томо стадион һаяхан баригдаа хэбэртэй.

- Тиимэ даа. Байгша оной июниин 1-һээ барилга эхилээбди. Анхан эндэ кол­хозой таряалангай талмай байһан. Нютагтамнай 7 ТОС бии, тэдэ ехэ ажал ябуулаа. Ажаһуугшаднай, нютагайм­най ба аймагай олзын хэрэг эрхилэгшэд, Москва хотодо ажаһуудаг нютагаархид­най мүнгэ зөөри суглуулаа. Северобайкальскын ойн ажахынхид хубитаяа оруу­лаа. Тиигэжэ олоной хүсөөр стадионтой болообди. Ба­рилгада бүхыдөө 700 мян­гаад түхэриг гаргашалагдаа. Ерэхэ жэлэй Сурхарбаан болотор, энэ газараа улам болбосоруулхабди. Хожом эндэмнай уласхоорондын­шье хэмжээнэй элдэб янзын харалган, фестиваль, хурал­даанууд үнгэргэгдэдэг боло­хо бшуу.

- ТОС-ууд ямар ажал ябуулна гээшэб?

- Булта нютагаа һайжаруулха хэрэгтэ эдэбхитэй оролсодог. Элдэб янзын ха­ралгануудта хабаадалсаад, мүнгэшье оложо, ажал ябу­улна. Һаяшаг Баргажанай ой модоной ажахытай хэлсэжэ, 500 модохонуудые миинтээр асараабди. ТОС-ууднай тэ­дэниие нютагайнгаа үйлсэнүүдээр һуулгаа. Хэхэ ажа­лынь олдоод лэ байдаг.

- Һаяын сагай түсэбүүд тухай хөөрэжэ үгыт даа.

- Баргажан дасанай шэрэ­этэ Цыдып ламхайтай хөөрэлдэжэ, обоо тахидаг Анто­новко гэжэ газартаа субарга бодхоохоёо байнабди. Мүн нютаг дээрээ дуган бариха һанамжыемнай Цыдып лама дэмжээ. Ушар юуб гэхэдэ, нютагаймнай 3 лама Буддын шажанай дээдэ һургуули дүүргэжэ, Баргажанайнгаа дасанда бусанхай. Тэдэмнай нютагайнгаа дуган ерэжэ, ээлжээгээр хурал үнгэргэдэг болохо. Наһатай зомнай аяар Яаригта ошожо, уншалга­нуудта хабаадана ха юм. Ха­рин эндээ Буддын шажанай номнол табихада, аха заха­тандашье амар болохо, мүн залуушуул буян үйлэдэжэ байхал. Бүхыдөө ажал хэрэг­най урагшатай болохо, нюта­гаймнай байдал һайжарха.

- Һайнта даа, Жаргал Бад­маевич. Холын бодолтой залуу хүтэлбэрилэгшэтэй хөөрэлдэхэдэ, ехэ зохид байна. Ажал хэрэгүүдтнай урагшатай байг лэ даа!

Цырегма Сампиловагай гэрэл зураг