​​Дээгүүр элидэг элеэ шубуун

«Нюдэ руум хара»

Элеэ – Буряад ороной һүлдэ тэмдэгүүдэй нэгэн. Би энэ шубуу һайшаадагби, гэрэл зурагыень нэгэтэ бэшэ буулгаһамби. Гэ­рэл зурагуудай нэрэ хүндэтэй конкурснуудай нэгэндэ шалгарһаншье байхаб.

Энэ гэрэл зураг “Нюдэ руум хара” гэжэ нэр­лэгдээд, үнгэрһэн жэлдэ National Geographic сэтгүүлэй һанамжаар Ородой байгаалиин эр­хим арбан гэрэл зурагшадай тоодо орожо, ехэ үзэсхэлэндэ хабаадаха арга намда олгоо.

Мухар-Шэбэр аймагта буулгаа һэм. Тиишээ зорюута элеэгэй хойноһоо ошооб. Хурса нюдэтэй энэ мяхаша шубуунһаа хорохо хубсаһа үмдөөд, аяар 8 сагай туршада хүлеэһэнэйхиие тэрэниие нэгэл дахин буулгажа шадааб.

Элеэ хадаа харсагын түрэлэй ехэ шубуун юм. Бэеэрээ тахяаһаа халта ехэ, нарин далинуудтай (далайсань – метр хахад), асатаһан һүүлээрээ бу­сад мяхаша шубуудһаа онсо илгардаг. Хүрибтэр зүһэтэй, гүзээн талань һаруулшаг үнгэтэй, тар­хиинь орой баһа һаруул. Һүүлынь хара-хүрин (залуу шубуудайхи сайбар боро), хүндэлэн зуру­удтай.

Элеэ далинуудаа халта нугыд гээд, ехэ жэгдээр элин ниидэдэг. Абяаниинь унаганай инсагаалһан шэнги гү, али радио урагша хойшонь мушхахада гарадаг абяан мэтэ “тюю-хьииии” гэһэншүү бай­даг. Энэ шубуун уһанда дүтэ үндэр модотой га­зарта байрладаг.

Юушье эдижэрхидэг: хорхой шумуул, загаһа, баха, могой, багахан шубуу болон амитадые, үхэһэн амита. Хабартаа хун шубууд тухай репор­таж хэхэдээ, элеэгэй нугаһадые агнахыень уда­ан адаглаа һэм. Гадна обоо тахихада гү, али ехэ-ехэ уншалгануудые болон үндэһэн найр наада үнгэргэхэдэ, элеэнүүд олоор ниидэжэ ерэдэг юм.

Александр ГАРМАЕВАЙ гэрэл зураг