Июлиин 6-һаа 19 болотор Буряадай ажаһуугшад болон бэшэшье можо хизаарнуудай мүргэлшэд Улаан-Үдэдэ Дуйнхор Ваанда хүртэхэ буянтай. Будаадын заншалта Сангхын Дээдэ Онгостойн Дуйнхор дасанай ламанарай урилгаар Буряад орондо гэгээн түрэлтэ Жадо Римбүүшэ багша залараа.
Дуйнхорай удха, түүхэ
«Калачакра гэхэдээ, Сансарын хүрдэ гэхэ гү, али сагай эрьесын хүрдэ гэжэ ойлгоё. «Кала» гээшые сэхэ оршуулхада, “саг” гэһэн үгэ “хубилдаггүй оршолониие” тэмдэглэнэ. «Чакра» гээшые хүн бүхэн дасан дугануудай нэгэдэхи дабхарай оройдо хараһан байха. Буряадаараа Хорло гэдэгбди. Хорлын хоёр хажууда гуран зүрэ хоёр урлагдадаг. Юундэб гэхэдэ, Бурхан багшын эгээл түрүүшынгээ ном табижа, һургаалаа айладхахыень эдэ хоёр гүрөөһэд шагнаһан ха юм. Тэрэ һургаалынь оршон тойрониие хогоосон гэжэ ойлгуулһан. Эдэ “Кала” “Чакра” хоёр хамтархадаа, оршолоной бии үгы хоёрые багтааһан һургаал гээшэ: хүмүүн түрэлтэн дотоодо шанараа элсүүлжэ, гадаада элшые хэрэглэжэ шадаха болоно. «Энэ ехэ дээдын Һургаал түхөөжэ шадаһан хүн зон буян хэшэг дүүрэн абаха аргатай», - гэжэ Дуйнхор дасанай шэрээтэ Буда лама тайлбарилна.
Хорлын хоёрдохиёо эрьехэдэ, Энэдхэгэй хойто зүгтэхи Бүргэдэй хадада Бурхан багша хогоосоной һургаал айладхаа. Тэрэл үедэ Дуйнхорай идам боложо, Шамбалын түрүүшын хаан Даба-Самбууда болон 96 жанжандань тэдэнэй гуйлтаар һургаалаа ойлгуулжа үгөө. Орон дайдадаа хаан бусаад, Дуйнхорай идамда алтан ордон бодхоо. Тиигээд энэ һургаал агууехэ зохёол болгожо шүтөө. Калачакра һургаал Шамбалын хаашуулаар үеһөө үедэ дамжуулагдана.
«Шамбалын орон Калачакрада тон ехэ удха шанартай. Тиимэһээ Шамбала гээшэмнай юун бэ, хаана оршодог юм гэжэ олон зон һонирходог. Нюдэндэ харагдахагүй Шамбалын орон мүнөө үе сагта хаана юм? Олдохо гээшэ гү? Али гансал гэгээнүүдтэ харагдаха юм аал? Хойто зүгтэ оршодог юм гэлсэдэг. Гэгээн түрэлтэ Далай лама баһал иимэ харюу үгэдэг. Мүнөө үедэ Шамбалын орониие 21-дүгээр Ригден Магагба толгойлно», - гэжэ Буда лама онсолно.
Дуйнхор Ваан Буряад ороной ажаһуугшадта хүртөөгыт гэжэ нэгэнтэ бэшэ гэгээн түрэлтэ Далай ламада Сангхын түлөөлэгшэд хандаһан юм. Тиигэжэ Далай ламын заабаряар Намжил болон Жүд дасануудай шэрээтэ Жадо-Тулку Римбүүшэ Буряадта залараа.
Ваан хүртөөхэ Багша тон ехэ эрдэмтэй, хүсэ шадалтай байха ёһотой. Алдуу эндүү гаргаһаншье хүнүүдые абардаг, туһалдаг. Тиимэһээ үсөөхэн лэ багшанар Дуйнхор Ваан хүртөөжэ шадаха юм.
Калачакрын Мандал
Түбэй стадиондо Калачакрын Мандал бүтээгдэхэ. Дуйнхор Ваанда зорюулжа, тусхай павильон соо хоёр метр үндэртэй Калачакрын Доржо-Шуг бурханай хубилгаануудай хүрэгүүд бодхоогдоо. Бүхы үдэрнүүдтэ һүзэгшэд Мандал хараха, гороолхо аргатай. Калачакрын Мандал бүтээлгэниие ажаглахадаа, хүнэй ухаан хурсадажа, буян үйлэдэнэбди гэжэ ойлгохо ёһотойбди. Мандал үбшэ хабшанһаа, муу һанаанһаа, али элдэбын зоболонһоо үнэн һүзэгшэдые сүлөөлдэг. Тиихэдэ энэ орон дайдые сэбэрлэжэ, арад зонииень гэгээрүүлдэг шэдитэй юм. Хүнүүд эбтэй эетэй ажаһуужа, ухаан бодолоо хурсадхажа, эхэ зургаан зүйл хамаг амитанай жаргалангай түлөө буян үйлэдэхэ.
Юрэнхыдөө, хуралай дүү- рэхэдэ, Мандалай элһые мүр- гэлшэдтэ тараадаг заншалтай. Харин мүнөө хэндэшье хүртөөгдэнгүй, сэхэ Сэлэнгэ мүрэндэ – Лусад хаанда алдарта Байгал далайн үеын үедэ нангинаар байхын түлөө үргэгдэхэ.
Нүгэл шэбэл, үбшэ хабшан усадхагдаха
Дуйнхор Ваанда хүртэһэн хүн эхэ зургаан зүйл хамаг амитанда туһалха аргатай болоно. Энээхэн бүмбэрсэг дэлхэйдэмнай мүнөө сагта тоолошогүй олон уй гашуудал үйлэдэгдэнэ. Тиимэһээ хэн нэгэндэ туһа хүргэжэ шадаха гээшэ дээдын ехэ буян болоно.
Дуйнхор Ваан хүртэхэ үедэ дээдын ехэ 722 бурхан бодисаданар буужа, энэ газар дайдые арюудхана. Эндэл бүхы муу муухай, нүгэл шэбэл, үбшэ хабшан усадхагдана. Тиигэжэ бүхы һайн һайхан үйлэ хэрэгүүд урагшатай, үлзытэй байха. Энэ буянта үйлэ хэрэг ганса Будаадын шажантанда бэшэ, ямаршье бурханда мүргэдэгшье һаа, үнэхөөр сэдьхэһэн бүхы зондо дээрэһээ бууһан аадар бороондол дэлгэрхэ.
Тиимэһээ буурал Эхэ Буряаднай, арад түмэмнай Дуйнхор Ваанда һайн һайханаар хүртэжэ, хүн бүхэн ухаан хурса, энэрхы сэдьхэлтэй, элүүр энхэ, урагшатай урматай, олзотой омогтой, бага нялхаһаа үндэр наһатан болотор - бүгэдөөрөө эбтэй эетэй ажаһуужа, эхэ зургаан зүйл хамаг амитан бүгэдын жаргалангай түлөө оролдог лэ!
Энэ ехэ буянта үйлэ хэрэгтэ бэлэдхэл эршэтэйгээр хэгдээ. Буряад Уласай Засагай газар хабаадажа, эмхидхэлэй хороон болон һайн дураараа туһалагшад ажалаа һайнаар ябуулаа. Улаан-Үдын Түбэй стадиондо халуун наранһаа болон хура борооһоо хамгаалха шүхэрнүүдээ, удаан һуужа эсэхэгүйн тула олбогуудаа абаад ерэхые һануулна.
Июлиин 9-12-ой үдэрнүүд- тэ ехэ номууд уншагдажа, 13-да Сам үнгэргэгдэхэ. 14–17-до - Дуйнхор Ваанай һургаалнуудай гол үдэрнүүд. 18–19-дэ Лүн хүртөөгдэхэ.
Эртэ үглөөнһөө ламанар бэлэдхэлэй хурал үнгэргэжэ байха. Тэрэл үедэ үргэлөө үргэжэ, даадхахада һайн байха. Гол һургаалнууд 14 сагһаа эхилхэ. Тиигэбэшье, үдэрэй халуунай буураха үедэ: 17.00 - 21.00 сагуудта бүхы мүргэлшэд уригдана. Үдэрһөө үдэртэ гэгээн Багша Ваан хүртөөшэдые титимээрээ, ошороороо, хонхоороо адислажа, аршаан залажа үгэхэ.
Анна Огороднигой гэрэл зураг