“ Моё тепло”, “Найрамдал” ансамбльнуудай гэшүүд бүхэдэлхэйн фестивальда хабаадагшадтай сугтаа
Адриатическа далайн эрьедэ, Лидо ди Езоло хотодо фольклорно болон мүнөө үеын искусствын уласхоорондын ХVIII фестиваль боложо үнгэрбэ. Ород Уласай, Индонезиин, Энэдхэгэй, Грециин, Хорватиин, Эстониин, Корейн, Румыниин, Венгриин, Украинын болон бусад оронуудай уран һайханай 22 коллектив энэ харалгада хабаадаа юм.
Гайхалтайнь гэхэдэ, бүхэдэлхэйн хэмжээнэй энэ урилдаанда Буряад ороной эгээл бишыхан һууринуудай нэгэнэй – Ивалга аймагай Тапхарай соёлой байшангай дэргэдэхи “Моё тепло” гэһэн дуушадай, “Найрамдал” гэһэн фольклорно ансамбльнууд хүндэтэ 2-дохи һуури эзэлжэ, Ород Уласаа, Буряад ороноо, Ивалга аймагаа суурхуулба, нэрыень зэдэлүүлбэ гээшэ. Russia гээд, олон ондоо үндэһэ яһатанай тапхарайхидта талархалаа мэдүүлжэ, альгаа ташахадань, үер баяр болоол һэн бэзэ.
- Та 2 коллективтэй байнат, аяар 30 хүнһөө бүридэһэн. Соёлой томо ордонтой гүт? – гээд, эмхидхэгшэдэй нэгэн асуугаа ха.
- Үгы, оройдоол хүдөөгэй соёлой байшан лэ. Тапхарнай 9 болбосон түхэлтэй гэртэй, нэгэ хэдэн үмсын гэртэй бишыхан һуурин, 580 хүн ажаһуудаг, - гэхэдэнь, одоол тэдэнь гайхалдаа юм гэхэ.
Нэгэдэхеэр гэбэл, олон хабаадагшад, хоёрдохёор, мэргэжэлтэ коллективһээ огто дутуугүй, үлүү шадабаритай, гурбан хоолой тааруулан ниилүүлжэ дуулахадаа, бусад хабаадагшадһаа холо булюу байһанаа элирхэйлээ бшуу. Гэхэһээ гадна, үндэһэтэнэй үзэмжэ хубсаһан, хатар тааруулан табилга, зүжэглэмэл удха оруулга хараада абтаа. 20 жэлэй саана байгуулагдаһан “Моё тепло” болон 10 жэлэй саана эмхидхэгдэһэн “Найрамдал” ансамбльнуудта 70- 80 наһанай зон, жэшээлбэл, А.М. Новокрещенных, Э.Л. Вахрунова, А.Д. Александрова, Н.Ч. Эрдынеева, Б.Б-Ц. Санжицыбиков, һургуулиин багшанар Н.А. Айсуева, Э.М. Халбанова, Ц.С. Дашиева, Д.Ж. Цыдыпова, Г.К. Нашинова болон бусад ороно.
Хүдөөгэй клубые даагша Д-С.В. Цоктоевагай хубита габьяа заатагүй дурдая. Энэ хүнэй эсэшэ сусашагүй оролдоһоной ашаар лэ иимэ ами нэгэтэ, эбтэй коллективүүд бүрилдэһэн гээд хүн зон нэгэн дуугаар батална. Аккомпаниатор Е.С. Рженёв дуу гүйсэдхэлгые ёһотоор мүлижэ, үндэр хэмжээндэ табижа шадаа, иигэжэ илалта туйлагдаа бшуу.
Гансал Индонезиин дуушад тапхарайхидые илажа шадаа. Хүгжэмэй арадай инструментнүүд олонтой, энэ талаар булюу байгаа.
Италида дэлхэйн фестиваль эмхидхэгшэ Светлана Руменова Буряадһаа эгээ түрүүшынхеэ хабаадаһан тапхарайхид хоморой шухаг, хужарлуулма бэлигээ гэршэлээ гэбэ.
Зэдэ аймагай Дээдэ-Бургалтай нютагһаа гарбалтай эхин классуудай багша Н.А. Айсуева бага наһанһаа хүгжэм, дуунтай ханилдаг юм. Хэдышье сүлөөгүй ажалтайшье һаа, ёохорто уян аятайгаар хатардаг, хонгёо һайханаар дууладаг.
- Зэдэ нютагһаа хоёрбди: эгээл эмхидхэгшэмнай Гэгээтэйн хүүхэн Дари-Сурун Владимировна Цоктоева абьяас ехэтэй хүн юм. Үндэр, дундууршье наһатай зоноо, хүүгэдые уран һайханда шадамараар хабаадуулна. Бүхы дээрээ бэлигтэйшүүлэй 11 кружок соёлой байшанда хүдэлдэг: халбагаар наададаг хүүгэд, “Брэйк Данс”, дуу, хатарай ансамбльнууд гэхэ мэтэ. Нооһоор шэрдэг хэдэг бүлэгтэн һая мүндэлөө. “Янжима” гэһэн Арт студи болоно, - гэжэ Надежда Алексеевна хөөрэбэ.
Италиһаа ерэн сасуу бүхы дэлхэйдэ суурхагшад Ивалгын соёлой ордон соо тоосоото концерт харуулба. Ивалгын поселениин (дүрбэн һуурин бүридэлдэнь ородог) толгойлогшо А.Ц. Мункуев, ансамблиин ветеран Э.Л. Вахрунова Тапхарай бэлигтэниие үнэн зүрхэнһөө амаршалаа. Мүнгэн шан илагшадта барюулагдаһан байна.
Моё тепло, твоё тепло -
Вот и не холодно,
Пусть льётся свет
Из детских лет,
Пусть будет молодо, -
гээд, “Моё тепло” дуунуудаа эхилнэ. “Ой, сад во дворе”, “Федора», «Голубая ночь», «У нас ноне белый день» гэһэн дуунуудые хангюурдахадань, “Найрамдалайхид” буряад ёохороо ёһотой гоёор дуулалдан байжа хатараа, хун шубуун гарбалтай угсаатанайнгаа байдалые зүжэглэмэл ёһоор харуулаа.
...Жэгтэй зулгы уларилтай, зөөлэн абари зантай итальян зонтой харилсахада, ондо ондоо гүрэнүүдһээ ерэһэн урилдаанда хабаадагшадтай танилсахада, Венециин, Веронын, Муранай үзэмжэнүүдые һайхашаан харахада, хэды гоё байгааб даа.
Илангаяа илалтатай бусаһаниинь эгээл сэнтэй, энэ наһандань хэзээдэшье мартагдашагүй һайхан үйлэ болоо. Энэл янзаараа дам саашадаа илалтануудые туйлыт гэжэ улас түрэеэ угаа ехээр баясуулһан бэлигтэндээ хүсэе.
Хубиин архивһаа гэрэл зурагууд
Галина БАЗАРЖАПОВА-ДАШЕЕВА