​​Дурасхаалай зүйлнүүдые дурадхаба

Үндэһэн музейн мэргэжэлтэд шэнэ эд бараа танилсуулна

Ябаһан хүн яһа зууха гэ­дэг. Тэрэ ёһоор, Буряад Уласай Үндэһэнэй музейн захирал Татьяна Бороноева май һарын хуушаар, июниин эхеэр Москва хотодо болоһон «Интермузей» гэһэн уласхоо­рондын ехэ нааданда ошоод ерэхэдээ, олон һонирхолтой һанаа бодолнуудые асараа. Энэнь гайхалгүй. Юуб гэхэдэ, «Интермузейдэ» дэлхэйн арба гаран гүрэнэй болон Ородой Холбоото Уласай бүхы можо ню­тагуудай 3 мянга гаран түрүү мэргэжэлтэн хабаадажа, дүй дүршэлөөрөө хубаалдаа ха юм.

Хүн бүхэн алибаа газараар анха түрүүшынхиеэ ябахадаа, шэнэ юумэ харахадаа, дурасхаал болгохо гэжэ багаханшье юумэ заатагүй абаха хүсэлтэй байдаг гээшэ ааб даа. Тиигэжэ һүүлэй үедэ бүхы дэл­хэйн түрүү музейнүүд өөһэдөө ду­расхаалай эд бараа үйлэдбэрилжэ эхилээ. Музейдэ ерэһэн хүнүүд ехээр һайхашааһан юумэнэйн­гээ зурагтай, мүн эгээл шухалань албан ёһоной зүбшөөлтэйгөөр бүтээгдэһэн зүйлнүүдые худалда­жа абаха аргатай болоно ха юм. Би­дэшье тиимэ ажал ябуулая, - гэжэ Татьяна Анатольевна Бороноева суг хүдэлдэг нүхэдөө уряалаа һэн.

Тиигэжэ Буряад Уласай Үндэһэнэй музейн үйлэдбэрилһэн ду­расхаалай эд бараанай түрүүшын хэһэг һаяхана олониитын һонорто дурадхагдаба. Зундаа бари­ха хүнгэхэн сүүмхэнүүд, хүзүүндээшье, толгойдоошье зүүжэ болохо бафф-орёолтонууд, гоёмсуу эхэнэрнүүдэй хубсаһандаа таару­улжа хэрэглэхэ алшуурнууд, нюдэ амаа шэрдэхэ будаг болон бусад хэрэгтэй зүйлнүүдээ хээд ябаха тусхай туулмагханууд, мүн ямар­шье наһанай зондо зохихо богони хамсытай зунай самсанууд болон бусадшье эд бараан бүтээгдэжэ, музейн жасада хадагалагдажа байһан уран зурагуудаар шэмэглэгдээ.

Дурасхаалай эд бараанай түрүүшын хэһэгтэ гол түлэб мэдэ­эжэ уран зураашад Солбон Рин­чинов, Александра Сахаровская, Лубсан Доржиев, ород уран зу­раашан Фёдор Моллер гэгшэдэй бүтээлнүүд, мүн Түбэд эмнэлгын атласай хуудаһанууд оруулагдаба. Саашадаа суута уран зураашад Бальжинима, Зоригто Доржиеву­удай, Алла Цыбиковагай, Цырен­жап Сампиловай, Михаил Олен­никовэй, Даши-Нима Дугаровай, Иван Айвазовскиин бүтээлнүүд гаргагдахаар хараалагданхай.

Манай гүрэнэй урдаа хара­ха музейнүүд – Третьяковско галерей, Эрмитаж, Ород музей – Санкт-Петербург хотын «Кун­жут» гэһэн үйлэдбэридэ дурасха­алай эд бараа захижа гаргуулна. Буряад Уласай Үндэһэнэй му­зейшье энэл газартай хамтаран ажаллажа эхилбэ. Бүхы эд бара­ан эгээл шанартай армани тор­гоор, мүн полиоксфорд бүдөөр бүтээгдэнхэй гээд тэмдэглэлтэй.

Буряад Уласай Үндэһэнэй му­зейн жасада мүнөө 147 мянган уран һайханай бүтээлнүүд хада­галагдана. Буряад арадай түүхэ, ёһо заншал, соёл болон заншалта ажахы шэнжэлэн үзэхэ, сахин ха­дагалха, уламжалуулан хүгжөөхэ үүргэ имагтал тус эмхи зургаанда даалгагданхай. Тиимэһээ юрэн­хыдэнь хаража үзэхэдэ, музейн урда Буряад Уласаа дэлхэйдэ та­нилсуулха зорилгошье тобойно гэжэ хэлэхээр.

Буряад орондо аяншалга хүгжөөхэ талаар ажал хэрэгүүдэй һүүлэй үедэ угаа эршэмтэйгээр ябуулагдажа байхада, аяар хо­лын, ойро дүтыншье айлшадые үзэсхэлэнтэй газарнуудаараа ябу­улха, Байгал далайдаа амаруулха, хаяа хадхан ажаһууһан буряад, ород, бусадшье үндэһэ яһатанай ажаһуудал харуулха гээд лэ, олон ондоо асуудалнууд гаража ерэ­нэ. Холо ойрын аяншалагшадай манай нютаг тухай һайн һайхан һанамжатай үлэхынь тула, дула­аханаар дурсажа ябахынь тула гарай бэлэгһээ эхилээд, бага-ехэ, элдэб зүйлнүүдые шухала гэжэ ойлгохо хэрэгтэй ха юм.

Буряад Уласай Үндэһэтэнэй музейн дурадхаһан гэрэл зурагууд

Баярма РАДНАЕВА