Культура 2 авг 2019 1855

​​Холын Краснодартай холбоһон наадан

Июнь hарын hүүлээр дүрбэн үдэрэй туршада «Арадуудай хани барисаан» гэhэн бүхэроссиин фестиваль Крымэй арал дээрэ­хи Керчь хотодо үнгэрөө. Энэ ехэ нааданда хабаадаха урилга Доодо Ивалгын арадай «Гуламта» бүлгэм хүндэтэйгөөр абажа, хо­лын замда эршэтэйгээр бэлдэжэ эхилээ hэн.

Алтан таряан долгилоод, анхарһанаа бодоод

Москва хото агаарай онгосоор ниидээд, Краснодар хүрэтэр по­ездоор, удаань хүнгэн автобусто hуужа, Керчь хото хүрэгдөө.

Зунай ааяма халуунда поез­доор ябахадаа, олон тоото бага-ехэ вокзал дээгүүр тогтон, замаа үргэлжэлүүлээбди. Тиихэдээ Крас­нодарай хизаар ёһотойл ногоон орон гэжэ ойлгохоор байгаа, юун­дэб гэхэдэ, үргэн ехэ полинууд эдеэшэhэн алтарма хоолосоороо далайдал долгилжо харагдаа бэлэй.

Зүгөөр тон гайхамаар юумэн гэхэдэ, Росси Украина хоёрой хо­орондохи харша хорёо олон мо­доной зайда юундэб даа, нюдэндэ хажараар үзэгдөө. Һаяхана нэгэ гүрэн байhан аад, эбээ таhаршахань гайхалтай.

Крымэй аралые материгтэй холбоhон суута хүүргэдэ хүрэжэ ерэбэбди. Хүүргын утань найман модо, долоон модониинь - уhан дээгүүр, нэгэнь - газар дээгүүр. Энэ ехэ барилга 2016 ондо аша­глалгада тушаагдаhан сагhаа үдэр hүнигүй хүн зониие урагша хой­шонь ябуулна. Хүүргын хоёр та­лада хилэ харагшад паспортнуудыемнай шалгаад, тусгаар үүдэн соогуур гаргана. Энэнь юундэ хэрэгтэй юм гэжэ бодоходомнай, «ой модон бүдүүнтэй, наринтай, хүн зон hайтай, муутай» гэhэн ур­данай үгэ hанаанда орошоно. Эл­дэб зон дэлхэй дүүрэн ябанал ха юм даа.

«Наадан дээрээ ерээбди»

Одоол хүрэхэ газартаа - Керчь хото - эртэ үглөөгүүр хүрөөбди. Хотын гоё hайхан «Меридиан» гэжэ буудалда байрлажа, Пяти­горск хотоhоо ерэhэн «Хуторок» бүлгэмэйхидтэй танилсабабди. Бүлгэмэй гэшүүд - бултадаа залуушуул - хэдэн хоолойгоор дуула­жа шадаха арга боломжотойнууд.

Түрүүшын үдэр Керчь хототой танилсахаяа экскурсида гарабаб­ди. Крымэй арал дээрэ 2600 жэ­лэй саада тээ бии болоhон Керчь хотын түүхэнь аргагүй баян. Ёhотойл Совет гүрэниие үзэхэт даа гэжэ хэнэйшьеб хэлэhэн үгэнүүд hанаанда ороодхино: мүнөө үеын тэнгэри сэхэ харбаhан үндэр барилганууд үгы, хуул «хрущёв­ко» гэгдэдэг гэрнүүд, офиснууд, дэлгүүрнүүд...

Зүгөөр Хара далайн эрье дээ­рэ ерэшөөд, яхтада hуужа, далай дээгүүр тамархадаа, дулаахан уhандань эльбүүлжэ, эрье дээрэ­хи халуун элhэн дээрэ хэбтэхэдээ - зүүдэлнэгүйбди - үнэхөөрөө боло­жо байhан үйлэ гэжэ этигэнэбди.

Гурбан үдэрэй туршада сүлөө забдагүй фестивалиин наадану­удта хабаадаабди. Энэ Крымэй со­ёлой яаманай, РЦНТ-гэй үүсхэлээр эмхидхэгдэhэн «Арадуудай хани барисаан» гэhэн ехэ нааданда Росси гүрэнэй элдэб можо нютагуудһаа айлшад суглараа. Тоолобол, Дон­басс (Украина), Ярославль, Пя­тигорск, Астрахань, Краснодар, Яхад, Дагестан, Чечня болон бу­сад. Харин бидэнһээ гадна Буря­адаймнай Яруунаhаа арадай дуу гүйсэдхэгшэ Арюна Нимаева энэ нааданда оролсожо, өөрсэ янзаар «Эрбэд соохор» дуулажа, халуун альга ташалгаар угтуулаа. Эндэ сугларhан бүлгэм бүхэн нюдэ ху­жарлуулха, шэхэ шэмэглэхэ өөрын программатай байгаа. Һүүлшын үдэр хотын Ленинэй нэрэмжэтэ гудамжаар театрализованно жаг­саалаар үнгэржэ, зониие баярлуу- лаа. Үйлсын захаар гар урлалай hайхан үзэсхэлэн эмхидхэгдээ.

Иигэжэ арадуудаа хамтаруул­жа, нэгэ үгэтэй, эбтэй байлгаха гэhэн зорилгоёо үндэр сэгнэлтэ­тэйгээр дүүргэhэн Керчь хотын ударидагшадта, арад зондонь ба­ярые хүргэн, лауреат гэhэн үндэр нэрэ зэргэдэ хүртэhэн “Гуламтын” гэшүүд hанаа сэдьхэл дүүрэн гэр­тээ бусаа бэлэйбди.

Анхан аяншалгыемнай дэмжэhэн Буряад Уласай Соёлой яа­манда, РЦНТ-гэй хүтэлбэрилэг- шэдтэ, аймагай Соёлой таһагай дарга Мүнхэ Хэшэгтуевич Гарма­базаровта ехэ баяр талархалаа мэдүүлнэбди. Мүн харгыемнай мүнгэ һангаар, hайхан үреэл- нүүдээрээ сагааруулhан, туhалhан нютагаархидтаа доро дохимой.

Саашадаа эхи табиhан энэ урагшатай харгымнай сэхэ сэ­бэр, үргэн дэлгэр үргэлжэлэлтэй байһай!

Сэсэг БАЛЬЖИНИМАЕВАГАЙ гэрэл зураг

Сэсэг БАЛЬЖИНИМАЕВА, ажалай ветеран