​​Үбэл нажар хоёрой уулзалга

Юртэмсын жама ёһоор үбэл зун хоёр уулзаха аргагүй гэжэ һанахаар. Уулзадагшье һаа, тон хо­мор. Харин манай Буряадта иимэ газарнууд ган­са бэшэ.

Шэрүүн уларилтай Аха нютагта жэл бүри шэнэ зун “хуушан” үбэлтэй уулзадаг юм. Ушар юуб гэхэдэ, далайн нюрууһаа 1000-һаа 3000 метр хүрэтэр үндэр газар­нуудта үбэлынь ушаргүй ута, харин хабар, зуниинь богонихон байна бшуу. Тиимэһээл ута унжагай, уур сухалтай үбэлдөө гол гор­ходой уһан оёортоо хүрэтэр хүрөөд, ахаархинай хэлэдэ­гээр, “ондоли” болошодог.

Хэдэн метр зузаан ондо­лиие богонихон зунай халу­ун нараншье, хадаһаа яаран урдажа бууһан уһаншье хай­луулжа үрдидэггүй. Угайд­хадаа, хада газарай уларил хатуу. Үдэрынь 20-30 градус халуун болоһон аад, ула­ан наранай уулын саагуур хоргодоходо, газаа һэрюун боложо, һүниндөө 3-5, зарим­даа 10-шье градус хүрэтэр хүйтэрхэнь магадгүй. Хура борооной удаан орожо, буря­адуудай гурбадахи найр гэжэ наадалан хэлэгдэһэн ёһотой “хии бараанай” тохёолдо­ходо, агаар шэрүүн боложо, амилхада, уурал бааяжа бай­даг шуу. Тиигээд лэ “үбэлэй” тэмдэг – ондоли -сагаан мүльһөөрөө саһанай орохые угтадаг. Мүнөөшье жэл аглаг үндэр Ахадамнай үбэл на­жар хоёрой уулзаһан газар­нууд олон. Танай анхаралда дурадхагдаһан зураг дээрэ – эгээл иимэ үзэгдэл.

Баяр БАЛДАНОВАЙ гэрэл зураг