Анна Огороднигой гэрэл зураг
Улаан-Үдэ хотын үдэртэ дашарамдуулагдаһан «Кок бору - нүүдэлшэн арадуудай урданай нааданууд» гэһэн үндэһэ яһатанай фестиваль сентябриин 5-да Дээдэ Онгостойдохи хуушан ипподром дээрэ хоёрдохиёо үнгэргэгдэбэ. Түрүүшынхинь нёдондо болоо һэн.
Анна Огороднигой гэрэл зураг
Тэндэ хабаадагшадые Улаан-Үдэ хотын мэрэй уялга дүүргэгшэ Александр Иринчеев амаршалхадаа: «Эртэ урда сагһаа хойшо Улаан-Үдэдэмнай олон ондоо яһатан эб нэгэн ажаһуудаг. Тиигэжэ эгээл иимэрхүү арга хэмжээнүүдэй үедэ арадуудай хани нүхэсэл эли тодоор харагдахын хажуугаар, бэе бэеынгээ ёһо заншалтай танилсаха арга боломжо олгогдоно бшуу. Тус фестиваль эмхидхэһэн эблэлнүүдтэ, илангаяа киргиз арадай түлөөлэгшэдтэ баяр хүргэнэб», - гэжэ тэмдэглээ.
Анна Огороднигой гэрэл зураг
Фестивалиин үедэ киргиз арадай мори унахадаа аргагүй бэрхэ байһаниинь харагдаа. Хүлэгэйнгөө гүйдэл дундань газарһаа зэд мүнгэ шүүрэжэ, мүн моринһоо буунгүй барилдажа, гадна агтынгаа шадал мэдүүлэн, амраг басаганайнгаа хойноһоо дабхижа, сугларагшадые гайхуулаа. Тиигэжэ эхэнэрнүүдынь бүһэтэйшүүлһээ дутахагүйгөөр морёор гүйлгэдэг юм байна гэжэ тэмдэглэхэ хэрэгтэй.
Анна Огороднигой гэрэл зураг
Харин фестивалиин гол үйлэ хэрэг гэхэдэ - «кок бору» наадан. Нэрэнь киргиз хэлэнһээ оршуулхада, «хүхэ шоно» гэһэн удхатай. Азиин арадуудай дунда дэлгэрһэн тус нааданай гол удхань – мори унаһан хүнүүд арба арбаадаар хоёр можо боложо хубаараад, хоорондоо 25-27 килограммай «ямаанай һэе» (арһаар бүригдэһэн айбала) буляасалдажа, тодорхойлогдоһон газарта абаашажа табиха ёһотой. Али можонь эгээл оло дахин «ямаа» буляанаб, тэрэнь лэ илаһанда тоологдохо.
Анна Огороднигой гэрэл зураг
Футболдо гү, али моритой полодо адлирхуу тус наадан юундэ «хүхэ шоно» гэжэ нэрлэгдээ юм гэхэдэ, урдань Дунда Азида моринойнгоо гүйдэл дунда улаан гараараа шоно барижархиха шадалтай, зоригтой эрэшүүл байһан. Хээрэ ябаһан шоные олон тээһээнь хашажа, хэн нэгэниинь үһэнһөөнь шүүрэжэ барихаһаа гадна, моринойнгоо гүйдэл дунда амииень табюулжархидаг байгаа. Тиигээд гэр тээшээ гүйлгэлдэхэ үедөө тэрэ шонынгоо һэе бэе бэеһээ буляалдажа зугаалдаг һэн. Иигэжэ «хүхэ шоно» гэһэн наадан бии болоһон юм. Удаань шоноор бэшэ, ямаагаар наададаг болоо.
Анна Огороднигой гэрэл зураг
Улаан-Үдэ хотодо ажаһуудаг киргизүүдэй «Манас» гэһэн олониитын эмхи, мүн «Үдын острог» гэһэн хасагуудай нэгэдэл Улаан-Үдэ хотын Захиргаанай дэмжэлгээр тус фестиваль эмхидхээ. Тэрэнэй үедэ ганса киргиз арадай ёһо заншал, эдеэ ундан, хубсаһа хунар танилсуулагдаа бэшэ, буряад, ород, казах, азербайджан арадуудай соёл, дуу хатар дэлгэгдээ.
Анна Огороднигой гэрэл зураг