​​Уулын арадай «Улуг Даг» найр

Үнгэрэгшэ долоондо Аха нютагта һоёд арадай зан­шалта болоһон “Улуг Даг” найр, аймагай түрүүшын толгойлогшо Валерий Монголовой дурасхаа­лай шангуудта хүртэхын түлөө буряад барилдаагаар мүрысөөн боложо үнгэрөө. Эдэ хэмжээ ябуулганууд хоёр жэлэй нэгэ удаа эмхидхэгдэдэг юм.

Аймагай захиргаанай мэдээсэһэнэй ёһоор, Ородой Холбоото Уласай Холын хой­то зүгэй, Сибириин болон Алас Дурнын үсөөн тоото үндэһэн арадуудай хурал­даан һайндэрэй шугамаар үнгэргэгдэһэн байха юм. “Са­яан уула шадарай газар дэ­бисхэрэй гайхамшагта нөөсэ баялиг: ажамидаралай зан­шалта арга шадабари, бай­гаали ашаглалгын дүримүүд болон нютагай байгаалиин өөрсэ маягуудые хэрэглэлгэ” гэһэн сэдэбээр хөөрэлдөөн эмхидхэгдээ. Мүн тиихэдэ академик Валентин Рассади­най түрэһөөр 80 жэлэй ойдо зорюулагдаһан “Һоёд угсаа­танай хэлэн болон соёл” гэжэ нэрэтэй аймагай хэмжээнэй бага хурал үнгэргэгдөө.

Арадай гар урлалай “Ока­ныц эркинези” (“Ахын ба­ялиг”) харалга-урилдаан, “Һойод – Оканыц чуртак­чылари” (“Һоёдууд – Ахын үндэһэн арад зон”) гэжэ нэрлэгдэһэн уран зурагай мүрысөөн эмхидхэгдээ. Гад­на, гэрэл зурагуудай “Һойод өғ те” (“Һоёдуудай ажабай­дал болон ажахы”), уула хадын үндэһэн арадай зан­шалта урса гэрэй мүрысөөн олоной һонирхол татаа.

Тамирай тэмсээнүүдэй зондо һайшаагдаһаниинь гайхалгүй. “Улуг Даг” най­рта сугларһан бүхы зон бул­та хабаадалсаха аргатай байгаа. Тэбэг сохихо, наб­тархан шарганууд дээгүүр бүдэржэ унангүй дэбхэрхэ, модо татажа, хүсэ шадалаа туршаха, аргамжа шэдэхэ, мантан томо шулуу үргэжэ, эгээл холо абаашаха дура­тайшуулай олон байһаниинь һайшаалтай.

Тэбэг сохихо тэмсээндэ 60 хүн, аргамжа шэдэхэеэ 166 хүн суглараа. Шамбай эрэшүүл шулуунуудые га­раараа үргэжэ, эгээл холо абаашаха мүрысөөндэ хаба­адажа, найрта ерэһэн зониие гайхуулаа. Өөрөө 80 кило­грамм хүрэхэгүй шэгнүүртэй аад, 76 килограммай шу­луу аяар 105 метрэй зайда үргөөд ябажа шадаһан Ан­дрей Сырендоржиев, 113 ки­лограмм шэгнүүртэй шулуу 26 метрэй зайда абаашаһан мэдээжэ барилдаашан Цы­бик Максаров гэгшэд һоёдой һайндэрэй шэмэг болоо.

Уулын уладай уулзалга зохёон эмхидхэһэн Аха ай­магай түрүүшын засаг дарга, залуудаа барилдаха дуратай байһан Валерий Монголовой нэрэмжэтэ мүрысөөн гурба­дахияа үнгэрбэ. Түрүүшын турнир Валерий Раднае­вич өөрөө эмхидхэһэн бай­гаа. Алтан дэлхэйһээ ха­лин ошоһонойнь һүүлдэ тамирай энэ тэмсээн тэрэ­нэй дурасхаалда зорюулаг­дажа, гэр бүлэнь, олон тоото түрэлхид болон нүхэдынь, шабинарынь, аймагай за­хиргаан дэмжэн үнгэргэдэг болонхой. Энэ удаа хадата нютаг руу суута тамиршад баһал морилжо, арад зон­до гоё барилдаа харуулаа. Эрхимлэһэн Цыбик Макса­ровта Аха нютагай малай шэмэг болохо һарлаг үхэр, хүлэг морин түрүүшын за­саг даргын гэр бүлэнь, худа урагуудынь бэлэглээ. Айма­гай захиргаан бүмбэр сага­ан хони мүнгэн шантайгаар барюулһан байха юм.